Θεόδωρος Κόλλιας: Ο Άγιος Ηλίας, ο Αλιάς στο διάβα της ιστορίας

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”94893″ img_size=”full”][vc_column_text]Προχτές Την Παρασκευή την άλλη ημέρα του Δεκαπεντάυγουστου ο Πολιτιστικός Σύλλογος του Αγίου Ηλία, μετά το επιτυχές πανηγύρι τ΄ Αλιώς [20-7-19] διοργάνωσε μια μικρή γιορτή, ένα μεγάλο τραπέζι για τους ντόπιους κάτοικους αλλά και τους “εφήμερους” του   καλοκαιριού. Ήταν  ένα αποχαιρετιστήριο  φιλί στο ωραίο καλοκαίρι και στο χωριουδάκι τους. Με την ευκαιρία λοιπόν της μάζωξης των πατριωτών έκανα μια μικρή αναφορά  στην ιστορία του χωριού, την οποία και παρουσιάζω στη συνέχεια. ΠΟΛΛΑ ΣΥΓΧΑΡΗΤΉΡΙΑ ΣΤΟΝ ΝΕΟΤΕΥΚΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΌ ΣΥΛΛΟΓΟ!!!

Αγαπητοί μου φίλοι, συγγενείς και συμπατριώτες.

Τιμή και περισσή χαρά αισθάνομαι που μου δίνεται η ευκαιρία να σας πω λίγα λόγια για τον Αλιά μας.

Βεβαίως είναι το χωριό σας αλλά είναι και η μάνα του δικού μου χωριού.

Για αυτό το αφήγημα δυστυχώς δεν υπάρχουν πολλές και εμπεριστατωμένες  πηγές. Παρά ταύτα όμως από τις λίγες και αρκετά διασκορπισμένες θα προσπαθήσω να σας κάνω μια μικρή ιστορική ανασκόπηση, όσο το δυνατόν αξιόπιστη.

Λοιπόν θα  αρχίσω με μια σχετική αναφορά στην ιστορία της περιοχής μας.

Από τα προϊστορικά χρόνια η περιοχή, που περικλείεται βόρεια από τον Αλφειό, νότια από τη Νέδα, δυτικά από τον Κυπαρισσιακό κόλπο και ανατολικά από το χείμαρρο της Τσεπερούλας, που χύνεται στον Αλφειό και το ποτάμι της Ζούρτσας που χύνεται στη Νέδα, καλούνταν Τριφυλία. Και αυτό γιατί συμπεριέλαβε με την πάροδο του χρόνου τρία φύλα, εξού  και η ονομασία.

-Τους αυτόχθονες (Καύκωνες, και Πυλίους),

-τους Μυνίες και

-τους Αιτωλοηλείους.

Οι Μυνίες είναι έποικοι από τη νήσο Λήμνο και οι Αιτωλοηλείοι από την Αιτωλία.

Σε αυτό τον χώρο της Τρυφιλίας υπήρχαν 10 πόλεις: Λέπρεο, Σαμικό, Ύπανα, Σκυλούντα, Τυπανέας, Αίπιο, Βώλακας, Στυλλάγιο, Φρίξα και Πύργιοι. Η τελευταία πόλις, οι Πύργιοι πρέπει να ήταν κτισμένη κάπου μεταξύ των τριών χωριών Αλιά, Πρασιδάκι, Γιαννιτσοχώρι.

Πάμε τώρα στο ίδιο το Χωριό τον Α λ ι ά.

Στην Τριφυλία, όπως την ορίσαμε, το γεωγραφικό τρίγωνο Αλιάς-Γιαννιτσοχώρι-Πρασιδάκι αποτελεί μια οντότητα με περίπου τα αυτά χαρακτηριστικά. Κυρίως μεταξύ Αλιά και Γιαννιτσοχωρίου υπάρχουν δεσμοί μητρόπολης και αποικίας ή καλύτερα μάνας και παντρεμένης κόρης. Με δυο λόγια τα δυο χωριά, αποτελούν την ίδια κοινωνική, δημογραφική και γεωγραφική οντότητα. Είναι μέλη της ίδιας αμφικτιονίας. Συγγένειες, συμπεθεριά, κουμπαριές είναι μερικοί από αυτούς τους ακατάλυτους δεσμούς. 80% περίπου από τους Γιαννιτσοχωρίτες κατάγονται από τον Αλιά.

Από τα τρία αυτά χωριά είναι γνωστό σε όλους ότι το Γιαννιτσοχώρι είναι το πιο νεότευκτο με ζωή λίγο παραπάνω του αιώνα. Τα άλλα δυο χωριά είναι παμπάλαια και η ιστορία τους φτάνει τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας και ίσως βαθύτερα μέχρι τα βυζαντινά χρόνια. Βάσιμες μαρτυρίες αποτελούν:

Α] Η απόκρυφη θέση που είναι κτισμένα, έτσι ώστε να μην φαίνονται και δίνουν στόχο επιδρομής από τους πειρατές.

Β] Οι επίσημες απογραφές του ελληνικού κράτους αρχίζουν το 1830. Όμως για την Πελοπόννησο υπάρχει πολύ προγενέστερη πληθυσμιακή απογραφή, αυτή των Ενετών το 1689, όπου αναφέρεται ο Άγιος Ηλίας να έχει 65 κατοίκους. Στη δε απογραφή του 1830 ο μεν  Αλιάς είχε 252 το δε Πρασιδάκι, που πρωτοαναφέρεται με 73 κατοίκους. Το Γιαννιτσοχώρι πρωτοαναφέρεται πολύ αργότερα, στην απογραφή του 1940.

Γ] Όπως γράφει ο Ακαδημαϊκός καθηγητής Νικ. Βέης στα «Ολυμπιακά Χρονικά» του 1972, στο ναό της Θεοτόκου του Βροντοχίου στο Μυστρά, υπάρχει χρυσόβουλλος επιγραφή (διάταγμα του Βυζαντινού Αυτοκράτορα, σφραγισμένο με τη χρυσή σφραγίδα του), όπου μνημονεύεται ένα χωριό με το όνομα Πρατζυδάκι και αυτό βεβαιότατα είναι το σημερινό Πρασιδάκι.

Το πιθανότερο λοιπόν το Πρασιδάκι  να είναι πιο παλιό χωριό και οι απαρχές του να χάνονται στα βυζαντινά χρόνια. Για δε τον Αλιά η μόνη ιστορική αναφορά είναι ότι πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ στην επιδρομή του 1825 που παραλίγο να στοιχίσει την ποθητή απελευθέρωση εάν δεν ήταν ο Θεόδ. Κολοκοτρώνης.

Ερχόμαστε στα νεώτερα χρόνια.

Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, τότε που  το χωριό είχε πολύ κόσμο, ένας από τους ισχυρούς του καιρού εκείνου ήταν ο Κανάρης, ο πατέρας του Τάση Λάμπρου,  προύχοντας και μαγαζάτορας. Πάει, λοιπόν, μια μέρα, ο γέρο Γιάννης ο Μπάκας, ένας από τους βιοπαλαιστές του χωριού, πίνει το βαρύ γλυκό του και προσποιούμενος ότι θα πληρώσει, βάζοντας τάχατες το χέρι του στη τσέπη του γιλέκου, του λέει:

:Δως μου κι ένα φράγκο σιγαρέτα…

Και αφού τα παίρνει, συνεχίζει αναπάντεχα, αφήνοντας το Κανάρη εμβρόντητο. 

:Κανάρη γράφτα στο δεφτέρι και τα βρίσκουμε.. 

:Ου να χαθείς παλιάνθρωπε….

:Ε.. ρε Κανάρη, δεν είμαι εγώ παλιάνθρωπος… ετούτη  εδώ είναι… και βάραγε την  μπροσθότσεπη που δεν είχε ούτε μια δεκάρα.

Για τις τότε θύμισες το πρώτο γραμμόφωνο στον Αλιά το έφερε από την Αθήνα, ο Τάση Λάμπρος, νέος πριν πάει φαντάρος. Έτσι, όταν σουρούπωνε, τα κοριτσούδια το έριχναν στο χορό, με πρώτες κουνάμενες και λυγάμενες τη Σωτηρούλα, τη Νικολέτα, την Ελένη Κόλλια, τη Θοδώρα του Ζιά, τη Μαρία του Δαλαϊνα, την Αμαλία και την Αφροδίτη της Βασίλαινας. Και παραδίπλα ….κι ο Γιώρη Ζιάς.

Τελειώνω με την αναφορά μου στους ήρωες μάρτυρες των νεώτερων χρόνων, συγγενείς και αρκετοί πατεράδες των περισσοτέρων από σας, φτωχοί βιοπαλαιστές αλλά τίμιοι και περήφανοι. Άνθρωποι ξωμάχοι, μεροκαματιάρηδες με ένα ξεροκόμματο ψωμί στην πετσέτα, ένα σκουράνζο και καμιά δεκαριά ελιές για μεσημεριανό.  Και πάνω κάτω, πρωί-βράδυ έσκαφταν τα χωράφια του κάμπου και άνοιγαν τις γράνες και τα μεγάλα αυλάκια του Ξουραφά και του Μανώλη με το νερό και το βούλκο μέχρι ψηλά πάνω από τα γόνατά τους.

Το μόνο ευχάριστο που πάντα τους συντρόφευε ήταν το μπουκάλι με το κρασί. Ήταν ο πιο πιστός και καρδιακός τους φίλος.

Για όλα αυτά λοιπόν και άλλα τόσα, τους αναφέρουμε όλους με κεφαλαία γράμματα

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΤΣΑΜΠΟΥΛΑΣ/ ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΡΙΝΗΣ/

ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ/ ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΛΙΒΗΤΑΣ/

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΚΑΤΣΑΜΠΟΥΛΑΣ/

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΕΣΙΚΟΣ/ΜΗΤΣΟΣ ΜΠΕΣΙΚΟΣ

ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΜΑΝΤΖΩΡΟΣ και ο

ΓΙΩΡΗΣ ΤΖΟΥΡΑΜΑΝΗΣ ο πιο μεγάλος και τρανός, που είναι και στη φωτογραφία [/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]