Το τηλεσκόπιο Ευκλείδης «έπιασε» δακτύλιο του Αϊνστάιν που αποκαλύπτει τη στρέβλωση του διαστήματος
Εκθαμβωτική εικόνα δείχνει γαλαξία σε απόσταση μεγαλύτερη από 4 δισ. έτη φωτός, του οποίου το αστρικό φως έχει καμφθεί λόγω της βαρύτητας
Το διαστημικό τηλεσκόπιο «Ευκλείδης» κατέγραψε τον δακτύλιο του Αϊνστάιν, ένα σπάνιο φαινόμενο που αποκαλύπτει την ακραία στρέβλωση του χώρου από τη βαρύτητα ενός γαλαξία.
Η εκθαμβωτική εικόνα δείχνει έναν κοντινό γαλαξία, τον NGC 6505, που περιβάλλεται από έναν τέλειο κύκλο φωτός. Ο δακτύλιος δίνει μια ματιά σε έναν πιο μακρινό γαλαξία, που βρίσκεται ακριβώς πίσω από τον NGC 6505, του οποίου το φως των άστρων έχει καμφθεί γύρω από τον γαλαξία του προσκηνίου.
«Πρόκειται για ένα όμορφο, εξαιρετικό, συναρπαστικό και τυχερό εύρημα στα πρώτα μας δεδομένα», δήλωσε ο καθηγητής Stephen Serjeant, αστρονόμος στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο. «Ένας δακτύλιος Αϊνστάιν τόσο αψεγάδιαστος όσο αυτός είναι εξαιρετικά σπάνιος. Έχουμε τη δυνατότητα να δούμε έναν γαλαξία υποβάθρου μέσα από τον παραμορφωμένο χώρο και χρόνο ενός πολύ κοντινού γαλαξία στο προσκήνιο».
Η θεωρία της σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν προβλέπει ότι το φως κάμπτεται γύρω από ογκώδη αντικείμενα στο διάστημα, πράγμα που σημαίνει ότι οι γαλαξίες μπορούν να λειτουργήσουν ως τεράστιοι φακοί. Οι δακτύλιοι του Αϊνστάιν είναι ένα ισχυρό εργαλείο για τους αστρονόμους, επειδή αποκαλύπτουν αντικείμενα που διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να φανούν και υποδεικνύουν τη μάζα του ενδιάμεσου γαλαξία – συμπεριλαμβανομένης οποιασδήποτε κρυμμένης μάζας με τη μορφή σκοτεινής ύλης.
Σε αυτή την περίπτωση, οι αστρονόμοι εκτιμούν ότι ο γαλαξίας του προσκηνίου αποτελείται από 11% σκοτεινή ύλη, ένα μικρό ποσοστό, καθώς η σκοτεινή ύλη κυριαρχεί στο συνολικό περιεχόμενο μάζας του σύμπαντος.
Η αποκάλυψη των μυστικών της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας, που μαζί αποτελούν το 95% του σύμπαντος, είναι ο κεντρικός στόχος της αποστολής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος ύψους 1 δισ. ευρώ. Τελικά, το τηλεσκόπιο, το οποίο μπορεί να ανιχνεύσει γαλαξίες σε ακτίνα 10 δισεκατομμυρίων ετών φωτός, στοχεύει στη δημιουργία του μεγαλύτερου κοσμικού τρισδιάστατου χάρτη που έχει γίνει ποτέ. Αυτό θα επιτρέψει στους αστρονόμους να συμπεράνουν τη μεγάλης κλίμακας κατανομή της σκοτεινής ύλης και να αποκαλύψουν την επιρροή της σκοτεινής ενέργειας, μιας μυστηριώδους δύναμης που επιταχύνει τη διαστολή του σύμπαντος.
Το τηλεσκόπιο θα καταγράφει εικόνες αντικειμένων που βρίσκονται σε απόσταση έως και 10 δισεκατομμύρια έτη φωτός, αλλά η τελευταία εικόνα δείχνει ότι η απαράμιλλη ικανότητά του για ευκρινείς παρατηρήσεις αποκαλύπτει νέες δομές και στο κοντινό σύμπαν. Ο γαλαξίας NGC 6505 απέχει περίπου 590 εκατ. έτη φωτός από τη Γη – απόσταση αναπνοής – και ο ανώνυμος γαλαξίας υποβάθρου απέχει 4,42 δισ. έτη φωτός.
«Θεωρώ πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι αυτός ο δακτύλιος παρατηρήθηκε μέσα σε έναν πολύ γνωστό γαλαξία, ο οποίος ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1884», δήλωσε η Δρ. Valeria Pettorino, επιστήμονας του προγράμματος «Ευκλείδης» της ESA. «Ο γαλαξίας είναι γνωστός στους αστρονόμους εδώ και πολύ καιρό. Και όμως αυτός ο δακτύλιος δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ πριν. Αυτό αποδεικνύει πόσο ισχυρός είναι ο Ευκλείδης, που βρίσκει νέα πράγματα ακόμη και σε μέρη που νομίζαμε ότι γνωρίζουμε καλά».
Πηγή: Guardian
