Μια δύσκολη συνάντηση σε μια δύσκολη συγκυρία σηματοδοτεί το σημερινό ραντεβού του Αλέξη Τσίπρα με τον Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ – ένα ραντεβού, που σκιάζεται και κυριαρχείται από την παράνομη κράτηση των δύο ελλήνων στρατιωτικών στην Τουρκία.

Πρόκειται για την πρώτη συνάντηση των δύο ηγετών μετά τη θυελλώδη επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα, αλλά και μετά το κρεσέντο της τουρκικής προκλητικότητας στο Αιγαίο, καθώς και τη σύλληψη των στρατιωτικών ‘Αγγελου Μητρετώδη και Δημήτρη Κούκλατζη στον ‘Εβρο.

Αυτό το περιβάλλον από μόνο του καταδεικνύει και τον βαθμό δυσκολίας των σημερινών συνομιλιών Τσίπρα – Ερντογάν, με την ελληνική πλευρά να είναι εξαιρετικά φειδωλή στις εκτιμήσεις της και, ταυτόχρονα, να εκπέμπει ένα σαφές μήνυμα: Ότι το ζήτημα των δύο ελλήνων στρατιωτικών θα αποτελέσει το κυρίαρχο θέμα τόσο στη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον τούρκο πρόεδρο όσο και στο σύνολο των επαφών που έχει από χθες στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ.

Το μήνυμα Τσίπρα

Το στίγμα έδωσε ήδη από χθες ο ίδιος ο πρωθυπουργός με την παρέμβασή του στη σύνοδο και με την επίκληση των ίδιων των καταστατικών αρχών της βορειοατλαντικής συμμαχίας: “Αποτελεί πληγή για όλο το ΝΑΤΟ», είπε ο Αλέξης Τσίπρας, «το πρωτοφανές γεγονός ότι δύο στρατιώτες ΝΑΤΟικής χώρας βρίσκονται υπό κράτηση από άλλη ΝΑΤΟική χώρα για πάνω από 4 μήνες επειδή πέρασαν εκ παραδρομής, κατά λίγα μέτρα στο έδαφός της και μάλιστα χωρίς να τους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες».

Ο πρωθυπουργός κάλεσε την Αγκυρα «να επουλώσει την πληγή με την άμεση επιστροφή των δύο στρατιωτών», ενώ απευθυνόμενος στον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ επικαλέστηκε και το άρθρο 1 του βορειοατλαντικού συμφώνου για τις σχέσεις αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ των μελών του ΝΑΤΟ.

Εξίσου εμφατικά αναμένεται να θέσει ο πρωθυπουργός το ζήτημα των δύο στρατιωτικών και στην συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν. «Το πρώτο και κύριο θέμα με το οποίο πηγαίνει ο πρωθυπουργός στη σύνοδο του ΝΑΤΟ και στη συνάντηση με τον τούρκο πρόεδρο, αφορά τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς, που εξακολουθούν να κρατούνται παράνομα στη γειτονική χώρα εδώ και περίπου τέσσερις μήνες», δήλωσε χαρακτηριστικά χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος.

Η διεθνοποίηση

Αυτοί οι τέσσερις μήνες κράτησης χωρίς καν να έχει απαγγελθεί κατηγορητήριο κρίνονται από την κυβέρνηση ως προκλητικά μακρύ διάστημα που επιβάλει πλέον τη διεθνοποίηση του ζητήματος στο υψηλότερο επίπεδο και την ανάδειξή του σε πρώτη προτεραιότητα στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ήταν μια επιλογή που αρχικά είχε αποφύγει η Αθήνα προκειμένου «να μην μετατραπεί σε μείζον διπλωματικό ζήτημα ένα σύνηθες περιστατικό».

Η εκβιαστική πρακτική Ερντογάν όμως και η σαφής πια επιδίωξή του  να χρησιμοποιήσει τους δύο κρατούμενους ως «πολιτικό ενέχυρο» πίεσης και διαπραγμάτευσης δεν αφήνει άλλα περιθώρια ήπιας προσέγγισης, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά διπλωματικές πηγές. Στο πλαίσιο αυτό, αποφασίστηκε να κορυφωθεί η πίεση τόσο από τον ίδιο τον πρωθυπουργό όσο και σε όλα τα παράλληλα διπλωματικά πεδία, με ενδεικτικές τόσο την τελευταία παρέμβαση της ‘Υπατης Εκπροσώπου Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας της ΕΕ Φεντερίκα Μονγκερίνι όσο και τη χθεσινή συνάντηση που είχε για το ίδιο θέμα ο επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης με τον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι.

Παρά την κινητοποίηση σε όλα τα μέτωπα πάντως στην κυβέρνηση δεν ρισκάρουν εκτιμήσεις για την τελική στάση Ερντογάν, αναγνωρίζοντας πως η υπόθεση των δύο στρατιωτικών είναι «εξαιρετικά σύνθετη» καθώς πέραν των πολιτικών σκοπιμοτήτων της Αγκυρας έχει συνδεθεί πλέον και με την «προσωπική εμμονή Ερντογάν» στο ζήτημα των οκτώ τούρκων αξιωματικών που ζήτησαν άσυλο στην Ελλάδα και ο ίδιος κατηγορεί για εμπλοκή στο εναντίον του πραξικόπημα.

Η ένταση στο Αιγαίο

Εξίσου συγκρατημένες είναι οι προσδοκίες και για το σύνολο των ελληνοτουρκικών σχέσεων που επίσης θα τεθούν στο σημερινό ραντεβού, με πρώτο ζητούμενο την αποκλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο. Kαι επ’ αυτού, ο Αλέξης Τσίπρας έδειξε κατά τη χθεσινή του παρέμβαση στη σύνοδο του ΝΑΤΟ το πλαίσιο που θα θέσει τονίζοντας ότι ««αποτελεί μόνιμη πληγή για τη Συμμαχία, το γεγονός ότι η γείτονά μας επιμένει να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο στην περιοχή και να επιδιώκει την εξαίρεση του Αιγαίου από επιχειρησιακούς σχεδιασμούς, σε βάρος των συλλογικών μας δυνατοτήτων». Στην ατζέντα των συνομιλιών των δύο ηγετών βρίσκονται επίσης το κυπριακό και η ΑΟΖ, καθώς και το ζήτημα της συνεργασίας στο έτερο θερμό μέτωπο, εκείνο του προσφυγικού.

Πηγή: tvxs.gr