ΑΙΡΕΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΑ: «Κλεμμένοι Θεοί» ή από τη Μερκούρη στη Μενδώνη
Τίποτα δε σε προετοιμάζει γι’ αυτό. Όσο κι αν το γνωρίζεις.Όσο κι αν το περιμένεις. Όσα κι αν έχεις ακούσει ή διαβάσει γι’ αυτήν την ιστορία. Ακόμα και σε έναν Έλληνα με ουδέτερη σχέση με την ιστορία και την πολιτιστική μας κληρονομιά, η επιρροή των γλυπτών του Παρθενώνα, τα οποία ούτε είναι, ούτε θα γίνουν ποτέ Ελγίνεια, συγκινεί και προβληματίζει. Συγκινεί, γιατί μας δένει έστω ένα μεταφυσικό δέσιμο, μία εξ’ αγχιστείας έστω συγγένεια, με αυτά τα τεχνουργήματα. Προβληματίζει γιατί τότε και μόνο, όταν περάσεις το κατώφλι της αίθουσας στην οποία εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο, αντιλαμβάνεσαι το μέγεθος του εγκλήματος.
Αμέσως αμέσως, προβάλλει στο μέσο της ανεκτίμητης αξίας συλλογής η επιγραφή, σύμφωνα με την οποία τα γλυπτά δόθηκαν. Τέτοιο ψέμα. Τέτοιο θράσος. Ένα θράσος που στηρίζεται αποκλειστικά στο επίσημο knowhowτης πάλαι ποτέ της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, η οποία θεωρούσε ότι εφόσον ήρθαν στο νησί, τα κλεμμένα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής κληρονομιάς! Κάτι άλλο δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχει και το περίφημο φιρμάνι, με το οποίο υποτίθεται ότιο Λόρδος Έλγιν είχε γραπτή άδεια από τον τότε Σουλτάνο Σελίμ Γ’, ένας ισχυρισμός αποδεδειγμένα ψευδής και λανθασμένος. Μάλιστα, στη συγκεκριμένηδιάσταση του ζητήματος στάθηκανπρόσφατα δημοσιεύματαδύο γερμανικών εφημερίδων,της «TAZ», με τίτλο«Κλεμμένοι Θεοί», και τηςBerlinerZeitung, με τίτλο «Επιστροφή κλεμμένων θησαυρών», αποσπάσματα των οποίων αναδημοσίευσε η «Ναυτεμπορική».
Αλλά και γιατί να τα δώσουν; Μήπως είμαστε σοβαρό κράτος; Όταν ο πρωθυπουργός επισκέπτεται την πρόεδρο της δημοκρατίας, τοποθετούμενος σε σχέση με την προοπτική της επιστροφής των γλυπτών και την ίδια μέρα, η υπουργός Πολιτισμού του Ηνωμένου Βασιλείου βγαίνει στο BBC, ξεκαθαρίζοντας ορθά κοφτά ότι ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου δεν πρόκειται να τα στείλει πίσω και στην πραγματικότητα ανήκουν εδώ στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου τα φροντίζουμεκλπ, τότε, όχι, είναι βέβαιο ότι ούτε σοβαρό κράτος είμαστε και δεν έχουν κανέναν λόγο να μας τα δώσουν.
Τα υπόλοιπα, περί της δήθεν εντεινόμενης επιχειρηματολογίας στη δημόσια συζήτηση στη γηραιά Αλβιώνα υπέρ της επιστροφής τους στην Ελλάδα, είναι φληναφήματα. Χώρια που απέξω απέξω, ο πρωθυπουργός ομολόγησε ότι δεν αναμένει άμεσα αποτελέσματα και ότι εφόσον ο ελληνικός λαός τουςεμπιστευτεί και μετά τις εκλογές, τότε μάλλον θα γίνει η δουλειά. Δεν πειράζει όμως παιδιά γιατί αυτό είναι ένα μεγάλο «αν» και η realpolitique, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα εθνικά θέματα και τις μεγάλες εθνικές υποθέσεις, γίνεται με στρατηγικές βάθους και συνέχειας, όχι με προεκλογικού τύπου πυροτεχνήματα και τερτίπια.
Αυτά βλέπουν οι «έξω», όχι μόνο οι Βρετανοί και μας έχουν ταυτίσει με μια χώρα της καρπαζιάς, μια σύγχρονη ευρωπαϊκή μπανανία. Κι όμως, παρότι πέρασαν σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, δε φαντάζει τόσο μακρινή η εποχή κατά την οποία η Μελίνα άστραφτε και βροντούσε στις αντιπαραθέσεις της με τους Βρετανούς, όπως και στο διαβόητο διαξιφισμό της με τον τότε διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, ο οποίος είχε καταγραφεί κι από τις κάμερες. Αλλά σήμερα δεν έχουμε Μερκούρη, έχουμε Μενδώνη, και η νυν υπουργός Πολιτισμού έχει σοβαρότερα καθήκοντα, όπως ας πούμε, ναπάει στο Τατόι να κλάψει τον έκπτωτο και όχι τον τέως. Καλύτερα λοιπόν να μην ανακινούν θέματα, μέρες που είναι, γιατί με όσα συμβαίνουν στη χώρα οι Βρετανοί επαληθεύουν εκ νέου τη διαχρονικήεπιλογή τους να μην τα επιστρέψουν ποτέ.
