Ένα γράμμα επίκαιρο όσο ποτέ
Πριν από δύο χρόνια ο Λεονάρντο Χαμπερκόμ, ένας Ουρουγουανός, πασίγνωστος, βραβευμένος δημοσιογράφος και καθηγητής Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Μοντεβιδέο παραιτήθηκε από την πανεπιστημιακή θέση στέλνοντας ένα γράμμα, όπου εξηγούσε τους λόγους.
Το γράμμα έδωσε το έναυσμα για συζητήσεις σε όλη την Λατινική Αμερική και τα σχόλια –υπέρ και κατά– κατέκλυσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ακόμα και σήμερα, όποτε υπάρχει θέμα στην παιδεία, γίνεται αναφορά στο γράμμα του.
Παρ’ όλο που τα σχόλια αφορούν κυρίως τη σχολή Δημοσιογραφίας και τους νεο-εισαγόμενους φοιτητές, καθηγητές άλλων σχολών και άλλων χωρών ίσως αναγνωρίσουν οικείες καταστάσεις. Παραθέτουμε ορισμένα αποσπάσματα του γράμματος:
«Μετά από πολλά χρόνια, σήμερα έκανα μάθημα στο πανεπιστήμιο για τελευταία φορά. Κουράστηκα να πολεμάω εναντίον των κινητών, εναντίον του Whats App και του Facebook. Παραδίδομαι. Ρίχνω λευκή πετσέτα…»
«Κουράστηκα να μιλάω για θέματα που με ενθουσιάζουν μπροστά σε νέους που δεν μπορούν να ξεκολλήσουν τα μάτια τους από το κινητό, που δεν σταματάει να λαμβάνει selfies….»
«Πριν από τρία ή τέσσερα χρόνια, η παράκληση να αφήσουν το κινητό για 60 λεπτά, παρά το γεγονός ότι έθετε το θέμα σε επίπεδο ευγένειας, είχε κάποιο αποτέλεσμα. Σήμερα, όχι πια. Όμως ένα είναι βέβαιο: πολλά από αυτά τα παιδιά δεν έχουν συνείδηση πόσο προσβλητικό και επιζήμιο είναι αυτό που κάνουν. Επιπλέον είναι πιο δύσκολο να εξηγείς συνεχώς πώς λειτουργεί η δημοσιογραφία σε άτομα που ούτε τη χρησιμοποιούν ούτε βλέπουν τον λόγο γιατί θα πρέπει να είναι πληροφορημένοι…»
«Αυτή την εβδομάδα συζητήσαμε στην τάξη το θέμα της Βενεζουέλας. Μόνο ένας μεταξύ των 20 φοιτητών μπορούσε να πει κάτι το βασικό για το θέμα. Το απόλυτα βασικό. Οι υπόλοιποι δεν είχαν την ελάχιστη ιδέα…»
«Τι συμβαίνει στη Συρία; Σιωπή. Ποιο κόμμα είναι πιο φιλελεύθερο ή πιο αριστερό στις ΗΠΑ; Οι Ρεπουμπλικάνοι ή οι Δημοκρατικοί; Σιωπή. Γνωρίζουν ποιος είναι ο Βάργκας Λιόσα; Nαι! Έχουν διαβάσει κανένα βιβλίο του; Όχι!…»
«Το να μπορέσεις να εκπαιδεύσεις τόσο κακοπληροφορημένα άτομα στη δημοσιογραφία είναι πολύπλοκο. Είναι σαν να προσπαθείς να μάθεις βοτανική σε άτομα που προέρχονται από έναν πλανήτη που δεν έχει φυτά!»
«Κάποια στιγμή ως καθηγητής καταλαβαίνεις ότι αυτά τα παιδιά που έχουν ευφυΐα και ποιότητα είναι τα θύματα κοροϊδίας, ότι το λάθος δεν είναι μόνο δικό τους. Οτι η αμορφωσιά και η έλλειψη ενδιαφέροντος δεν γεννήθηκαν από μόνα τους. Οτι τους δολοφόνησε την περιέργεια ο κάθε δάσκαλος ή καθηγητής που δεν διόρθωνε τα ορθογραφικά τους λάθη, μαθαίνοντάς τους με αυτό τον τρόπο πως οτιδήποτε κάνει το ίδιο…»
«Και τότε, όταν κανείς καταλαβαίνει ότι και αυτοί είναι θύματα, χωρίς σχεδόν να το αντιληφθεί αρχίζει να χαμηλώνει το επίπεδο. Και το κακό καταλήγει να γίνεται δεκτό σαν μέτριο, το μέτριο μετράει για καλό και το καλό τις ελάχιστες φορές που εμφανίζεται μετράει για έξοχο…»
«Μια φορά τούς πήγα την ιστορική συνέντευξη της Οριάνα Φαλάτσι με τον δικτάτορα στρατηγό Γκαλτιέρι. Διαβάσαμε τα πιο σκληρά και αξέχαστα τμήματα της συνέντευξης. Σιωπή. Ήθελαν να τελειώσει η τάξη [το μάθημα]. Κι εγώ το ίδιο».
