Μελέτη για τον αυτοδιοικητικό χάρτη με κριτήρια γεωγραφικά και πληθυσμιακά: Τα πέντε «μοντέλα» δήμων… αναθερμαίνουν το διάλογο

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”54029″ img_size=”full”][vc_column_text]Μια μελέτη επανεκκινεί το θέμα της κατηγοριοποίησης των δήμων, προτείνοντας πέντε «μοντέλα» και αναθερμαίνοντας τον σχετικό διάλογο. Σε αντίθεση με το παρελθόν, οπότε και παρέμενε σε ακινησία, σήμερα, ενόψει και των επικείμενων αλλαγών στον «Καλλικράτη», η τολμηρή αυτή συζήτηση επανέρχεται εν μέσω «ώριμων συνθηκών», όπως συμφωνούν υπουργείο Εσωτερικών και αυτοδιοικητικά στελέχη και συμπίπτει με προθέσεις δημιουργίας ενός νέου αλγόριθμου για τον τρόπο κατανομής της κρατικής κρατικής χρηματοδότησης που λαμβάνουν οι δήμοι, μέσω των ΚΑΠ (Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι).

Κοινός στόχος, να γεφυρωθεί το «χάσμα» των ανισοτήτων ανάμεσα στους δήμους και να ενισχυθεί συνολικά ο ρόλος τους.

Το έναυσμα για την επαναφορά του σχετικού διαλόγου έδωσε η μελέτη των καθηγητών Γ. Ψυχάρη (Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου) και Ν. Χλέπα (Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης ΕΚΠΑ), με βάση δύο κριτήρια, γεωγραφικά και πληθυσμιακά, και προτείνει τις εξής κατηγορίες:

1.Μητροπολιτικοί Δήμοι: 
Μητροπολιτικά χαρακτηριστικά συγκεντρώνει η Αθήνα, ένας δήμος «με πληθυσμό υπερτετραπλάσιο από τον επόμενο σε μέγεθος δήμο της Αττικής (Πειραιάς)». Τηρουμένων των αναλογιών -σύμφωνα πάντα με την μελέτη- αντίστοιχα χαρακτηριστικά συγκεντρώνει η Θεσσαλονίκη. Προτείνονται πρόσθετες αρμοδιότητες «που στην υπόλοιπη χώρα ασκούνται από κρατικές υπηρεσίες και κρατικά νομικά πρόσωπα ή από τις Περιφέρειες (ιδίως σε θέματα αδειοδοτήσεων επιχειρήσεων, εγκρίσεων περιβαλλοντικών όρων …)», αλλά και αναβαθμισμένος ρόλος: αρμοδιότητες διοικητικής υποστήριξης προς γειτονικούς δήμους με ανάλογη προσαρμογή των πόρων τους, υποχρεωτική συμμετοχή με αποφασιστική ψήφο σε όλα τα Διοικητικά Συμβούλια κρατικών νομικών προσώπων που ασχολούνται με τοπικά ή υπερτοπικά προβλήματα.

2.Μεγάλοι Δήμοι – διαδημοτικά κέντρα: 
Μια ευρεία κατηγορία δήμων που η μελέτη αναφέρει ως πόλεις-υπερτοπικά κέντρα («συνήθως και συγκοινωνιακοί κόμβοι») που μπορούν να αναλάβουν αρμοδιότητες υποστήριξης γειτονικών δήμων. «Πρόκειται για δήμους που συνήθως διαθέτουν πληθυσμό αισθητά μεγαλύτερο από άλλους δήμους», εξηγεί η μελέτη, λαμβάνοντας υπόψη το πληθυσμιακό όριο των 70.000 κατοίκων (κατά την παρουσίαση της μελέτης, αμφισβητήθηκε από αυτοδιοικητικά στελέχη η «αξιοπιστία» του συγκεκριμένου κριτηρίου) και την διάθεση οικονομικών και ανθρώπινων πόρων

3.Αστικοί Δήμοι: 
Η κατηγορία που εντάσσει τους περισσότερους δήμους της χώρας. Προτείνεται να δέχονται υποστήριξη από τους δήμους της δεύτερης κατηγορίας, αλλά και να μπορούν να ζητήσουν να αναλάβουν πρόσθετες αρμοδιότητες.

4.Περιαστικοί και Αγροτικοί Δήμοι: 
Μια μικρή κατηγορία για την Αττική, αλλά ευρεία στις περισσότερες περιοχές της χώρας: «Συνήθως διαθέτουν μεγάλη έκταση, ευρύ δίκτυο οικισμών και εκτεταμένο δίκτυο δρόμων (…) που συνεπάγεται σημαντικό κόστος συντήρησης. Εχουν σημαντικές ανάγκες υποστήριξης», αλλά «μπορούν να ανταποκριθούν στα περισσότερα (ορισμένοι σε όλα) κοινά καθήκοντα των δήμων».
5.Μικροί Νησιωτικοί – Μικροί Ορεινοί Δήμοι: 
Προτείνεται να έχουν «καταρχήν ένα minimum αρμοδιοτήτων και κατά τα λοιπά οι άλλες αρμοδιότητες θα ανατεθούν δια νόμου σε μεγάλους δήμους ή/και διαδημοτικά κέντρα και τις περιφέρειες». Ακόμη, προτείνονται πρόσθετες αρμοδιότητες που αντιστοιχούν στο νησιωτικό/ορεινό τους χαρακτήρα και απαλλαγή από «ορισμένες αρμοδιότητες που θα περιλαμβάνονται σε συγκεκριμένο κατάλογο δαπανηρών/απαιτητικών αρμοδιοτήτων, μετά από αίτημά τους».

ο υπουργός Εσωτερικών, Π. Σκουρλέτης, κατά τον χαιρετισμό του στην ημερίδα διαβεβαίωσε ότι «θέλουμε να αγγίξουμε και να προχωρήσουμε την κατηγοριοποίηση των δήμων», αναφερόμενος ταυτόχρονα στην ανάγκη αλλαγής του αλγόριθμου κατανομής των ΚΑΠ, λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια πέραν του πληθυσμιακού. Ο νέος αλγόριθμος «θα πρέπει να διασφαλίζει ότι κανένας δήμος, μετά από την εφαρμογή αυτής της νέας λογικής, δεν θα είναι πιο κάτω από τα σημερινά δεδομένα χρηματοδότησης», σημείωσε ο κ. Σκουρλέτης, ενημερώνοντας παράλληλα ότι και για το 2019 θα αυξηθούν οι κρατικοί πόροι προς τους ΟΤΑ (το 2018 αυξήθηκαν κατά 5%).

Υπενθυμίζεται, τέλος, ότι η κατηγοριοποίηση των δήμων περιλαμβάνεται και στις προτάσεις της Επιτροπής του υπουργείου Εσωτερικών για την αναθεώρηση του «Καλλικράτη», ως «μοντελοποίηση» των ΟΤΑ, δίνοντας έμφαση στην διαμόρφωση ειδικών κατηγοριών δήμων, ιδίως όπως οι νησιωτικοί και οι ορεινοί, αλλά και στην προώθηση της μητροπολιτικής διακυβέρνησης.

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]