Τετραήμερη εργασία… κι όμως «δουλεύει»
[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”100000″ img_size=”full”][vc_column_text]Το 1930, ένα χρόνο μετά το Μεγάλο Κραχ, ο Τζων Μέυναρντ Κέυνς, ένας από τους πατέρες της σύγχρονης οικονομίας, έγραψε η μάλλον προέβλεψε για τις οικονομικές δυνατότητες των εγγονών του. Παρά τη γενικευμένη απαισιοδοξία, καθώς η παγκόσμια οικονομική κρίση είχε γονατίσει τον πλανήτη, ο βρετανός οικονομολόγος παρέμεινε αισιόδοξος, λέγοντας ότι η «παγκόσμια κατάθλιψη που επικρατεί … μας τυφλώνει σε αυτό που συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια».
Στο δοκίμιό του, μάλιστα, όπως αναφέρει και το δημοσίευμα του Aeon, προέβλεψε ότι σε 100 χρόνια, δηλαδή το 2030, η κοινωνία θα έχει προχωρήσει τόσο πολύ που οι άνθρωποι θα χρειάζεται να δουλεύουνε ελάχιστα και ο μόνος κίνδυνος θα είναι η πλήξη. Συγκεκριμένα, εκτίμησε πως θα ήταν εφικτή η 15ωρη απασχόληση ανά εβδομάδα. Το 1930, ο μέσος εργαζόμενος στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία και την Ιαπωνία εργαζόταν 48 ώρες την εβδομάδα. Σήμερα, και μετά από έναν αιώνα αυτοματισμού και τεχνολογικών εξελίξεων που μας επιτρέπουν να παράγουμε περισσότερα πράγματα με λιγότερη εργασία, ο μέσος πλήρως απασχολούμενος, εργάζεται ακόμη περίπου 40 ώρες.
Η πρόοδος που σημειώθηκε τα τελευταία 90 χρόνια, σύμφωνα και με το σκεπτικό του Κέυνς, θα έπρεπε να είναι εμφανής στον εργασιακό χρόνο, επομένως και στον ελεύθερο χρόνο που απολαμβάνουμε. Εάν λοιπόν οι σημερινές προηγμένες οικονομίες έχουν φτάσει ή και ξεπεράσει το σημείο της παραγωγικότητας που προέβλεπε ο Κέυνς, γιατί οι εβδομάδες των 40 ωρών εξακολουθούν να κυριαρχούν στο χώρο εργασίας;
Μέρος της απάντησης είναι οι εισφορές που καλείται να πληρώσει στο κράτος ο σύχρονος εργαζόμενος, ο καταναλωτισμός που επιβάλλουν εμμέσως πλην σαφώς οι ίδιες αυτές οι οικονομίες και βέβαια η επίμονη κοινωνική ανισότητα παρέα με την ακόρεστη επιδίωξη του κέρδους των καπιταλιστών, η οποία προϋποθέτει την αμείωτη εκμετάλλευση των εργαζομένων.
Ακόμη και τα πολλά από τα εκατομμύρια αυτοαπασχολούμενα άτομα που έχουν πρόσβαση σε εργασίες μέσω διαδικτυακών πλατφορμών, όπως για παράδειγμα η Uber, πιέζονται να αναλάβουν όλο και περισσότερες δουλειές για να διατηρήσουν τα κέρδη τους σε συνάρτηση με το κόστος ζωής, ενώ δεν αποκλείεται και να χάνουν ώρες εργασίας περιμένοντας απλά κάποιον να τους επιλέξει.
Το αποτέλεσμα λοιπόν είναι το αντίθετο. Οι περισσότεροι άνθρωποι πρέπει να εργάζονται 40 ώρες εβδομάδες απλά για να επιβιώσουν με ζόρι, παρότι ως κοινωνία, συνολικά, είμαστε σε θέση να παράγουμε αρκετά και για όλους.
Εν ολίγοις ο Κέυνς είχε δίκιο για τις εκπληκτικές εξελίξεις που θα απολάμβαναν τα εγγόνια του, αλλά λάθος για το πώς αυτό θα αλλάξει τα συνολικά πρότυπα εργασίας και κατανομής του πλούτου, τα οποία παραμένουν σταθερά.
Την ίδια ώρα ωστόσο κάποιες πολυεθνικές εταιρίες αλλά και εθνικές οικονομίες πειραματίζονται με τη μείωση της εργασίας, προσβλέποντας σε τι άλλο, στην παραγωγικότητα, και δίχως να «μολύνουν» τα κριτήρια.
Το πείραμα της Microsoft στην Ιαπωνία
Η Microsoft πειραματίστηκε με την εβδομάδα τεσσάρων εργάσιμων ημερών στην Ιαπωνία και διαπίστωσε ότι οι εργαζόμενοι όχι μόνο ένιωθαν πιο χαρούμενοι, αλλά αύξησαν και την παραγωγικότητα τους κατά 40%. Περισσότεροι από εννέα στους δέκα εργαζόμενους δήλωσαν ότι προτιμούν τη μικρότερη εβδομάδα εργασίας και αυτό σε μια χώρα που φημίζεται για μια κουλτούρα σκληρής εργασίας και για τα ατελείωτα ωράρια της.
Η δοκιμή έγινε τον Αύγουστο και τώρα ανακοινώθηκαν τα θετικά αποτελέσματά της. Το σύνολο του προσωπικού της θυγατρικής της αμερικανικής εταιρείας στη «χώρα του ανατέλλοντος ηλίου» απαλλάχθηκαν από την εργασία για πέντε συνεχόμενες Παρασκευές, χωρίς καμία περικοπή στη μισθοδοσία τους.
«Θέλω οι εργαζόμενοι να σκεφτούν και να έχουν εμπειρία τού πώς μπορούν να πετύχουν τα ίδια αποτελέσματα με 20% λιγότερο χρόνο εργασίας», δήλωσε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Microsoft Japan Τακούγια Χιράνο, σύμφωνα με τη Guardian.
Εκτός από την αύξηση της παραγωγικότητας κατά 40% τον Αύγουστο του 2019, σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα, οι εργαζόμενοι είχαν 25% λιγότερο χρόνο απουσίας από τη δουλειά τους, ενώ μειώθηκε κατά 23% η κατανάλωση ηλεκτρισμού στα γραφεία και κατά 59% η χρήση χαρτιού για εκτύπωση.
Βέβαια, η Microsoft Ιαπωνίας έκανε απλώς ένα πείραμα και παραμένει ασαφές κατά πόσο τέτοιες εργασιακές αλλαγές θα εφαρμοστούν σε μονιμότερη βάση. Πάντως σχεδιάζει μια ανάλογη δοκιμή φέτος το χειμώνα.
Παρότι πλήθος οικονομολόγων, κονωνιολόγων και άλλων ειδικών υποστηρίζουν το σενάριο της τετραήμερης εργασίας, ότι το ωράριο είναι αντιστρόφως ανάλογο με την παραγωγικότητα αποδεικνύεται μέχρι κι από τα στατιστικά του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) που καταγράφει την εργασία σε 35 μέλη του από τον «δυτικό κόσμο», οι προφανείς πολέμιοι της μείωσης αντιτείνουν ότι μια εβδομάδα τεσσάρων ημερών μπορεί να ζορίσει υπερβολικά τους εργαζόμενους για να προλάβουν να βγάλουν τη δουλειά τους, καθώς επίσης να οδηγήσει τελικά σε μείωση αποδοχών τους, αλλά κυρίως και της ανταγωνιστικότητας της επιχείρησης του, αποκρύπτωντας βέβαια τη μείωση των κερδών τους.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
