Βαθαίνει η οικονομική ανασφάλεια για το 2025

Σφίγγουν το ζωνάρι οι Έλληνες

Η πρόσφατη έρευνα της ΕΥ Ελλάδoς  αποδεικνύει ότι η καταναλωτική εμπιστοσύνη στην Ελλάδα παραμένει σταθερά κλονισμένη, αλλά και ότι η οικονομική αβεβαιότητα και δυσπραγία των νοικοκυριών όχι μόνο δεν αμβλύνεται, αλλά βαθαίνει επικίνδυνα. Καταρρέει έτσι ο ισχυρισμός της κυβέρνησης ότι τα μέτρα κατά της ακρίβειας αποδίδουν, αφού οι πολίτες δεν φαίνεται να το συμμερίζονται

Η ακρίβεια προβληματίζει το 96%

Συγκεκριμένα, σε ερώτηση για τα ζητήματα που απασχολούν τους καταναλωτές, επτά στους δέκα (69%) ανέφεραν ότι τους απασχολεί πάρα πολύ το αυξημένο κόστος ζωής και έξι στους δέκα (63%) τα οικονομικά τους. Στην τρίτη θέση βρίσκεται η οικονομία της χώρας με 47%. Αν συμπεριλάβουμε όσους απάντησαν ότι ανησυχούν πολύ και αρκετά, η αύξηση στο κόστος ζωής προβληματίζει το 96% των καταναλωτών, η οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού το 91% και η εθνική οικονομία το 88%.

Όπως σημειώνει η ανάλυση της ΕΥ, τα τρία αυτά ζητήματα βρίσκονταν στις πρώτες θέσεις και πέρσι. Ωστόσο φέτος, τα ποσοστά είναι αυξημένα κατά 13, 10 και 7 ποσοστιαίες μονάδες, υποδηλώνοντας ότι η αίσθηση οικονομικής ανασφάλειας έχει ενταθεί τον τελευταίο χρόνο.

Διευρύνεται η ψαλίδα με την Ευρώπη

Το δεύτερο ανησυχητικό εύρημα είναι ότι διευρύνεται η ψαλίδα που μας χωρίζει από τις άλλες χώρες της Ευρώπης και του ανεπτυγμένου κόσμου, σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις της παρατεταμένης κρίσης κόστους ζωής. Επιβεβαιώνεται έτσι η θλιβερή διαπίστωση οικονομικών ερευνητών, ότι πλέον στην Ελλάδα μια σημαντική μερίδα του πληθυσμού δεν βιώνει απλώς οικονομικές δυσκολίες, αλλά κρίση αξιοπρεπούς διαβίωσης.

Η έκθεση της ΕΥ δεν λέει στην ουσία κάτι διαφορετικό από όσα έχουν ήδη εντοπίσει έρευνες του ΚΕΠΕ, του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, αλλά και τα διεθνή δεδομένα της Εurostat και του ΟΟΣΑ, που δείχνουν ότι παρά τη βελτίωση των οικονομικών δεικτών, η πραγματική αγοραστική δύναμη των μισθών έχει κατρακυλήσει στις τελευταίες θέσεις της ΕΕ, και στις χειρότερες διεθνώς.

Με δεδομένο ότι ο πληθωρισμός κατά την τελευταία διετία κυμάνθηκε σε επίπεδα παρόμοια, και κατά διαστήματα χαμηλότερα, από την Ευρώπη, το εύρημα πρέπει, ίσως, να αποδοθεί στη συσσωρευμένη απώλεια αγοραστικής δύναμης κατά τη δεκαετία της κρίσης, τονίζει η ανάλυση της ΕΥ.

Καταναλωτές στα πρόθυρα νευρικής κρίσης

Στην τέταρτη θέση των προβλημάτων που απασχολούν τους καταναλωτές βρίσκεται η ψυχική υγεία με 41%. Οι ανησυχίες των Ελλήνων για την κατάσταση της ψυχικής τους υγείας είναι αισθητά πιο ισχυρές σε σύγκριση με την παγκόσμια έρευνα καταναλωτών (30%), και σχεδόν διπλάσιες σε ένταση από ό,τι στο μέσο όρο της Ευρώπης (22%). Μάλιστα τα προβλήματα ψυχικής υγείας φαίνεται να απασχολούν οριακά περισσότερο τους Έλληνες από ό,τι η σωματική τους υγεία (39%).

Το εύρημα επιβεβαιώνει τα συμπεράσματα της πρόσφατης έρευνας της ΕΥ Ελλάδος σε συνεργασία με την Hellas EAP και το Εργαστήριο Πειραματικής Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, για τα εντεινόμενα συμπτώματα κατάθλιψης, άγχους και θυμού, ειδικότερα μεταξύ των εργαζόμενων στην Ελλάδα.

Μεγαλύτερη αβεβαιότητα

Η εικόνα που προκύπτει, καταλήγει η έρευνα, είναι ότι οι αρνητικές επιπτώσεις του οικονομικού περιβάλλοντος, σε συνδυασμό με τις ανησυχίες για την υγεία επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής του Έλληνα καταναλωτή.

Έτσι, σε σχέση με την προηγούμενη μέτρηση του 2023, η γενική αβεβαιότητα έχει ενταθεί.

Η κατάσταση  δεν είναι ενιαία αρνητική. Ενώ οι οικονομικές ανησυχίες προτάσσονται ως βασικό πρόβλημα, άλλα επιμέρους ευρήματα μετριάζουν αυτή την εικόνα, υπογραμμίζει η ΕΥ.

Αυτό όμως δεν συνεπάγεται ότι αυξήθηκαν όσοι περιμένουν καλύτερες μέρες το 2025– αντίθετα μειώθηκαν οριακά στο 22% από 23%. Οι νέοι είναι πιο αισιόδοξοι, με τους τέσσερις στους δέκα να περιμένουν ελαφρά ή αισθητή βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης (39%).  Αντίστροφα, πιο απαισιόδοξοι δείχνουν οι ερωτώμενοι ηλικίας 40-49 ετών και 50-64 περιμένοντας επιδείνωση των οικονομικών τους σε ποσοστό 40% και 34% αντίστοιχα.

Οι Έλληνες παραμένουν μακράν πιο απαισιόδοξοι σε σχέση με το παγκόσμιο δείγμα, όπου 15% αναμένουν επιδείνωση και 52% βελτίωση. Η εικόνα στην Ελλάδα πλησιάζει περισσότερο αυτήν της Ιταλίας, όπου 18% αναμένουν επιδείνωση και 23% βελτίωση.

Σφίγγουν το ζωνάρι το 2025

Αποθαρρυντικά είναι τα ευρήματα για το πώς θα συμπεριφερθούν οι καταναλωτές στο άμεσο μέλλον, συγκεκριμένα το επόμενο τετράμηνο. Ενώ το 2022 και 2023 η συνολική εικόνα παρέμεινε σχετικά αμετάβλητη, φέτος τα  ποσοστά των καταναλωτών που δήλωσαν ότι σκοπεύουν να μειώσουν τις δαπάνες τους έχουν αυξηθεί, ενώ όσων σκοπεύουν να τις αυξήσουν έχουν μειωθεί.

Σε 19 από τις 24 κατηγορίες προϊόντων το ποσοστό όσων εκτιμούν ότι θα μειώσουν τις δαπάνες τους υπερβαίνει το 50%. Είναι δηλαδή μεγαλύτερο από το άθροισμα όσων θα ξοδεύουν τα ίδια ή περισσότερα. Το 80% θα μειώσει τις αγορές ειδών πολυτελείας, το 70% το φαγητό από έξω/delivery το 63% τα δώρα, το 62% την ψυχαγωγία εκτός σπιτιού, τον εξοπλισμό άθλησης – συνδρομές γυμναστηρίου, το 61% τις αγορές άλλων διαρκών αγαθών (ρούχα, παπούτσια κ.λπ).

Μόνο σε πέντε κατηγορίες προϊόντων πρώτης ανάγκης το ποσοστό όσων σχεδιάζουν να μειώσουν τις δαπάνες τους περιορίζεται κάτω από το 50%:  συσκευασμένο φαγητό (44%), κατεψυγμένα τρόφιμα (35%), είδη σπιτιού και οικιακής υγιεινής (31%), προϊόντα προσωπικής φροντίδας (27%), και φρέσκα τρόφιμα (26%).

Ο μέσος όρος όσων εκτιμούν ότι θα μειώσουν την κατανάλωση στις επιμέρους κατηγορίες προϊόντων, διαμορφώνεται στην Ελλάδα στο 54% (από 42,4% πέρσι), έναντι 36% παγκοσμίως, 35,4% στην Ευρώπη.