Ο Πύργος που χάσαμε…: Άρθρο του Γ. Σταματόπουλου
Μικρό τσοπανοχωρι Καλαβρυτινών παρατρεχάμενων σε βαλτότοπο – κατά την μαρτυρία Άγγλου περιηγητή- γεννήθηκε ο Πύργος γύρω στα 1750. Η παράδοση ομολογεί ότι πήρε το όνομα από ένα πύργο του έπαρχου της περιοχής στον ομώνυμο λόφο επαρχείο από όπου έλεγχε πιθανώς τον κάμπο της περιοχής . Ο Πύργος όπως η Ρώμη και η Κων/πόλη είναι απλωμένος επάνω σε επτά λόφους. Μεγάλωσε και αναπτύχτηκε μαζί με τα γύρω χωριά που σήμερα αποτελούν το δήμο Πύργου κατά την κάθοδο των Γορτυνιων από τα ορεινά χωριά τους στην πεδινή Ηλεία. Άνθρωποι αρχοντικοί και έξυπνοι γνώστες της σταφιδικής παραγωγής και το εμπόριο της από τα χρόνια της τουρκοκρατίας ,επειδή ερχόντουσαν να εργαστούν στο σταφιδοπαραγωγικό κέντρο της εποχής Βαρβασαινα.
Μαζί με την μετοίκηση τους έφεραν την φλόγα της δημιουργίας και της ανάπτυξης όπως είχαν μάθει στα αρχοντοχωρια τους στη Γορτυνία ,που ακόμα όποιος τα επισκέπτεται παρατηρεί την αρχοντιά των ψηλών πέτρινων σπιτιών των νοικοκυραίων προγόνων μας.(Κων Κυριακόπουλος Νομαρχ Αυτοδιοικ 2003 σελ 4) Ο παλιός Πύργος λοιπόν κτίστηκε με τα πρότυπα και το μεράκι των ανθρώπων εκείνων οι οποίοι ανέπτυξαν την σταφιδική παράγωγη ,το εξαγωγικό εμπόριο και την ντόπια αγορά αλλά και την βιομηχανική δραστηριότητα με εργοστάσια όπου και σήμερα θα τα ζήλευαν ,άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι αναπτύχτηκε στον Πύργο ο πρώτος σιδηρόδρομος (Πύργος- Κατάκολο).
Αυτός ο Πύργος, με τα ψηλά αρχοντικά νεοκλασικά κτίρια με τις όμορφες μαρκίζες τα έξοχα μπαλκόνια και τις αυλές -κήπους που ευωδίαζαν και με το κάλος τους προκάλεσαν την γιορτή των ανθεστηρίων, δεν υπάρχει πια. Τον κατέστρεψε η λαίλαπα του κυβισμού (πολυκατοικίες)που από την δεκαετία του ’70 και έπειτα γκρέμισαν ότι ομορφότερο είχαμε η μη τι άλλο ,την παράδοση μας. Στενόμυαλοι πυργιωτες και φερτοί εμιγκρέδες σαν άλλοι Ούννοι, αντί να επεκτείνουν το σχέδιο της πόλης και να την φτάσουν στην θάλασσα όπως έκαναν σε άλλες π χ Καλαμάτα, γκρέμισαν την ιστορία μας και άφησαν μια αρυμοτόμητη πόλη με τα σοκάκια και τους καρόδρομους μιας άλλης εποχής να γίνονται αυτοκινητόδρομοι.
Σήμερα αυτή η δομή των δρόμων δημιουργεί κυκλοφοριακό έμφραγμα. Όλο αυτό το καταστροφικό έργο για την πόλη μας ολοκλήρωσαν οι αναπλάσεις μετατρέποντας την από μια ζωηρή πόλη σε νεκρόπολη. Αντί να αναγεννηθεί στένεψαν οι εμπορικοί δρόμοι καταστράφηκαν τα όμορφα πλακόστρωτα πεζοδρόμια της και το έγκλημα ολοκληρώνεται με την άσχετη μετατροπή της αγοράς Σίλερ σε δήθεν μουσείο- απορώ πως δεν γνώριζαν οι ειδικοί ότι τα έργα τέχνης και τα αρχιτεκτονικά μνημεία δεν αλλάζουν χρήση και φιλοσοφία, γιατί αυτός που τα εμπνεύστηκε τα έκανε για συγκεκριμένο χρηστικό σκοπό. Αποτέλεσμα το περιβόητο Σταυροπαζαρο που διασταύρωνε την επάνω αγορά με την κάτω αγορά και την εμπορική οδό της Ερμού να νεκρωθεί και στην θέση του να υπάρχει ένας έρημος ψυχρός λευκός μαρμάρινος τόπος που στον επισκέπτη προκαλεί φόβο και αποστροφή .
Τα περιβόητα δε χαλκιατικα στην υποβαθμισμένη ανατολική πλευρά της πόλης που άλλοτε έσφυζε από ζωή καθώς τα σφυριά των μαστόρων σιδεράδων είχαν ένα μουσικό ήχο στα αμόνια που δημιουργούσαν ηνία ,άροτρα και πέταλα. Σήμερα τα δεσπόζει η εγκατάλειψη που αν δεν υπήρχαν και τα Σ/Μ θα ήταν ένας σκουπιδότοπος που θα συγκέντρωνε στην καλύτερη περίπτωση τους συμπαθέστατους φίλους μου τσιγγάνους να πουλήσουν την πραμάτεια τους. Μάλλον ο Πύργος που χάσαμε για πάντα και τον ψάχνουμε και μας λείπει σήμερα μας εκδικείται .
Γ. Σταματόπουλος-Πολιτισμολογος
