Οι μαθητές διοργανώνουν την Κυριακή μια σπάνια πολιτιστική εκδήλωση για το σχολείο τους και την  ιστορική διαδρομή στην εκπαίδευση με μαρτυρίες και ντοκουμέντα

Ρεπορτάζ Ελένη Παπαδοπούλου

«Γυμνάσιο Ζαχάρως, ένα σχολείο με ιστορία!» Αυτός θα είναι ο τίτλος του πολιτιστικού προγράμματος που πρόκειται να παρουσιάσουν οι μαθητές του Γυμνασίου Ζαχάρως την Κυριακή 28 Μαίου, στις 8.30 το βράδυ.

Μια πού ενδιαφέρουσα εκδήλωση που θα έχει μεν την δομή μιας σχολικής γιορτής, ωστόσο οι μαθητές μαζί με τους καθηγήτριές τους Ρέα Μακρή, Βασιλική Κατσαρή και Χαρά Δημητροπούλου,  έχουν κάνει μια εξαιρετική δουλειά συγκεντρώνοντας ένα πολύ μεγάλο αρχειακό υλικό με ντοκουμέντα, παλιές φωτογραφίες, μαρτυρίες ανθρώπων κυρίως μεγάλης ηλικίας που πέρασαν ως μαθητές από τα θρανία του Γυμνασίου της Ζαχάρως αλλά και νεότερων καλύπτοντας όλο το φάσμα της πορείας του σχολείου μέσα στο χρόνο.

Στην εκδήλωση συμμετέχει και η χορωδία του Γυμνασίου Ζαχάρως με υπεύθυνη την εκπαιδευτικό Μαίρη Δημητροπούλου!

Ένα σχολείο με μεγάλη ιστορική διαδρομή που ιδρύθηκε το 1939, όχι βεβαίως στο υπάρχον κτίριο. Μέχρι εκείνη τη στιγμή τα παιδιά πήγαιναν στα Γυμνάσια Ανδρίτσαινας, Κυπαρισσίας, Πύργου και Κρεστένων.

Βασικό κριτήριο για την επιλογή του σχολείου ήταν η απόσταση, αλλά και η τοποθετήσεις και μετακινήσεις του αείμνηστου καθηγητή Γεωργίου Ν. Δούκα, που υποστήριζε με κάθε τρόπο τους συμπατριώτες του. Στην Κρέστενα οι μαθητές πήγαιναν πεζοί και επέστρεφαν μόνο το Σαββατοκύριακο, μέσα σε αντίξοες συνθήκες.

Το αίτημα ίδρυσης Γυμνασίου στη Ζαχάρω προέκυψε πολύ νωρίς, συνάντησε όμως πολλές δυσκολίες και εμπόδια μέχρι την υλοποίηση της. Ο αριθμός των μαθητών, παρά τις δύσκολες κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες ξεκινάει (το 1939) από τους 186 και φτάνει (το 1946) τους 432. Τα πρώτα χρόνια οι τάξεις του Γυμνασίου Ζαχάρως στεγάστηκαν στις αίθουσες που προηγουμένως στεγάζονταν το Ημιγυμνάσιο και το Αστικό Γυμνάσιο, στην περιοχή γύρω από τον Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνα.

Για δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια στεγαζόταν στα ακίνητα των Αριστομένη και Πολυβίου Μουσαμά, Φώτιου Βορβυλά, Ποθητού Σταυρόπουλου και Παναγιώτη Τασιόπουλου, σε αίθουσες μικρές και ανήλιαγες, χωρίς θέρμανση και τουαλέτες…

Μέσα από τις δυσκολίες αυτές στην εκδήλωση της Κυριακής θα έρθουμε όλοι αντιμέτωποι με την ιστορία της Ελλάδας και τα πέτρινα χρόνια, που συνοδεύει και όλη την ιστορία του Γυμνασίου της Ζαχάρως. Στις 13 Οκτωβρίου του 1949 έγινε η τελετή τοποθετήσεως του θεμελίου λίθου του Γυμνασίου Ζαχάρως και παράλληλα ξεκίνησαν οι εργασίες ανεγέρσεως του οικήματος.

Να σημειώσουμε εδώ, ότι το έργο ξεκίνησε με έρανο, αργότερα υπήρξε ελάχιστη κρατική επιχορήγηση, με τα λεφτά των ομογενών της Ζαχάρως και όπως θα μας πουν και τα παιδιά που θα διηγηθούν την ιστορία του «με τα χρήματα από το σιτάρι και το λάδι που προσέφεραν στον έρανο για την ανέγερσή του οι κάτοικοι της περιοχής».

Μάλιστα τα ίδια τα παιδιά εκείνη την εποχή, κουβαλούσαν τις πέτρες και τα οικοδομικά υλικά με τα χέρια – γιατί δεν υπήρχαν σύγχρονα μέσα- για να χτιστεί το σχολείο τους. Αυτές οι μαρτυρίες που θα ακουστούν είναι συγκλονιστικές, μάλιστα οι πιο ηλικιωμένοι πλέον θα αναπολήσουν με νοσταλγία και με τρυφερότητα εκείνα τα χρόνια που μπορεί να ήταν δύσκολα, ωστόσο ήταν τα καλύτερά τους όπως είναι όλων μας τα μαθητικά τα χρόνια.

Μεταξύ εκείνων που θα καταθέσουν τις εμπειρίες των μαθητικών τους χρόνων και οι συνεντεύξεις τους έχουν καταγραφεί από τους μαθητές σε βίντεο, θα είναι οι σημερινοί συνταξιούχοι πλέον Πανάγος Κλιμαντήρης, Γιάννης Χριστάκης, ο οικονομολόγος Αγαθοκλής Παναγούλιας και πολλοί άλλοι.

Τα πρώτα δημοτικά σχολεία στην περιοχή της Ζαχάρως

Πέρα από τις μαρτυρίες, τις συνεντεύξεις και τα ιστορικά στοιχεία που θα ακουστούν από τους μαθητές, γίνονται αναφορές στο σύνολο της πορείας της εκπαίδευσης στην περιοχή της Ζαχάρως, αφού πόσοι είναι εκείνοι που ξέρουν ότι προπολεμικά και μεταπολεμικά λειτουργούσαν νυχτερινά δημοτικά σε όλα τα χωριά της Ζαχάρως για να καταπολεμήσουν το μεγάλο ποσοστό αναλφαβητισμού που υπήρχε;

Επίσης θα υπάρχει ένα ειδικό αφιέρωμα στην ιστορία και των δημοτικών σχολείων που άρχισαν πλέον να λειτουργούν  μετά από τη σύσταση και οργάνωση του Ελληνικού κράτους, ενώ αρχικά πρόσβαση στην εκπαίδευση είχαν μόνο οι άνδρες και το πρώτο σχολείο θηλέων στην ευρύτερη περιοχή δημιουργήθηκε στην Ανδρίτσαινα.

Τα πρώτα σχολείο στεγάζονταν σε χώρο της εκκλησίας και γι’ αυτό οι γονείς καλούνταν να πληρώσουν και το ενοίκιο του σχολείου.  Οι γονείς πληρώνουν επίσης τα βιβλία και –ανάλογα με την ιστορική περίοδο – και τα δίδακτρα, τον μισθό δηλαδή του δασκάλου, στον οποίο πολύ συχνά παρέχεται ένα δωμάτιο και ένα κομμάτι γης για να το καλλιεργήσει και να έχει τα απαραίτητα. Οι δήμοι, λόγω της κακής οικονομικής τους κατάστασης δεν μπορούσαν να συντηρήσουν τα σχολεία και γι’ αυτό οι γονείς αναλάμβαναν πρωτοβουλία.

Σημαντικό ρόλο για τη δημιουργία και στελέχωση των διδακτηρίων, έπαιξαν και οι εθνικοί ευεργέτες, όπως ο Ανδρέας Συγγρός, που έκτισε δύο σχολεία στην περιοχή, το ένα στην Καλίδονα και το άλλο στο Μπισχίνι.

Στην περιοχή της Ζαχάρως, Δημοτικό σχολείο απέκτησαν πρώτα η Ανδρίτσαινα και η Φιγαλία, στη συνέχεια ακολούθησαν και οι ορεινές και ημιορεινές κοινότητες του δήμου Από το 1860 περίπου και έως το 1900 Δημοτικά σχολεία ιδρύονται στη Ζαχάρω, τη Μίνθη, τον Κακόβατο, την Καλίδονα, τη Σμέρνα, την Αρήνη, το Μπισχίνι και από το 1900 έως και το 1920 στη Μάκιστο, Τη Μηλέα, το Ξηροχώρι, το Χρυσοχώρι.

Αρχικά δημιουργήθηκαν τα σχολεία αρρένων και στη συνέχεια τα σχολεία θηλέων, αφού όπως προαναφέραμε η συνύπαρξη των δύο φύλων ήταν ανεπίτρεπτη. Σήμερα, στην περιοχή, είναι σε λειτουργία τα δημοτικά σχολεία Ζαχάρως, Κακοβάτου και  Γιαννιτσοχωρίου.

Στο Δημοτικό σχολείο Ξηροχωρίου χρησιμοποιείται ως Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης για Παιδιά και τα υπόλοιπα ανοίγουν μόνο τις μέρες των εκλογών, ως εκλογικά κέντρα. Κάποια, ελάχιστα από αυτά, συντηρούνται και  χρησιμοποιούνται από τους πολιτιστικούς συλλόγους…

Οι μαθητές για να εκπονήσουν όλη αυτήν την σημαντική έρευνά τους, άντλησαν το βασικό πληροφοριακό τους υλικό από το βιβλίο του Μενέλαου Σωτηρόπουλου και του Γιάννη Καραπαναγιώτη.

Σ.Σ Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά την καθηγήτρια κ. Ρέα Μακρή για την ευγενική παραχώρηση στην Πρωινή για τις ανάγκες του ρεπορτάζ μας, πληροφοριών και φωτογραφικού υλικού που θα παρουσιαστεί στην εκδήλωση και που προτείνουμε σε όλους τους Ηλείους να την παρακολουθήσουν!

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]