Αφγανιστάν: η φωνή των γυναικών ανάμεσα στον κίνδυνο και την αποφασιστικότητα

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”143456″ img_size=”full” add_caption=”yes”][vc_column_text]Ενώ οι Ταλιμπάν έχουν καταλάβει 15 πόλεις, ανάμεσά τους και την Κανταχάρ, τη 2η μεγαλύτερη πόλη της χώρας, και βρίσκονται πολύ κοντά στην Καμπούλ, η αγωνία για τις διαζευγμένες γυναίκες που ζουν μόνες κορυφώνεται. Όπως επισημαίνει ο Γκάρντιαν υπάρχει ένα παλιό ρητό που συνοψίζει τις αντιλήψεις της χώρας για το διαζύγιο: «Μια γυναίκα αφήνει το πατρικό σπίτι με λευκό νυφικό ένδυμα και μπορεί να επιστρέψει σε αυτό μόνο σε λευκά σάβανα».

Γράφει η Σοφία Ξυγκάκη, πρώτη δημοσίευση στο independentnews.gr

Οι γυναίκες που τολμούν να ζητήσουν διαζύγιο, στιγματίζονται δια βίου, εγκαταλείπονται καταρχάς από τη δική τους οικογένεια, αντιμετωπίζοντας τεράστιες δυσκολίες ακόμα και για την ανεύρεση στέγης, καθώς για την ενοικίαση ενός διαμερίσματος απαιτείται ως εγγυητής άντρας συγγενής. Παρόλα αυτά, υπάρχουν διαζευγμένες γυναίκες που ζουν στο Αφγανιστάν μόνες, όπως η Roqia και η Tahira, που μοιράζονται κοινό σπίτι και εμπειρίες.

Και οι δύο γυναίκες είχαν γεννηθεί στο Ιράν ως πρόσφυγες. Η Roqia επέστρεψε στο Αφγανιστάν το 2009 όταν το μέλλον στη χώρα διαγραφόταν ελπιδοφόρο. Όταν μετά από έναν αποτυχημένο γάμο χώρισε, χώρισε με ολόκληρη την οικογένεια, και μετά από μια περίοδο σε καταφύγιο γυναικών στην Καμπούλ, δίχως οικονομικά μέσα, αναγκάστηκε να αφήσει τον γιο της στην οικογένεια του άντρα της. Παρόμοια είναι και η ιστορία της Tahira, που επίσης την εγκατέλειψε η οικογένειά της, τα μέλη της οποίας δεν έτρωγαν τίποτα που θα είχε μαγειρέψει αυτή, αφού ως διαζευγμένη ήταν “βρόμικη”. «Άφησα την πόλη μου δίχως τίποτα, μόνο με τα ρούχα που φορούσα», λέει. «Μπήκα σε ένα ταξί για την Καμπούλ, χωρίς να κοιτάξω ποτέ πίσω».

Χωρίς να γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό, πάντως είναι χιλιάδες οι χήρες, οι διαζευγμένες ή οι μόνες γυναίκες, που ζουν κυρίως στις αστικές περιοχές.  Κι αν η κλιμακούμενη βία ανάγκασε πολλούς Αφγανούς να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, οι διαζευγμένες ή μόνες γυναίκες δεν έχουν πού να καταφύγουν. Σε πολλές περιοχές που έχουν καταληφθεί από τους Ταλιμπάν έχουν επιβληθεί  νέοι όροι για τις γυναίκες που πρέπει να κυκλοφορούν με μπούρκα και υπό την επιτήρηση ενός άντρα. Η πιο τρομακτική εκδοχή είναι ωστόσο η πρακτική των εξαναγκαστικών γάμων νεαρών κοριτσιών με  μαχητές των Ταλιμπάν. Ο τρόπος, σε κάθε περίπτωση, που παρουσιάζονται οι εξαναγκαστικοί γάμοι, γενικότερα, από Αφγανούς άντρες ή ξένους δημοσιογράφους, απασχολεί μια ομάδα λιγοστών αλλά δραστήριων Αφγανών γυναικών δημοσιογράφων, οι οποίες πασχίζουν να ακουστούν οι δικές τους φωνές.

Η 28χρονη Zahra Joya, η οποία ως παιδί φοιτούσε στο σχολείο ντυμένη αγόρι, γιατί υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν (1996-2001) είχαν απαγορεύσει τις σπουδές στα κορίτσια,  πέρυσι δημιούργησε τον ιστότοπο  Rukhshana Media, στον οποίο Αφγανές γυναίκες αφηγούνται ιστορίες γραμμένες από Αφγανές γυναίκες. Το όνομα του ιστότοπου αποτελεί φόρο τιμής στα θύματα της πατριαρχίας στη χώρα και ειδικότερα στη Rukhshana, τη νεαρή γυναίκα που το 2015 πετροβολήθηκε μέχρι θανάτου επειδή είχε δραπετεύσει από έναν εξαναγκαστικό γάμο. Στο σύντομο βίο της, όπως επισημαίνει στο άρθρο της  η, εγκατεστημένη στην Καμπούλ,  Ruchi Kumar, η Rukhshana αφηγήθηκε συγκλονιστικές ιστορίες της ζωής και των αγώνων αυτών των γυναικών, προσφέροντας τη δυνατότητα στις ντόπιες δημοσιογράφους να γράψουν για θέματα όπως η γυναικεία αναπαραγωγικότητα, η ενδοοικογενειακή και σεξουαλική βία, οι έμφυλες διακρίσεις, μεταξύ άλλων.  Το σημαντικό είναι οι γυναίκες να αφηγούνται τις ιστορίες με τη δική τους ματιά. Αυτό επιδιώκει το Rukhshana Media.

«Πολλά μέσα καλύπτουν υποθέσεις βιασμών, αλλά ποτέ δεν αναφέρουν πώς είναι η ζωή μετά, για τις επιζήσασες. Για τούτα μας ενδιαφέρει να μιλήσουμε». Γι’ αυτό η ζωή των γυναικών δημοσιογράφων και ανταποκριτριών διατρέχει πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο. Εξαιτίας  των θεμάτων που καλύπτουν αλλά και του “τολμηρού” δημόσιου, παρεμβατικού ρόλου. Παρότι κάποιες αναγκάζονται πλέον να μιλήσουν ανώνυμα: «Την περασμένη βδομάδα ήμουν ανταποκρίτρια ειδήσεων. Τώρα δεν μπορώ να υπογράψω με το όνομά μου, ούτε να πω από πού είμαι ή πού βρίσκομαι. Η ζωή μου εξαφανίστηκε σε λίγες μέρες», γράφει στον Γκάρντιαν μια γυναίκα από το Β. Αφγανιστάν. Άλλες χρησιμοποιούν πολλά διαφορετικά ψευδώνυμα. Είναι πάντως αποφασισμένες να διατηρήσουν τη Rukhshana Media που αποτελεί πηγή ελπίδας πολλών γυναικών, είναι η φωνή τους και δεν πρέπει να τη χάσουν.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]