ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ: Η παγκόσμια τραγωδία της σπατάλης των τροφίμων

Υπάρχουν πολλές τραγωδίες στον κόσμο, αλλά δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί κάποιος ότι η ασύλληπτη σπατάλη των φαγώσιμων και των τροφίμων είναι μία εξ’ αυτών. Κι αυτό πλέον επειδή τα δεδομένα είναι μετρήσιμα και περιγράφουν με σοκαριστική ακρίβεια το μέγεθος αυτής της σπατάλης. Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση που δημοσιοποίησε το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος του ΟΗΕ (UNEP), με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μηδενικών Αποβλήτων,το 2022 τα νοικοκυριά σε όλες τις ηπείρους του πλανήτη πέταγαν στα σκουπίδια περίπου ένα δισεκατομμύριο γεύματα τη μέρα!

Το ίδιο διάστημα, 783.000.000 άνθρωποι πεινούσαν και περίπου το ένα τρίτο της ανθρωπότητας (!) δήλωνε αβεβαιότητα σε σχέση με το εάν θα κατάφερνε να εξασφαλίσει φαγητό για το οικογενειακό τραπέζι. Πρόκειται λοιπόν για μία παγκόσμια τραγωδία, με πολλές και δυσεπίλυτες προεκτάσεις, καθώς αν όλα αυτά τα τρόφιμα δεν κατέληγαν στα σκουπίδια, θα μπορούσαν κάλλιστα να θρέψουν τους πεινασμένους όλου του πλανήτη, εξαλείφοντας οριστικά το πρόβλημα του λιμού. Είναι απίστευτο κι όμως αληθινό. Μάλιστα, όπως επισημαίνει η Κλεμεντίν Ο’ Κόνορ, μία εκ των επιστημονικών υπευθύνων του ΟΗΕ, «όσο πιο πολύ ψάχνουμε τη σπατάλη τροφίμων τόσο περισσότερα βρίσκουμε». Αυτή ήταν μόλις η δεύτερη έκθεση που δημοσίευσε ο οργανισμός για το θέμα και παρουσιάζει την πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα επισκόπηση της κατάστασης.

Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι η σπατάλη αυτή δεν αποτυπώθηκε μόνο στα πλούσια κράτη αλλά παντού στον κόσμο.Τα νοικοκυριά όλου του κόσμου αντιπροσωπεύουν το 60%, δηλαδή 631 εκατομμύρια τόνους χαμένου φαγητού, από το ένα και πλέον δισεκατομμύριο της συνολικής απώλειας για το 2022. Στη δεύτερη θέση της σπατάλης τροφίμων έρχονται οι υπηρεσίες εστίασης (καντίνες, εστιατόρια κλπ.) που αντιστοιχούν στο 28%, ενώ το 12%οφείλεται στα σουπερμάρκετ, κρεοπωλεία και παντοπωλεία. Όλα αυτά ισοδυναμούν με πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως που χάνονται άδικα, συνεπάγονται όμως ταυτόχρονα και μία τρομερή διασπάθιση πόρων, λόγω των επιπτώσεων στο κλίμα και το φυσικό περιβάλλον.

Και το ερώτημα είναι γιατί. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί πετάμε τρόφιμα; Σύμφωνα με τον Ρίτσαρντ Σουάνελ, της ΜΚΟ WRAP, η οποία συμμετείχε στη σύνταξη της έκθεσης, ένα μεγάλο μέρος της σπατάλης που σημειώθηκε στο σπίτι συνδέεται με το γεγονός ότι οι άνθρωποι αγοράζουν περισσότερα από αυτά που έχουν πραγματικά ανάγκη, εκτιμώντας λανθασμένα το μέγεθος των μερίδων και δεν τρώνε το υπόλοιπο. Έτσι, οι καταναλωτές πετάνε στα σκουπίδια προϊόντα που μπορούν κάλλιστα να φαγωθούν αλλά η ημερομηνία λήξης των οποίων έχει περάσει.Πολλά τρόφιμα χάνονται επίσης για άλλους λόγους, εκτός από την απλή αμέλεια, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπως για παράδειγμα λόγω προβλημάτων ψύξης.

Στα παλιά τα χρόνια, οι γιαγιάδες μάς συμβούλευαν να τρώμε όλο το φαΐ μας για να μεγαλώσουμε και επειδή ήταν αμαρτία να πάει χαμένο. Έτσι, με την ξεχωριστή σοφία τους, είχαν προσδώσει ηθικές διαστάσεις σε ένα μείζον ζήτημα, χωρίς καν να γνωρίζουν την ύπαρξή του ή τον φρενήρη και παράλογο τρόπο με τον οποίο θα αναπτυσσόταν το καταναλωτικό μοντέλο. Γνώριζαν ωστόσο την αξία του φαγητού και ακριβώς γι’ αυτό μετέπειτα, η γενιά των πατεράδων και μανάδων μας, δεν πετούσαν εύκολα φαγητό, παρότι ήταν προφανές ότι ταυτόχρονα δυσκολευόντουσαν ιδιαίτερα να ξεφύγουν από την κουλτούρα της υπερκατανάλωσης, την οποία προωθούσε με διαφημίσεις και πλέον με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το μάρκετινγκ. Αυτή η πρόκληση ανήκει στις επόμενες γενιές. Στους ώμους τους πέφτει ξανά το δυσανάλογο βάρος να σταματήσουν ή έστω να μετριάσουν τις συνέπειες μιας εκ των πιο παράλογων τραγωδιών του 21^ου αιώνα.

Ο εκδότης