Κι ήταν 20 του Ιούλη…Κύπρος 1974…

Κωνσταντίνος Χατζόπουλος

Πολεμιστής ΕΛ.ΔΥ.Κ. 1974…

Πληγές απανωτές

ανοίγουν στο κορμί μου

χρόνια τώρα

πολλοί δικοί και ξένοι…

 

Κύπρος 15 Ιουλίου 1974… Η ημέρα του Κυπριακού πραξικοπήματος… Η ημέρα της αρχής της Κυπριακής τραγωδίας…. που  ξεκίνησε κάπως έτσι-με το πραξικόπημα- και συνεχίστηκε πέντε μέρες μετά και στις 20 του μήνα με την εισβολή στο νησί 40.000 περίπου Τούρκων στρατιωτών υπό την υποστήριξη της τουρκικής Αεροπορίας και του ναυτικού…

Εισβολή στην Κύπρο με τον κωδικό ‘Αττίλας’, τραγωδία δίχως τέλος για τον Κυπριακό λαό, τραγωδία που ολοκληρώθηκε…

Αττίλας 1/Αττίλας 2 : Κύπρος: 20 Ιουλίου 1974- 18 Αυγούστου 1974.

Κωνσταντίνος Χατζόπουλος.

Μέλος φτωχικής οικογένειας από το χωριό Δούκα της Αρχαίας Ολυμπίας , ο νεαρός Κωνσταντίνος Χατζόπουλος για βιοποριστικούς λόγους έρχεται στα 16 του χρόνια στην Καλλιθέα, Ανδρομάχης 117, αρχίζει σπουδές Ναυπηγικής και συγχρόνως πιάνει δουλειά στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Δουλειά και σπουδές για το φτωχό αγόρι και κατόπιν στρατιωτική θητεία. Πρώτα στις Σέρρες στο 10 ΛΥΒ (Λόχος Υποψ. Βαθμ), με πολύ σκληρή εκπαίδευση –όπως δηλώνει- παίρνει τον βαθμό του , υπηρετεί στις Διαβιβάσεις στο Χαϊδάρι, και μια μέρα… έτσι ξαφνικά…. από το Λουτράκι θα βρεθεί… ΕΛΔΥΚ Κύπρος- 1 χρόνο υπηρεσίας και, φτάνουμε στις 19 Ιουλίου 1974… Μοιραία ημερομηνία…

Λόχος Διοικήσεως 4^ου Τάγματος. Στρατόπεδο ΕΛΔΥΚ . Άλλα Ελληνόπουλα έρχονται για υπηρεσία ενός έτους, άλλα τελείωσαν την θητεία τους –Κ. Χατζόπουλος- και φεύγουν…

Ο νεαρός Κωνσταντίνος από την Αρχαία Ολυμπία κάνει όνειρα για το μέλλον του. Θα γυρίσει στην Καλλιθέα , τις σπουδές και την δουλειά του… Παραδίδει, -όπως όλος ο λόχος-  τον οπλισμό του- αρματαγωγό «Λέσβος» και επιστροφή στην Ελλάδα. Πρώτα θα πάει στο χωριό, στην μάνα του. Έτσι νόμιζε…

Κωνσταντίνος Χατζόπουλος. Μαχητής ΕΛ.ΔΥ.Κ 1974… Αφήγηση σε α’ πρόσωπο.

-19 Ιουλίου φύγαμε, έξω από τη Ρόδο το «Λέσβος» πήρε εντολή να γυρίσει πίσω. Πάφος και 21^η, πίσω. Πίσω, χωρίς όπλα… Στο Στρατόπεδο ο χαμός. Τραυματίες, τα πάντα συντρίμμια, ώσπου να οργανωθούμε, να πάρουμε όπλα, ήρθε το βράδυ. Ξημέρωσε 22 Ιούλη. Πάλι τα ίδια. Πυροβολισμοί, όλμοι, ήμασταν καλλυμένοι στα ορύγματα , νηστικοί, χωρίς νερό. Το απόγευμα της 22ας του Ιούλη έγινε η εκεχειρία. Και, το ίδιο βράδυ η μεγάλη μάχη. Ήρθαν οι Τούρκοι να πάρουν –και πεζοί και πυροβολικό- το Στρατόπεδο.

Ήρθαν βράδυ, πολεμώντας. Πολεμήσαμε κι εμείς. Οπισθοχώρησαν οι Τούρκοι με μεγάλες απώλειες.

(Αναφέρεται στην Τρίτη επίθεση των Τούρκων, οι δυο πρώτες είχαν γίνει μόνο με την συμμετοχή πεζικού).

Συνέχεια της αφήγησης Κ.Χ.

Ο βομβαρδισμός συνεχής, από τα ορύγματα εκείνο αλλά και τα επόμενα βράδια, βγαίναμε μόνο το βράδυ. Για νερό, για ένα κομμάτι ψωμί, αν βρίσκαμε…

ΑΤΙΛΛΑΣ ΙΙ.

Έτσι φτάσαμε μέχρι τις 15 Αυγούστου . Και, στο Στρατόπεδο μας είχαμε μόνο 1 άρμα. Και, οι Τούρκοι που είχαν ξεκινήσει τις επιχειρήσεις τους από τις 14 συγκέντρωσαν απέναντι μας 35 άρματα. 35! Για ένα εξαθλιωμένο Λόχο που ήμασταν εμείς. ..

…Οπισθοχώρηση, η εντολή του Διοικητή της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Και, τον άκουσα και, τον είδα τον Ανθυπασπιστή Κωνσταντίνο Κέντρα να λέει: «Εθελοντές, ποιοι θα μείνουν μαζί μου εθελοντές για κάλυψη των υπολοίπων»;

Τριάντα, τριάντα σήκωσαν το χέρι. Τριάντα, υπό τον ανθυπασπιστή μας. Εγώ δεν σήκωσα το χέρι μου. Πήρα το όπλο μου και ένα βαλιτσάκι με σφαίρες , έφυγα μόνος. Επιλογή μου. Άλλοι έφευγαν ομάδες, άλλοι ανά δυο-τρείς. Πεζός, άρχισα πορεία, στα 500 μέτρα ήταν το Αγγλικό Στρατόπεδο. Στάθηκα απέναντι στον Άγγλο φρουρό σηκώνοντας ψηλά τα χέρια μου.  Help (βοήθεια) του είπα και … μου πρότεινε το όπλο του, γνέφοντας μου να φύγω. Σ’ αυτή την άτακτη υποχώρηση που άλλοι φεύγανε για Λευκωσία κι άλλοι στα χωριά, εκείνη τη στιγμή ήμουν μόνος στην άσφαλτο, μόνος με … ένα Τούρκικο αεροπλάνο να πετά από πάνω μου. Σκεφτείτε , με είδε κι άλλαξε πορεία. Για έναν στρατιώτη… Με πυροβολούσε συνέχεια, έτρεχα , έφτασα σ’ ένα χωράφι και κρύφτηκα κάτω από ένα γεφύρι. Γύρω ψυχή. Απόλυτη σιγή; Χα-χα!!! Τα Τούρκικα f4 βομβάρδιζαν ασταμάτητα, ήταν η ημέρα της Ιστορικής επίθεσης. Περίμενα να νυχτώσει καλά, βγήκα και πήρα τον αντίθετο δρόμο, φυσικά πάντα μέσα από τα χωράφια. Δεν ήξερα που είμαι, που βγάζει ο δρόμος που πορευόμουν, σκεφτόμουν να ξημερώσει, να ρωτήσω κάποιον , που είμαι, που είναι οι άλλοι της ΕΛ.ΔΥ.Κ…

Ξημέρωσε… Βρέθηκα σ’ ένα αμπέλι. Έκοψα σταφύλια να τα φάω… Δεν θα ξεχάσω ποτέ πόσο πικρά ήταν αυτά τα άγουρα σταφύλια. Περιπλανιόμουν ολομόναχος δυο-τρείς μέρες… Σ’ αυτό το διάστημα δεν είδα κανέναν άνθρωπο, έβλεπα μόνο τα Τούρκικα  F4, άκουγα μακριά στους δρόμους το θόρυβο μηχανών. Κρυβόμουν. Όχι, μη με διακόπτετε κ. Γαΐλα, που να ήξερα τότε ότι βρισκόμουν σε έδαφος που θα έμενε Ελληνικό, Κυπριακό;

Οι εχθροπραξίες συνεχίζονταν, που ήταν οι Τούρκοι; Που οι δικοί μου; Που οι Κύπριοι; Παράξενο στην πορεία μου των τριών ημερών, ούτε ένα χωριό, ούτε μια στάνη, ούτε … τίποτα. Εξαντλημένος, απελπισμένος, άκουσα στον διπλανό δρόμο θόρυβο αυτοκινήτου. Βγήκα από τις καλαμιές, και στάθηκα στη μέση του δρόμου κουνώντας τα χέρια μου στο αυτοκίνητο. Ήταν Κυπριακό!!!

-Οι άλλοι; Που θα βρω τους δικούς μου της ΕΛ.ΔΥ.Κ;

-Ανέβα.

Με πήγαν στα Λακατάμια. Εκεί τους βρήκα όλους. Απ’ αυτούς της υποχώρησης σώθηκαν όλοι. Δεν πιάστηκε αιχμάλωτος κανείς. Κανείς, μα εκείνοι που έμειναν με το παλληκάρι τον Κέντρα… Κι είχε μείνει και ο καλύτερος φίλος μου εκεί…. Ο ‘κολλητός’ μου που λένε… Ένα παλληκάρι δυο μέτρα κι εύσωμος…. Μας φώναζαν ο χοντρός κι ο λιγνός … τον είδα που σήκωσε από τους πρώτους το χέρι του…’ Εθελοντής θανάτου’ για να φύγουμε εμείς… Ήταν η πρώτη φορά που χωρίζαμε… Έμεινε στους τριάντα υπό τον ανθυπασπιστή μας τον Κέντρα…

 Για τον γυρισμό στην Ελλάδα θέλετε να σας πω;

Λουτράκι, Τελωνείο, σαν τσουβάλια μας βάλανε σ’ ένα Στρατόπεδο… είχα γυρίσει Ελλάδα… Ήμουν τυχερός γιατί έναν συμπολεμιστή ήρθε να τον πάρει ο αδελφός του με το αμάξι του. Με πήραν και μένα μαζί-πήγαιναν δίπλα στην Νέα Σμύρνη-, ήρθα σπίτι, το σπίτι μου από τα 16 μου…. Ανδρομάχης 117…

Κλείστηκα μέσα, ναι, ένα μήνα έκανα να βγω έξω… Τηλεφωνούσαν οι δικοί μου , οι γονείς μου από το χωριό, παρακαλούσαν να πάω να τους δω , δεν πίστευαν ότι ζω, βλέπετε ήμουν κι εγώ στην λίστα των Αγνοουμένων….

Μα, δεν έβγαινα, δεν ήθελα να δω κανέναν…

Πρέπει να ξέρετε, ότι δεν τελείωσα ποτέ τις σπουδές μου, δεν έγινα ναυπηγός, το νεανικό μου όνειρο…

Δούλεψα στον Σκαραμαγκά, πήγα Ναυτικός, έμεινα κι εργάστηκα στην Σαουδική Αραβία… Το μυαλό μου, το μυαλό μου… ήταν πάντα εκεί.. δεν σκεφτόμουν τίποτα άλλο… Παρά μονάχα αυτό το γεγονός που με σημάδεψε για πάντα… Το Καλοκαίρι του ’74…

Γραφεία ΕΛ.ΔΥ.Κ στην Καλλιθέα…. Ο Κωνσταντίνος Χατζόπουλος συνταξιούχος πλέον (εργάστηκε στο Υπουργείο Ανάπτυξης) βιώνει διηγούμενος την ιστορία του ξανά τα γεγονότα του μαύρου Ιούλη του ’74…

Το μαγνητόφωνο κλείνει….

-Δεν τέλειωσα ακόμη… Σας είπα για το κουτάλι;

Ποιο κουτάλι;

Σημείωση: Σύμφωνα με τους κανονισμούς του Στρατού όταν τελειώνεις την Στρατιωτική Θητεία παραδίδεις τον εξοπλισμό που είχε παραχωρήσει η ‘μητέρα πατρίδα’. Κι αυτό εφαρμόστηκε μετά  τον ΑΤΙΛΛΑ Ι και ΑΤΙΛΛΑ ΙΙ και μετά τον πόλεμο, την τραυματική εμπειρία που βίωσαν τα παιδιά της ΕΛ.ΔΥ.Κ. στα Ελληνόπουλα που είχαν την … ατυχία να γυρίσουν ζωντανά στην Ελλάδα όπου μόλις είχε … αποκατασταθεί η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, και βρέθηκαν πεταμένα σαν άδεια τσουβάλια σ’ ένα Στρατόπεδο.

Άδεις τσέπες, άδειο μυαλό, αιμορραγία καρδιάς….

Άδειες οι τσέπες του 22χρονου τότε Κωνσταντίνου Χατζόπουλου, μα έλα που πρέπει να… αδειάσει για έλεγχο και τον στρατιωτικό του σάκο; Για να δούμε… άραγε θα παραδώσει στην ‘μητέρα πατρίδα’ όλα όσα του είχαν εμπιστευτεί;

-Το κουτάλι, το κουτάλι, λείπει το κουτάλι από τα πράγματα σου…

Ο νεαρός μαχητής Κωνσταντίνος Χατζόπουλος, το φτωχό αγόρι από το Δούκα της Αρχαίας Ολυμπίας, στα ορύγματα της ΕΛ.ΔΥ.Κ. , ακούγοντας από πάνω του τα Τουρκικά f4 και δίπλα του σε απόσταση αναπνοής τους στρατιώτες της ΤΟΥΛ.ΔΥ.Κ., όταν έβγαινε το βράδυ μετά τις σκληρές μάχες από το όρυγμα του για να φάει λίγο ψωμί , -αν έβρισκε-, σαφώς και δεν χρησιμοποιούσε κουτάλι, το ξεροκόμματο το έτρωγε με τα χέρια… που, άραγε, να … έχασε το κουτάλι;

Και τι έγινε, κ. Χατζόπουλε;

-Μου κόψανε παράβολο κ. Γαΐλα… το πιστεύετε; Παράβολο των 20 δραχμών…. Κάποιος όσο ήμουν κλεισμένος στο σπίτι βιώνοντας καθημερινά τα γεγονότα του ΑΤΙΛΛΑ , λες κι ήμουν ακόμη εκεί…., το έριξε κάτω από την πόρτα… Το θυμάμαι καλά… 20 δραχμές, μου χρέωσαν το … κουτάλι που έλειπε από τα πράγματα μου…

Λοιπόν, όταν συνήλθα και βγήκα από το σπίτι αυτό ήταν το πρώτο πράγμα που έκανα… Πήγα και το πλήρωσα… Που; Στο Ταμείο Παρακαταθηκών; Στην Εφορία; Δεν θυμάμαι…

Ο Κωνσταντίνος Χατζόπουλος είναι πατέρας δυο κοριτσιών και κατοικεί στην περιοχή της Αγίας Ελεούσας Καλλιθέας.

Ανθυπασπιστής Κωνσταντίνος Κέντρας και οι 30 άγνωστοι ‘εθελοντές- ζωής’ για τους συμπολεμιστές τους και ‘θανάτου’ για τους πολεμικούς αντιπάλους τους και συνάμα τους εαυτούς τους ίδιους. Συνειδητά… επέλεξαν Κύπρο. Επέλεξαν την υπηρεσία των ιδανικών που τους είχαν γαλουχήσει οι οικογένειες τους… σε αντίθεση με αυτούς που επιλέγουν την υπηρεσία αποκλειστικά των συμφερόντων των Αφεντικών τους και των δικών τους με όποιο κόστος…

Χωρίς πνοή

ο άνθρωπος χάνεται.

Χωρίς συνείδηση

ο λαός χάνεται.

Αιωνία η Μνήμη στους μαχητές –πεσόντες της ΕΛ.ΔΥ.Κ.

Πανελλήνιος Σύνδεσμος Πολεμιστών Ελληνικής Δύναμης Κύπρου 1974- ΕΛ.ΔΥ.Κ ’74, διεύθυνση: οδός Ανδρομάχης 137 Καλλιθέα, ενώ αναλυτικές λεπτομέρειες για τα δραματικά γεγονότα της περιόδου εκείνης έχουν αναρτηθεί στην σελίδα του Συνδέσμου: www. εldyk74.gr.

Προτείνω-στους φίλους της Ιστορίας- δυο βιβλία τα πλέον αξιόπιστα με θεματολογία τα γεγονότα ΕΛ. ΔΥ.Κ.- Εισβολή στην Κύπρο.

1. Οι άγνωστοι στρατιώτες της ΕΛ.ΔΥ.Κ / συγγραφέας Αθανάσιος Χρυσαφής/Θεσσαλονίκη 2009.

2. ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ ΚΥΠΡΟΥ (ΕΛ.ΔΥ.Κ) 14-16/8/1974 με συγγραφέα: Ταξχος ε. α. Παναγιώτης Δ. Σταυρουλόπουλος- Τελευταίος Στρατοπεδάρχης της ΕΛ.ΔΥ.Κ. 1974/ εκδόσεις Πελασγός- Ιωάννης Χρ. Γιαννάκενας.

Στίχοι: Ιάκωβος Κουμής/ Ανθολογία Σύγχρονης Κυπριακής Ποίησης/ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ-1985.

Κείμενο

Τασσώ Γαΐλα

Αρθρογράφος-Ερευνήτρια