Το σώμα στην τέχνη , το θέατρο, την λογοτεχνία

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”30131″ img_size=”full”][vc_column_text]Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας στο πλαίσιο των πολιτιστικών της δραστηριοτήτων, οργάνωσε με τη συνεργασία του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας την Παρασκευή 16 Ιουνίου 2017 , στην αίθουσα ομιλιών του Δημαρχείου Ολυμπίας ημερίδα με θέμα: “Για την Ελεγεία του Σώματος”

Την επιμέλεια της οργάνωσης είχε ο κ. Χρήστος Λιάγκουρας, αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας.

Τους προσκεκλημένους εισηγητές καλωσόρισαν η προϊσταμένη της ΕΦΑΗ δρ. Ίρις-Ερωφίλη Κόλλια και ο δήμαρχος κ. Ευθύμιος Κοτζάς εκφράζοντας την ικανοποίησή τους  διότι αυτή η υψηλής αισθητικής διοργάνωση πραγματοποιείται στον καταλληλότερο  γι αυτήν χώρο.

Δίπλα στο σπουδαιότερο Ιερό των πανελλήνων όπου τελούνταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες προς τιμή του Διός, το σώμα λατρεύτηκε και αποτυπώθηκε στην ιδανική μορφή του από μεγάλους καλλιτέχνες, σε έργα που έμειναν αθάνατα και θαυμάζουν οι επισκέπτες στα μουσεία της Ολυμπίας.

Το «σώμα» σε μια διαχρονική ανασκόπηση

Οι εισηγητές Μάνος Στεφανίδης, Τάκης Σπυρόπουλος, Σάββας Καράμπελας, Κώστας Γεωργουσόπουλος με σημαντικό επιστημονικό-ερευνητικό έργο και δημόσιο λόγο παρουσίασαν το “σώμα” σε μια διαχρονική ανασκόπηση μέσα από την γλυπτική, τη ζωγραφική, την διαφήμιση, την ποίηση, τη λογοτεχνία και το θέατρο αγγίζοντας την ψυχή και το πνεύμα όλων όσων παρακολούθησαν την εκδήλωση.

Ο κ. Μάνος Στεφανίδης Ιστορικός και κριτικός Τέχνης, επιμελητής, αναπληρωτής καθηγητής στο ΕΚΠΑ στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών παρουσίασε το θέμα του “Το δράμα του σώματος: Από την αρχαιότητα στο Βυζάντιο και από τον Καραβάτζιο στον Μπέικον“.

Υπέρμαχος της δυναμικής του “διαλόγου ανάμεσα στα νεώτερα με τ΄αρχαιότερα εκθέματα” ξεκίνησε δείχνοντας μια εικόνα από παλαιότερη έκθεση στο ΕΑΜ όπου ένα σύγχρονο αρμένικο γλυπτό που απεικονίζει κοριτσάκι που κάνει σκοινάκι στα μνήματα των νεκρών προγόνων βρισκόταν μπροστά στην επιτύμβια στήλη της Φιλονόης και φαίνεται η θεραπαινίδα που δίνει το βρέφος στη νεκρή του μητέρα.

Με εκτενή σχολιασμό πάνω σε έργα που δείχνουν την διαφορετικότητα στην απεικόνιση της μορφής και του σώματος, από το Φειδία και τον Λεωχάρη,τη Νίκη της Σαμοθράκης, το Μπερνίνι, τον Μαντένια, τον Άγιο Σεβαστιανό του Τσαρούχη…

… τους αγιογράφους της Μονεμβασιάς και της Πόλης (Αναστημένος Χριστός ”Εσύ που φοράς το ρούχο σαν να ΄ναι φως”), τον Ελ Γκρέκο και τον Μαξ Σαγκάλ, τον Φράνσις Μπέϊκον και τον Λούσιαν Φρόιντ ολοκλήρωσε την παρουσίαση της εισήγησής του.

Ο κ. Τάκης Σπυρόπουλος ανέλυσε στη συνέχεια το θέμα του με τίτλο “Η διαφημιστική εικόνα του σώματος”.

Εξήγησε ότι οι κατασκευαστές διαφημίσεων χρησιμοποιούν με τρόπο βέβηλο και εξοργιστέο τη γλυπτική της αρχαιότητας δημιουργώντας ένα νέο κώδικα συμβολισμού όπου η Ομορφιά είναι αγαθό μαζικής κατανάλωσης ταυτίζεται με συμφέροντα και την αποκτά όποιος διαθέτει χρήματα.

Η Αφροδίτη της Μήλου είναι το πιό περιζήτητο φωτομοντέλο και έχει χρησιμοποιηθεί σε διαφημιστικές καμπάνιες που αφορούν φάρμακα και ποτά, εταιρεία κατασκευής τεχνητών μελών, κρέμα αδυνατίσματος και ο Μαγιακόφσκι θα τη βρει το 1930 σε περιτύλιγμα καραμέλας στη Μόσχα.

Η θεά Αθηνά θα χρησιμοποιηθεί από το ναζιστικό καθεστώς το 1938 στο Μόναχο.

Με την ψευδαίσθηση της ζώσας αρχαιότητας και σκοπό τον πλουτισμό θα χρησιμοποιηθούν ο δισκοβόλος του Μύρωνα, ο Ηνίοχος των Δελφών, ο Ποσειδώνας και ο Ερμής του Πραξιτέλους σε είδη ανδρικού καλλωπισμού και ένδυσης, σε κολώνιες και κρασιά .

Η εμπορευματοποιημένη διαφημιστική εικόνα του σύγχρονου κάλλους ευνοεί τις κοινωνικές διακρίσεις και έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την προώθηση πανανθρώπινων αξιών όπως ήταν η υψηλή αισθητική στην  κλασική απεικόνιση του ”άλλου”, του ”εχθρού”  μέσα από την γλυπτική, τη δραματουργία, τη λογοτεχνία και έφερε ως παραδείγμα την παράσταση της Κενταυρομαχίας από το ναό του Διός στην Άλτη, την περιγραφή του Έκτορα και την τραγωδία Πέρσες.

Ο κ. Σάββας Καράμπελας δρ. Φιλολογίας και ποιητής ανέλυσε το θέμα του ”Πτυχές του σώματος στην Ελληνική λογοτεχνία του Μεσοπολέμου”.

Μέσα από τις ποιητικές συλλογές των Καρυωτάκη, Καβάφη, Σεφέρη, Ελύτη, Εγγονόπουλου, Ανδρέα Εμπειρίκου των δημιουργικών δεκαετιών του ’20 και ’30 το σώμα ανδρικό και γυναικείο θα περιγραφεί σε όλες του τις εκφάνσεις πραγματικές και συμβολικές, φωτεινές και σκοτεινές.

Ο κ. Κώστας Γεωργουσόπουλος συγγραφέας, κριτικός θεάτρου και καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών πήρε το λόγο στη συνέχεια αναπτύσοντας το θέμα του ”Η αναπηρία στο θέατρο”

Η αρχαία ελληνική τραγωδία μέσα από τη γραφή των Αισχύλου, Ευριπίδη, Σοφοκλή έχει αποτυπώσει την μορφή του Ορέστη με συμπτώματα όπως κρίση, οράματα, επιληψία (οι ποιητές ήταν συνομιλητές του Ιπποκράτη και γνώριζαν τα αποτελέσματα των ιατρικών του ερευνών), κατάθλιψη, νάρκωση.

Στον Αία και στον Ηρακλή Μαινόμενο, στις Τραχίνιες κυριαρχούν οι συνειδησιακές τροποποιήσεις και η τρέλα.

Στον Οιδίποδα (οίδημα στα πόδια) η αναπηρία βρίσκεται σε αντίθεση με την οξύτητα πνεύματος και ως τυφλός πλέον ο τραγικός βασιλιάς αναπτύσει την εσωτερική ματιά του και βλέπει βαθιά στην ψυχή του.

Ο Φιλοκτήτης είναι ο μεγάλος ανάπηρος στην ιστορία του θεάτρου και ο Σοφοκλής γνωρίζοντας ιατρικές πληροφορίες από τον Ιπποκράτη κάνει την περιγραφή του συνδρόμου όπου ο ασθενής πέφτει σε βυθιότητα εξαιτίας των ανυπόφορων πόνων.

Περιγραφές από το παγκόσμιο θέατρο που αναφέρονται σε αναπηρίες σωματικές και ψυχικές Ριχάρδος 3ος του Σαίξπηρ ”γεννήθηκε για να γίνει κακός”, Βούλτσεκ, Ίψεν ”Οι βρυκόλακες” κληρονομικά νοσήματα και εμφάνιση της ψυχιατρικής επιστήμης εμπλουτίζουν τη θεατρική δραματογραφία ή εξηγούν θεατρικούς ρόλους .

Θεατρικοί συγγραφείς όπως ο Γκέλμαν και ο Μπέκετ θα χρησιμοποιήσουν ήρωες ακρωτηριασμένους, τυφλούς, κωφάλαλους, σε αναπηρικό καροτσάκι και γίνονται έτσι προφήτες καταρρέοντων καθεστωτικών μοτίβων ή δίνουν με αυτόν τον τρόπο την εικόνα της μεταπολεμικής Ευρώπης.

Με την εισήγηση του κ Γεωργουσόπουλου ολοκληρώθηκε η τόσο ενδιαφέρουσα ημερίδα των φορέων της Αρχαίας Ολυμπίας που πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της Ένωσης Ξενοδόχων και του προέδρου της κ. Β. Τυλιγάδα καθώς και του προέδρου της Τ. Κ Ολυμπίας κ. Χ. Σπηλιόπουλου.

Γεωργιοπούλου Πουλχερία[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]