Η κατεργασία του εδάφους

Έννοια και σημασία της κατεργασίας του εδάφους

Με τον όρο κατεργασία του εδάφους, εννοούμε όλες εκείνες τις ενέργειες που κάνουμε για να ετοιμαστεί το χωράφι για την επόμενη καλλιέργεια, να ετοιμαστεί για τη σπορά ή φύτευση, να καταστραφούν και να παραχωθούν τα ανεπιθύμητα φυτά, να εξασφαλιστεί η σωστή στράγγιση των νερών και ο αερισμός του εδάφους.

Με την κατεργασία του εδάφους διαταράσσεται η δομή του, ενώ με άκαιρες ή ακατάλληλες επεμβάσεις αυτή καταστρέφεται. Το κατεργασμένο γυμνό έδαφος είναι ευάλωτο στη διάβρωση από τον αέρα ή από το νερό.

Η διαδικασία αυτή γίνεται κυρίως με  το όργωμα,δηλαδήτη κοπή μιας λωρίδας εδάφους, το θρυμματισμό της (σε μεγαλύτερους ή μικρότερους βώλους) και την αναστροφή της.

Πλεονεκτήματα κατεργασίας εδάφους

Με την κατεργασία εδάφους επιτυγχάνουμε τα εξής:

-Διαχείριση φυτικών υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας. Με το όργωμα δηλαδή, παραχώνουμε τα φυτικά υπολείμματα στο έδαφος και αφήνουμε μια επιφάνεια καθαρή για να λειτουργήσουν τα επόμενα μηχανήματα. Ακόμα και η ενσωμάτωση στην επιφανειακή στιβάδα του εδάφους διευκολύνει τις επόμενες εργασίες και περιορίζει τις εμπλοκές των υπολειμμάτων με τα μηχανήματα που δυσκολεύει τη λειτουργία τους.

-Καταπολέμηση των ζιζανίων.Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τρόπους καταπολέμησης των ζιζανίων πριν σπείρουμε την καλλιέργειά μας. Θέλουμε όταν αρχίσουν να φυτρώνουν τα νεαρά φυτά να μην έχουν ανταγωνισμό από εγκατεστημένα ζιζάνια. Με την αναστροφή του εδάφους, το όργωμα  μας απαλλάσσει από τα φυτικά υπολείμματα αλλά ταυτόχρονα μειώνει τους πληθυσμούς των ζιζανίων καθώς τοποθετεί τους σπόρους σε βάθος που δεν μπορούν να φυτρώσουν αφού δεν μπορούν να φτάσουν στην επιφάνεια του εδάφους.

-Ενσωμάτωση υλικών. Με την κατεργασία ενσωματώνουμε υλικά όπως κοπριές (που αν μείνουν στην επιφάνεια του εδάφους χάνουν πολύτιμα στοιχεία όπως το άζωτο), λιπάσματα και εδαφοβελτιωτικά (ασβέστη κλπ). Η ενσωμάτωση βελτιώνει τη χρησιμοποίηση τους από τα φυτά.

Επιπρόσθετα,ένα άλλο πλεονέκτημα του οργώματος που γίνεται το Φθινόπωρο για ανοιξιάτικες καλλιέργειες είναι ότι οι μεγάλοι βόλοι του εδάφους θρυμματίζονται στη διάρκεια του χειμώνα από τις παγωνιές. Το νερό μέσα στους βόλους παγώνει όταν η θερμοκρασία είναι κάτω από τους 0 βαθμούς Κελσίου και καθώς διαστέλλεται θρυμματίζει τους βόλους χωρίς δικό μας κόστος.

Μειονεκτήματα κατεργασίας εδάφους

Η κατεργασία του εδάφους δεν έχει μόνο θετικές επιπτώσεις, έχει και αρνητικές.

-Μειώνεται η οργανική ουσία του εδάφους. Η οργανική ουσία του εδάφους είναι ένα συστατικό που συμβάλλει σημαντικά στη γονιμότητα του εδάφους. Το όργωμα προκαλεί αναμόχλευση του εδάφους και αερισμό του που σε συνδυασμό με την σχετικά υψηλή υγρασία ενισχύουν τη δράση μικροοργανισμών που αποδομούν (καταναλώνουν) την οργανική ουσία. Το αποτέλεσμα είναι τα εδάφη να έχουν οργανική ουσία γύρω στο 1% όταν θεωρείται το 2-2,5% το ελάχιστο για γόνιμο έδαφος.

-Περιορισμένο χρονικό διάστημα οργώματος. Είναι μια εργασία πολύ αργή που πρέπει να γίνει σε ορισμένο χρονικό διάστημα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πρέπει να βρέξει για να υγρανθεί το έδαφος και μετά να υπάρξει μια ξηρή περίοδος για να γίνει το όργωμα πριν από τις επόμενες βροχές. Αντίθετα, το όργωμα σε ξηρό έδαφος σημαίνει μεγάλη κατανάλωση ενέργειας και φθορές του αρότρου, δημιουργία μεγάλων βόλων εδάφους που δύσκολα θρυμματίζονται. Όργωμα σε πολύ υγρό έδαφος κάνει την εργασία πολύ δύσκολη, συμπιέζει το έδαφος και δημιουργούνται προβλήματα από τη συμπίεση.

Κλείνοντας, θέλουμε να εστιάσουμε στην μεγάλη σημασία της κατεργασίας του εδάφους  που είναι η προετοιμασία του ώστε να δεχθεί τη νέα καλλιέργεια κάτω από τις καλύτερες αγρονομικές συνθήκες. Ωστόσο,οι κατεργασίες θα πρέπει να γίνονται την κατάλληλη εποχή με τα κατάλληλα, για το έδαφος και την εργασία που θέλουμε να πραγματοποιήσουμε, γεωργικά μηχανήματα και με όσο το δυνατόν λιγότερες επεμβάσεις.

Θάνος Καράμπελας

 Γεωπόνος