Η παιδαγωγική αξία του παραμυθιού
Γράφει η Κυριακή-Μαρία Καραγγελή
Αν γυρίσουμε το χρόνο πίσω όλοι μας έχουμε να προσθέσουμε πολλές ιστορίες έπειτα από τη νοσταλγική φράση : Μια φορά κι έναν καιρό… Μικροί ως ακροατές και αργότερα ως αφηγητές όμορφων ιστοριών. Έχουμε ταυτιστεί με ήρωες, έχουμε φοβηθεί με φοβερά και τρομερά πλάσματα της φαντασίας μας αλλά κυρίως έχουμε πλάσει έναν μαγικό κόσμο ονείρων, ελπίδας και αισιοδοξίας.
Ένα παραμύθι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού κάθε λαού. Είναι ο πιο απλός και ευχάριστος τρόπος να μας διδάξει, να μας ταξιδέψει σε μέρη μαγικά και να βγάλει στην επιφάνεια όλη μας την παιδικότητα!
Μια ιστορία για να είναι ενδιαφέρουσα πρέπει να διασκεδάζει και να ξυπνά την περιέργεια έλεγε ο Bruno Bettelheim. Αυτή είναι και η βασική μας επιδίωξη. Πολλές φορές παρατηρούμε ότι οι μαθητές μας είναι νωθροί και βαριεστημένοι. Ξεκινώντας ένα όμορφο παραμύθι θα δούμε ότι όλα τα βλέμματα θα είναι στραμμένα πάνω μας. Ένα παραμύθι ασκεί μεγάλη επίδραση στη ψυχή ενός παιδιού για πολλούς και διαφορετικούς λόγους.
Αρχικά, αποτελεί ένα τρόπο να ταξιδέψει το παιδί σε άγνωστους και απρόσιτους κόσμους και να δει το καλό και το κακό να προσπαθούν να επικρατήσουν. Σε όλη αυτή τη διαδικασία ο μαθητής ταυτίζεται αυτόματα με το καλό και μπορεί να ξεχωρίσει και να εξηγήσει γιατί κάποιος χαρακτήρας είναι κακός.
Εμπλέκεται σαν ένας παρατηρητής σε περίεργες ιστορίες που του μαθαίνουν πως στη ζωή συνυπάρχουν το καλό και το κακό.
Στα περισσότερα παραμύθια … ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα! Στο τέλος κάθε παραμυθιού το παιδί δικαιώνεται γιατί ασυνείδητα έχει ταυτιστεί με το καλό, ίσως ακόμη έχει βιώσει τις αδικίες και τις δυσκολίες των ηρώων αλλά στο τέλος όλα πήγαν καλά. Η ελπίδα που αποτελεί το βασικό σύμμαχο στη ζωή ενός ανθρώπου είναι πάντα ζωντανή. Όπως λέει ο Άγγλος συγγραφέας G.K. Chesterton: “Τα παραμύθια είναι κάτι παραπάνω από αληθινά, όχι επειδή μας λένε ότι υπάρχουν δράκοι αλλά για να μας πούνε ότι μπορούν να ηττηθούν οι δράκοι”
Σήμερα λόγω έλλειψης χρόνου , αλλά κυρίως λόγω της υπέρμετρης χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων τα παραμύθια έχουν παραμεριστεί. Εξάλλου, η μορφή της διευρυμένης οικογένειας αποτελεί πλέον παρελθόν. Η εικόνα της γιαγιάς και του παππού πλάι στο τζάκι να αφηγούνται όμορφα παραμύθια υπάρχει μόνο στα βιβλία.
Παρ’ όλα αυτά η παιδική λογοτεχνία ακμάζει και υπάρχουν πλέον πολλές επιλογές για όμορφα και διδακτικά παραμύθια. Εκτός αυτών, η Μυθολογία της Ελλάδας αλλά και η παράδοσή μας αποτελούν αστείρευτη πηγή άντλησης ιστοριών. Όπως έλεγε ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν , ο μεγαλύτερος παραμυθάς όλων των εποχών : “ Οτιδήποτε βλέπεις μπορεί να γίνει παραμύθι και μπορείς να βγάλεις μια ιστορία από οτιδήποτε αγγίξεις”.
Ας γίνουμε λοιπόν , όλοι μας οι γλυκές φιγούρες που θα τα ταξιδεύουν με τις όμορφες ιστορίες τους τα παιδιά σε μέρη μαγικά και ονειρεμένα!
“Υπάρχει τίποτα αληθινότερο από την αλήθεια; Ναι… το παραμύθι. Αυτό δίνει νόημα αθάνατο στην εφήμερη αλήθεια”
Νίκος Καζαντζάκης
