Το τάλαντο της Ελλάδας

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”34627″ img_size=”full”][vc_column_text]Του Ρωμανού Οικονομίδη,

Μέλος νεολαίας Δημοκρατικής Αριστεράς

Μετά από 10 χρόνια κρίσης, 7 χρόνια μνημονίων είναι φανερό ότι το πρόβλημα της χώρας είναι η έλλειψη της παραγωγικής δύναμης. Μέσα σε αυτά τα χρόνια αλλά και πολύ περισσότερα κατά τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, οι Έλληνες απώλεσαν την παραγωγική τους ικανότητα. Τα αίτια πλέον είναι γνωστά και φανερά: Η επιδοματική πολιτική και ο πελατειασμός που αναπτύχθηκαν τα προηγούμενα χρόνια είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες. Οι επιδοτήσεις αντί για εργαλεία έγιναν εισόδημα και η εσωστρέφεια της δουλειάς πίσω από ένα γραφείο αυτοσκοπός. Έτσι, το ταλέντο των ανθρώπων και του τόπου έμεινε αναξιοποίητο.

Το ζήτημα σήμερα συνεπώς είναι η παραγωγική ανασυγκρότηση μέσω της οποίας θα επιτευχθεί και η ανάκαμψη της χώρας. Ωστόσο, αυτή δεν στερείται υποκειμένου που θα την εφαρμόσει, εκτός αν κάποιος νομίζει οτι η Ελλάδα θα ορθοποδήσει μόνο με τις ξένες επενδύσεις. Η παραγωγική ανασυγκρότηση για να είναι σταθερή και βιώσιμη πρέπει να στηρίζεται κυρίως στο εγχώριο δυναμικό της οικονομίας. Αν λοιπόν, το πολιτικό πρόβλημα της χώρας είναι ο γεννήτωρ του οικονομικού, τότε στο πρόβλημα της νοοτροπίας που διαμορφώθηκε στο παρελθόν βρίσκεται η λύση για την παραγωγική ανασυγκρότηση.

Ιστορικά καμία αλλαγή δεν έγινε ερήμην της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών ή ακριβέστερα οι μεγάλες αλλαγές πηγάζουν σαν νέο ρεύμα μέσα από τα σπλάχνα της κοινωνίας και ύστερα εκφράζονται από κάποιο φορέα. Για το σκοπό αυτό, το κείμενο μου αναζητεί ποια στοιχεία της ελληνικής ιδιοσυγκρασίας πρέπει να ενισχυθούν, ώστε να επιτευχθεί ο κοινωνικός μετασχηματισμός που απαιτείται για την ενεργοποίηση των δημιουργικών δυνάμεων της χώρας.

Αρχικά, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι η σημερινή κατάσταση δεν είναι απότοκο απλώς μιας δημοσιονομικής εκτροπής, αλλά κάτι βαθύτερο. Πρόκειται για ερωτήματα που ξανάρχονται στο προσκήνιο και πρέπει να απαντηθούν:

Ποια είναι η θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη;

Ποια χαρακτηριστικά της Δύσης μπορούμε να υιοθετήσουμε;

Ποια θα είναι η ταυτότητα των Ελλήνων στο σύγχρονο κόσμο με την οποία θα ξεπεράσουν την κρίση;

Σίγουρα σήμερα υπάρχει μια μάζα -ενεργών- πολιτών οι οποίοι διαθέτουν τα ψυχικά εφόδια και τις δεξιότητες ώστε να υιοθετήσουν αμέσως το πρόταγμα για μεταρρυθμίσεις και παραγωγική ανασυγκρότηση. Ωστόσο, η πλειοψηφία των πολιτών που διατάσσεται σχεδόν οριζόντια στο πολιτικό φάσμα παραμένει εθισμένη στις παλιές νοοτροπίες. Αυτοί λοιπόν αποτελούν τη δεύτερη και κρίσιμη μάζα, για την απάντηση των παραπάνω θεμελιωδών ερωτήσεων.

Στην κεντρική Ευρώπη και ειδικότερα στη Γερμανία, το οικονομικό επίτευγμα της χώρας είναι στενά συνδεδεμένο με την προτεσταντική ηθική. Η αυστηρή πειθαρχία στους κανόνες, η ορθολογική οργάνωση και η συνεχής επένδυση κεφαλαίων είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Ασχέτως αν το τελευταίο χαρακτηριστικό αρχίζει να φθίνει και να μετατρέπεται σε εισόδημα, σύμφωνα με το βιβλίο του Πικετί, τα παραπάνω έχουν τις ρίζες τους σε μια παραβολή.

Συγκεκριμένα, στο κατά Ματθαίον της Καινής Διαθήκης εντοπίζεται η εξής αλληγορία:  Ένας κύριος είχε τρεις δούλους. Φεύγοντας ταξίδι ο κύριος, έδωσε στον πρώτο πέντε τάλαντα, στον δεύτερο δύο και στον τρίτο ένα, αφήνοντάς τα στη διάθεσή τους. Ο πρώτος τα «επένδυσε» και, όταν γύρισε ο κύριος, του τα απέδωσε διπλάσια. Το ίδιο και ο δεύτερος. Ο τρίτος έκρυψε στη γη το τάλαντο και το επέστρεψε αυτούσιο. Ο κύριος, τότε, αντάμειψε αυτούς που πολλαπλασίασαν και τιμώρησε αυτόν που «έθαψε» το τάλαντο.

Αυτή η παραβολή οδήγησε και στην ερμηνεία της χρεωκοπίας ως αμαρτίας. Αντίθετα, στην Ελλάδα η θρησκευτικότητα τόσο των ηγεσιών όσο και των πολιτών συνίσταται στη συγχώρεση/άφεση αφού προηγηθεί η χρεωκοπία/αμαρτία. Μια αντίληψη οργάνωσης και πειθαρχίας σαν την παραπάνω δε θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην Ελλάδα και πάνω στην ιδιοσυγκρασία των Ελλήνων. Εξάλλου, παρατηρούμε ότι όση δόση εισαγόμενης προτεσταντικής οργάνωσης εγχυθεί στην οργάνωση της οικονομίας, ναι μεν επιφέρει δημοσιονομικά αποτελέσματα αλλά δεν συνοδεύεται από την απαραίτητη ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων.

Παρόλα αυτά, μια δεύτερη ερμηνεία της παραπάνω αλληγορίας, φαντάζει πιο οικεία. Το τάλαντο τότε ερμηνεύτηκε ως χρηματική ποσότητα κι όχι με την αρχική του σημασία που είναι το ταλέντο. Με αυτήν την διαφοροποίηση, αν υποθέσουμε ότι κάθε Έλληνας έχει ένα ταλέντο, τότε επιβραβεύεται όποιος «δουλεύει» πάνω σε αυτό και τιμωρείται όποιος το «κρύβει». Μάλιστα, το ταλέντο όταν το χρησιμοποιείς δε γίνεσαι παραγωγικός με την αυστηρή και απρόσωπη έννοια, αλλά δημιουργικός προσφέροντας το έργο σου στην κοινωνία (στον δήμο).

Αν αυτή η νοοτροπία συνδυαστεί με τις ποικίλες και εξειδικευμένες δεξιότητες που αποκτούν σήμερα οι νέοι, μπορεί να γίνει η βάση για τη μεταστροφή των Ελλήνων στον δημιουργικό εαυτό τους. Μπορεί όμως μια τέτοια θρησκευτική αντίληψη να έχει απήχηση στη σημερινή Ελλάδα και να διαπεράσει οριζόντια την κοινωνία;

Σίγουρα όχι με τη στενή έννοια και τους φορείς του παρελθόντος, αφού η Εκκλησία στην Ελλάδα συνεχίζει να χαρακτηρίζεται από την υπεράσπιση αναχρονιστικών δογμάτων, δεν ανανεώνεται και στερείται σύγχρονης ηγεσίας. Οι πολιτικοί φορείς όμως και συγκεκριμένα η Σοσιαλδημοκρατία οφείλει να επικοινωνήσει στο εθνικό ακροατήριο τη Νέα Ηθική, διότι αυτή έχει καθήκον να εντοπίσει τις τεκτονικές αλλαγές στους εργασιακούς χώρους.

Στην εποχή μιας νέας βιομηχανικής επανάστασης που ζούμε, όπου το σφυρί πλέον δεν το χτυπά ο εργάτης αλλά ο ρομποτικός βραχίονας, το κριτήριο της παραγωγικότητας ενός εργαζόμενου δίνει τη θέση του σε αυτό της δημιουργικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η στροφή στην επιχειρηματικότητα και η μετάβαση από τον εσωστρεφή κόσμο ενός γραφείου στην εξωστρέφεια.

Οι τεχνικές προϋποθέσεις για αυτά είναι δύο: Πρώτα, η ανακατεύθυνση της Παιδείας, προκειμένου να σταματήσουμε να παράγουμε μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος πολλαπλάσιους απ’ όσους χρειαζόμαστε γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς και ύστερα να χύνουμε κροκοδείλια δάκρυα για τη φυγή τους στο εξωτερικό. Αντίθετα, η αναβάθμιση της τεχνικής εκπαίδευσης θα έχει άμεσα αποτελέσματα. Επίσης, πρέπει να αποκατασταθεί και να ενισχυθεί η ρευστότητα ώστε να στηριχτούν όλες οι καινοτόμες προσπάθειες.

Όσοι Έλληνες αποτέλεσαν φωτεινά παραδείγματα μέσα στα χρόνια των μνημονίων, τα κατάφεραν όχι μόνο επειδή αύξησαν την παραγωγικότητά τους αλλά κυρίως επειδή ενίσχυσαν τη δημιουργικότητά τους. Με άλλα λόγια επειδή στράφηκαν στο ταλέντο τους και το συνδύασαν με τις δεξιότητες που είχαν αποκτήσει.

Αυτό δεν έχει αντίκτυπο μόνο σε μακροσκοπικό επίπεδο οικονομίας, αλλά και σε μικρή κλίμακα σε κοινωνικό επίπεδο. Κάθε τοπική κοινότητα μπορεί να μετατραπεί σε ένα οικοσύστημα, εφόσον ενεργοποιηθούν οι δημιουργικές της δυνάμεις. Συνεπώς, δημιουργείται και ένα σύστημα οργάνωσης πιο αποκεντρωμένο.

Κλείνοντας, είναι λογικό η Ελλάδα να μη γίνει ποτέ Γερμανία ή Ελβετία και οι Έλληνες να μη γίνουν Γερμανοί ή Ελβετοί. Για να μη μείνει όμως η Ελλάδα στην Ευρώπη σαν ένα παρηκμασμένο λίκνο πολιτισμού, χρειάζεται μια Νέα Ηθική που θα ενθαρρύνει την αξιοποίηση του ταλέντου των ανθρώπων και του τόπου και θα αποθαρρύνει τη θυσία του για μια πιο «εύκολη» ζωή. Το τάλαντο της Ελλάδας στον σύγχρονο κόσμο είναι το ταλέντο των δημιουργικών πολιτών του κόσμου.

*Ο Ρωμανός Οικονομίδης κατάγεται από τον Πύργο

Αναδημοσίευση από την metarithimisi. liberal.gr[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]