Δασικοί Χάρτες: Εργαλεία Ανάπτυξης και προστασίας των δασών

Άρθρο του Μάκη Μπαλαούρα

Μετά από εν μακρύ και εποικοδομητικό διάλογο το Υπουργείο Περιβάλλοντος, παίρνοντας υπόψιν τις παρατηρήσεις που έγιναν από πολίτες, δασολόγους και άλλους επιστήμονες και συλλογικότητες κατέθεσε τις τελικές του θέσεις  για τους Δασικούς Χάρτες.

Πριν από όλα πρέπει να πούμε ότι οι Έλληνες λόγω της πολυτάραχης Ιστορίαςτους, αναγκάστηκαν πολλές φορές να φύγουν από τον τόπο τους να ξεριζωθούν. Έτσι η γη άλλαζε συνεχώς χρήση. Δασικές εκτάσεις στα ορεινά μετατράπηκαν πολύ συχνά σε γεωργικές ή σε χορτολιβαδικές εκτάσεις και πεδινές γεωργικές εκτάσεις εγκαταλείφτηκαν για λίγα ή και περισσότερα χρόνια ανάλογα με την ιστορική ανάγκη.

Την ίδια στιγμή είχαμε να αντιμετωπίσουμε ένα ουσιαστικά αναξιόπιστο κράτος, χωρίς κανέναν σχεδιασμό χρήσης γης αλλά ούτε και πραγματικής αγροτικής πολιτικής πέραν της πολιτικής των επιδοτήσεων.

Όμως η αγροτική καλλιέργεια είναι θέμα ΑΝΑΓΚΗΣ. Και με βάση το παραπάνω πλαίσιο η ικανοποίηση της ανάγκης είχε και σημεία αυθαιρεσίας.

Όλα τα προβλήματα «αυθαιρεσίας» ήταν αδύνατον να μην αναφανούν στους δασικούς χάρτες.

Πριν όμως αναφερθούμε σ’αυτά τα προβλήματα και την λύση τους θα θέσω ένα ερώτημα:Γιατί χρησιμοποιούμε τις Αεροφωτογραφίες του 1945 και όχι κάποια άλλη χρονολογία (ας πούμε του 1975);

Η απάντηση είναι:

1^ον Το 1945 έχουμε αεροφωτογραφίες για ολόκληρη την Χώρα. Το 1975 δεν έχουμε αεροφωτογραφίες για όλη την Χώρα. Δεν θα μπορούσε λοιπόν κάποιος πολίτης να κρίνεται αλλού με τις α/φ του ΄75 και ο άλλος σε άλλη περιοχή με αυτές του ‘70 ή του ‘60.

2^ον Η εποχή μέχρι και το 1940 ήταν η ποιο θαλερή περίοδος αγροτικής εκμετάλλευσης της Χώρας. Βέβαια αργότερα με τον πόλεμο πολλές εκτάσεις εγκαταλείφθηκαν όμως μέχρι το 1945 που έγινε η αεροφωτογράφιση της χώρας οι αγροτικές μας εκτάσεις δεν είχαν προλάβει να δασωθούν.

Ουσιαστικά δηλαδή η χρήση των α/φιων του 1945 είναι η ποιο φιλική πράξη για τους πολίτες.

Οι αλλαγές στην Δασική Νομοθεσία

Με τις σχετικά πρόσφατες αλλαγές στην δασική Νομοθεσία η Χώρα μπήκε επιτέλους στον αστερισμό των σύγχρονων Ευρωπαϊκών Κρατών.

Με τον Νόμο 4280/2014 θεσπίστηκε το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ.

Εδώ και πολλά χρόνια τώρα, ήδη από το 1979 αλλά και πιο πριν επιτρεπόταν η αλλαγή χρήσης υποβαθμισμένης Δασικής έκτασης σε γεωργική ή χορτολιβαδική ή για άλλους λόγους Δημόσιου συμφέροντος.

Όμως δεν προβλεπόταν το περιβαλλοντικό ισοζύγιο.

Τι γινόταν λοιπόν στην περίπτωση π.χ. που εκχερσώθηκε ένας πουρναρότοπος για την εγκατάσταση ελαιώνα; Οι Δασικές Υπηρεσίες έκαναν πρωτόκολλο Διοικητικής αποβολής και κήρυτταν την εκχερσωμένη έκταση αναδασωτέα. Αν ο ιδιοκτήτης αντιδρούσε θα αντιμετώπιζε Διοικητικές και ποινικές ευθύνες. Αν μάλιστα συνέχιζε την καλλιέργεια, θα κατέληγε σε μια ατέρμονη δικαστική διαμάχη για πράξεις κακουργηματικού χαρακτήρα που λύνονταν στο πενταμελές εφετείο κακουργημάτων !

Με την νέα Νομοθεσία αντιμετωπίζονται κυρίως οι εξής περιπτώσεις :

• Το θέμα των αγρών που δασώθηκαν, σε σχέση με το ιδιοκτησιακό καθεστώς και τη διαχείριση τους ειδικότερα ρυθμίζεται με το άρθρο 67 του Ν.998/1979 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρα 39 του Ν. 4280/2014 και το άρθρο 6 του Ν.4467/2017.

Για την εφαρμογή της διάταξης θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικώς οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

(α) οι εκτάσεις εμφαίνονται ως αγροτικές στις Α/Φ του 1945 ή εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς του έτους 1960, και δασώθηκαν μεταγενέστερα λόγω εγκατάλειψης (και ανεξάρτητα της μορφής που εμφανίζουν κατά το χρόνο εξέτασης της αίτησης), και

(β) υπάρχουν για τις εκτάσεις αυτές τίτλοι ιδιοκτησίας οι οποίοι ανάγονται σε χρόνο προγενέστερο της 23/2/1946 και έχουν μεταγραφεί.

Δεν μπορούν να υπαχθούν στις διατάξεις του εν λόγω άρθρου:

• εκτάσεις για τις οποίες το Δημόσιο έχει τίτλο ιδιοκτησίας (από διαθήκη, δωρεά, δικαστική απόφαση κ.λπ.) και
• εκτάσεις που είναι καταγεγραμμένες ως δημόσια κτήματα (για την εφαρμογή της διάταξης απαιτείται προσκόμιση βεβαίωσης από την οικεία κτηματική υπηρεσία)

 

Εκτάσεις με λυμένο το ιδιοκτησιακό: Για τις εκτάσεις των οποίων το ιδιοκτησιακό είναι λυμένο έναντι του Δημοσίου εξετάζεται η μορφή τους στις Α/Φ του 1945 ή 1960 (προυπόθεση -α-) ενώ δεν απαιτείται ο τίτλος να ανάγεται προ του 1946. Ωστόσο απαιτείται συνεχής και αδιάλειπτη σειρά τίτλων μέχρι σήμερα.

Αναδασωτέες εκτάσεις: Στις διατάξεις του άρθρου 67 του Νόμου 998/1979 ως ισχύει, μπορούν να υπαχθούν και οι εκτάσεις οι οποίες έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες, εφόσον πληρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις για την υπαγωγή τους.

Εκτάσεις με χορτολιβαδική μορφή: Εκτάσεις που εμφανίζουν στις Α/Φ του 1945 χορτολιβαδική μορφή (περιπτώσεις παραγράφων 5α, 5β άρθρου 3 νόμου 998/1979), δεν υπάγονται στις ρυθμίσεις των διατάξεων του άρθρου 67 νόμου 998/1979, επειδή η διάταξη της παραγράφου 1α του άρθρου αναφέρεται σε εκτάσεις με αγροτική μορφή. Η αντιμετώπιση των εκτάσεων αυτών ως προς το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς πραγματοποιείται σύμφωνα με το άρθρο 10 του Νόμου 3208/2003.

Οι εκχερσωμένες δασικές εκτάσεις για γεωργική καλλιέργεια:Με βάση το άρθρο 47 του Ν.998/79 όπως ισχύει μετά τις τελευταίες παρεμβάσεις του Ν.4467/2017 διακρίνουμε δύο περιπτώσεις :

• Οι Δασικές Δημόσιες εκτάσεις που εκχερσώθηκαν πριν την ισχύ του Συντάγματος του 1975.

Για τις εκτάσεις αυτές προβλέπεται η έκδοση τίτλου κυριότητας της έκτασης απαγορευομένης της περαιτέρω αλλαγής της χρήσης της με την προϋπόθεση που ο καλλιεργητής καταβάλλει το ¼ της αντικειμενικής αξίας της δασικής γης. Δηλαδή το τίμημα καθορίζεται με βάση την αντικειμενική αξία της δασικής γης και όχι της αγροτικής. Το κόστος αυτό με βάση σχετική πολύ πρόσφατη ΚΥΑ (ΦΕΚ 1492) του 2017 καθορίστηκε το τίμημα μαζί με την εξαγορά + την επέμβαση σε 390 €/στρέμμα και μάλιστα σε 100 δόσεις!!!

• Αν οι Δασικές εκτάσεις ήταν αποδεδειγμένα Ιδιωτικές τότε το κόστος είναι μόνον 75 € / στρέμμα.
• Αν η εκχέρσωση σε Δημόσιες εκτάσεις έγινε μετά το 1975 και πριν το 2007 τότε το συνολικό κόστος εξαγοράς είναι μόνο 180 €/στρέμμα όμως δεν εκδίδεται πλήρης τίτλος κυριότητος αλλά παραχώρηση μόνο της χρήσης για όσο χρόνο συνεχίζεται η καλλιέργεια. Μάλιστα το δικαίωμα είναι μεταβιβάσιμο.
• Αν η εκχέρσωση έγινε σε αποδεδειγμένα ιδιωτική έκταση δασικού χαρακτήρα τότε το τίμημα είναι μόνο 135 €/στρέμμα.

Σε όλες τις περιπτώσεις επιτρέπονται μόνο εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν αποκλειστικά την γεωργική παραγωγή (γεωργικές αποθήκες, στέγαστρα, αντλιοστάσια κλπ) και δεν επιτρέπεται η αλλαγή χρήσης της.

Γιατί καθορίστηκε τίμημα;

Πολλοί φίλοι αγρότες μας αναρωτιόνται γιατί είναι απαραίτητο σε περίοδο τέτοιας κρίσης να καθορίζεται τίμημα για την παραχώρηση των εκτάσεων;

Γιατί από Ευρωπαϊκά όργανα ετέθη θέμα έμμεσης επιδότησης της γεωργικής καλλιέργειας ή αθέμιτου ανταγωνισμού στην παραγωγή παρόμοιων Ευρωπαϊκών προϊόντων. Μόνο αυτό ήταν το θέμα και τίποτα άλλο.

Τέλος να τονίσω ότι οι αλλαγές προς το καλύτερο είναι πάρα πολλές. Κυρίως όμως εκσυγχρονίζουν τη δασική Νομοθεσίας. Καταλάβαμε επιτέλους ότι δασική Νομοθεσία δεν σημαίνει απαγορεύσεις, αντίθετα γίνεται εργαλείο ανάπτυξης.Όπως μάθαμε ότι η Δασική Υπηρεσία δεν είναι Αστυνομία αλλά οργανισμός ανάπτυξης.