ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ: Σε έναν κόσμο που ολοένα στενεύει
Σ’ αυτό τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται.
Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο Oιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Oιδίποδα.
Γιώργος Σεφέρης (13 Μαρτίου 1900 – 20 Σεπτεμβρίου 1971)
Ομιλία στη Στοκχόλμη – Δοκιμές, Β’ τόμος, εκδόσεις Ίκαρος
Μα δε χαλάνε όλα τα τέρατα τόσο εύκολα. Κι έπειτα, ποια ήταν η κατάληξη του Οιδίποδα; Έφτασε να πονά περισσότερο από οποιοδήποτε άλλον άνθρωπο. Ένας Χριστός πριν από τον Χριστό, που θυσιάστηκε χωρίς να γνωρίζει και ο ίδιος το γιατί. Αλλά πάλι, ίσως ο Σεφέρης να καταδεικνύει ακριβώς αυτό: τη μοναχικότητα του τραγικού ήρωα. Ο Οιδίποδας χτυπήθηκε άγρια από την προδιαγεγραμμένη μοίρα του, όπως προδιαγεγραμμένη μοιάζει να είναι η μοίρα πολλών ανθρώπων, οι οποίοι βιώσαν την τραγωδία και καταδικάστηκαν να ζήσουν με αυτή. Κι αν αυτοί οι άνθρωποι, ή κι ο ίδιος ο Οιδίποδας είδε κάποιο καλό στη ζωή, το είδε από άλλους που νοιάστηκαν, που ενδιαφέρθηκαν, που δεν δίστασαν να σπαταλήσουν λίγη αγάπη για κείνον ο οποίος χτυπήθηκε άγρια και πλέει αβοήθητος σε νερά μαύρα και βαθιά.
Σε έναν κόσμο που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται. Ιδού η παραίνεση, που έρχεται ξεκάθαρη, χωρίς μεταμφιέσεις, χωρίς μακιγιάζ και φτιασιδώματα, χωρίς καλλωπιστικά σχήματα και μεταφορές. Αυτή η παραίνεση είναι ένα αριστούργημα από μόνη της. Κανένα βραβείο νόμπελ και καμιά τιμητική διάκριση δε θα μπορέσει ποτέ να αποτιμήσει τη σπουδαιότητα αυτή της δήλωσης. Γιατί είναι ποίηση, ακόμα κι αν δεν είναι ποίηση. Γιατί, τελικά, τι είναι ποίηση; Είναι απλά, η ικανότητα να βάζεις τις σωστές λέξεις, στη σωστή σειρά. Αυτό ακριβώς το οποίο πασχίζουμε και εμείς, οι καθημερινοί άνθρωποι, στη ζωή μας. Να μπορέσουμε να εκφραστούμε σωστά. Αυτό είναι μέγιστο διακύβευμα. Να καταφέρνουμε να πούμε αυτό το οποίο θέλουμε, μεταχειριζόμενοι σωστά και αποτελεσματικά τον λόγο. Ε λοιπόν αυτό, ένας πραγματικός ποιητής είναι ικανός να το κάνει και σε λόγο πεζό, όχι μόνο ποιητικό. Αρκεί να το θέλει. Αρκεί να ενδιαφέρεται. Και ο Σεφέρης απέδειξε στο βιός του, ότι δεν είναι ποιητής των ολίγων, ακόμα και αν δε γράφει με την λαϊκή και συνάμα θαυμαστή απλότητα ενός Βάρναλη ή ενός Λειβαδίτη.
Σε έναν κόσμο που ολοένα στενεύει, δεν πρέπει να πάψουμε ποτέ να πιστεύουμε στους άλλους. Σε έναν κόσμο που ολοένα στενεύει, ο δρόμος της αλληλεγγύης είναι μονόδρομος. Στα χαρακώματα. Εκεί μόνο θα βρούμε συντρόφους, φίλους, αλληλέγγυους, συναγωνιστές και συνοδοιπόρους. Κάτω από στέγες τρυπημένες, με τους κουβάδες να γεμίζουν νερό και μεις να τους αλλάζουμε διαρκώς. Πηδώντας συρματοπλέγματα με αίματα και ξεσκισμένες σάρκες, αλλά με χαμόγελο στα χείλη, φροντισμένοι από όσους βάζουν πάνω απ’ όλα τον συνάνθρωπο. Δεν είμαστε μόνοι. Ποτέ δεν ήμασταν. Πρέπει μονάχα να τον αναζητήσουμε όπου κι αν βρίσκεται. Να μην πάψουμε ποτέ να τον αναζητούμε. Κι ας μοιάζουν οι διαστάσεις της ύπαρξής μας να αλλάζουν. Κι ας στενεύει ο κόσμος μας.
Ο εκδότης
