ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ: Bullying

Το θυμάσαι; Φυσικά, κι ας κάνεις ότι δε θυμάσαι κάτι… Όλα άλλωστε μοιάζουν θολά από εκείνη την εποχή κι ας ήσουν ήδη 12, 15, 17… με πλήρη συνείδηση, αν και όχι με πλήρη συναίσθηση. Δε θέλεις να θυμάσαι, –αυτό είναι όλο, αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Κάθε φορά που σου έρχονται οι εικόνες ή οι σκέψεις στο νου από εκείνο ή το άλλο περιστατικό, τις διώχνεις βίαια στο ασυνείδητο, όσο πιο μακριά γίνεται. Ονομάζεται ενοχική ή ένοχη συνείδηση. Ανθρώπινο είναι, όπως και τα λάθη που κάνουμε. Το ζήτημα είναι να διορθωνόμαστε και να φροντίζουμε, στο μέτρο δυνατού, να μην υποπίπτουν σε αυτά τα ίδια λάθη οι επόμενοι.

Λίγοι ή περισσότεροι, κάποιοι το κουβαλάμε μέσα μας. Κουβαλάμε αυτό το βάρος, όσο κι αν είναι, ανάμεσα στα άλλα πολλά διευκρινισμένα και αδιευκρίνιστα βάρη. Ένα παιδάκι ήταν σαν εμάς, τότε.

Ένας συμμαθητής ή μία συμμαθήτρια, η οποία για κάποιον λόγο ταυτοποιηθήκε από τους υπόλοιπους ως ευαίσθητο, αδύναμο, διστακτικό, υπερβολικά ευγενικό, τελικά ως το θύμα. Και όπως ίσως να παρατηρούσε ο Νίτσε, παρότι ενδέχεται να έρχεται σε μερική αντίθεση με τη σκέψη του, υπάρχει μια αρρωστημένη ηδονή ισχύος στην αγέλη, σε σχέση με την εξουσία την οποία ασκούν στο θύμα. Γιατί είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι τα περισσότερα μέλη αυτής της αγέλης στην πραγματικότητα αισθάνονται τον ίδιο φόβο και την ίδια «αδυναμία» με το θύμα. Μόνο που ο φόβος να βρεθούν σε αυτή τη δεινή θέση είναι ισχυρότερος και ενίοτε τους καθιστά και πιο αμείλικτους.

Τότε βέβαια δεν υπήρχε το «bullying», ούτε καν ως όρος. Σήμερα όμως υπάρχει και έχει καταχωρηθεί στα επιστημονικά εγχειρίδια, όπως υπάρχει και μεγάλος αριθμός καταγεγραμμένων περιστατικών.

Μόνο τις τελευταίες μέρες στην πρωτεύουσα, έτσι όπως τα μαθαίνουμε από τις ενημερωτικές σελίδες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σημειώνεται πληθώρα συμβάντων βίας μεταξύ ανηλίκων, τόσο εντός, όσο και εκτός σχολείων. Ας μη βρει έδαφος λοιπόν καμία αμφιβολία ότι ο τοπικός χαρακτήρας είναι σαφέστατα συγκυριακός. Παντού γίνονται, όπως και εδώ, και δυστυχώς παντού θα εξακολουθήσουν να γίνονται. Γιατί; Η απάντηση είναι οδυνηρά απλή: Επειδή έχουμε εξακτηνωθεί ως κοινωνία. Το πρόβλημα είναι δομικό-κοινωνικό. Δεν είναι αμιγώς σχολικό, ούτε αφορά μεμονωμένα τις νέες γενιές. Όχι ότι δεν υφίσταται και πρόβλημα στις τάσεις οι οποίες τα τελευταία πολλά χρόνια καλλιεργούνται θεσμικά σταθερά στα σχολεία. Όσο προάγεται η πλασματική αριστεία, αντί της αξίας της συνεργασίας, όσο θριαμβεύει ο δήθεν υπερέχων ατομισμός αντί της προόδου του συνόλου, όσο τελικά το σχολείο θα λειτουργεί με όρους τιμωρίας και επιτήρησης με αποτέλεσμα την απομόνωση, αντί με όρους θεραπευτικής συμπερίληψης, τόσο θα εκτραχύνεται το πράγμα.

Αλλά ας μη γελιόμαστε. Το σημερινό σχολείο και τα περιστατικά bullying τα οποία τείνουν να γίνουν ο κανόνας παρά η εξαίρεση, είναι ξεκάθαρα προέκταση των κοινωνικών παθογενειών, με ό,τι αυτό εμπερικλείει και συνεπάγεται. Όταν η οικογένεια δεν είναι οικογένεια, όταν η κοινότητα δεν είναι κοινότητα, όταν η πολιτική δεν είναι πολιτική… Σε έναν κόσμο προκλητικά άδικο, παράλογα σκληρό, «νομιμοποιημένα» βάρβαρο, συνιστά μαθηματική βεβαιότητα ότι στο σχολείο θα αναπαραχθούν στην αντίστοιχη κλίμακα τα ίδια νοσηρά φαινόμενα. Και όχι, δεν είναι παιχνίδι, και όχι, δεν ευθύνονται ακριβώς οι θύτες, γιατί σε ένα δεύτερο ή τρίτο επίπεδο είναι και αυτοί θύματα. Ίσως το αντιληφθούν εν καιρώ. Μακάρι όμως να μην το απωθήσουν ή ακόμη χειρότερα μακάρι να μην συνεχίσουν στον ίδιο δρόμο. Μακάρι τελικά να πετύχουν εκεί όπου εμείς οπωσδήποτε αποτύχαμε, ως σύνολο, κι ας μην είμαστε όλοι ίδιοι. Γιατί μπορεί να μην είμαστε όλοι ίδιοι, αλλά… αυτοί είμαστε.

Ο εκδότης