ΤΟ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ: Ενθύμια φρίκης

Διερώτηση για να μην κάθομαι άνεργος

 Ποτέ στ’ αλήθεια δεν το ‘μαθα

τι είναι τα ποιήματα

 Είναι πληγώματα

είν’ ομοιώματα

 φενάκη

 φρεναπάτη;

Φρενάρισμα ίσως;

ταραχώδη κύματα;

 τι είναι τα ποιήματα;

 Είν’ εκδορές απλά γδαρσίματα;

είναι σκαψίματα;

 Είναι ιώδιο; είναι φάρμακα;

είναι γάζες επίδεσμοι

 παρηγόρια ή διαλείμματα;

 Πολλοί τα βαλσαμώνουν ως μηνύματα.

γώ τα λέω ενθύμια φρίκης.

Νίκος Καροῦζος (1926-1990)

Το πρόβλημα δεν είναι το γήρας και τα ζητήματα τα οποία δημιουργεί ο ερχομός του. Το γήρας είναι φυσική διαδικασία. Το πρόβλημα είναι η γήρανση της ψυχής. Μπορεί να είσαι μόλις 38 χρόνων, φαινομενικά και τυπικά υγιέστατος, να μην καπνίζεις, να μην πίνεις, να προσέχεις τη διατροφή σου, ακόμη και να αθλείσαι περιστασιακά ή τακτικά, κι όμως αισθάνεσαι πιο γέρος κι από τους γέρους. Το γήρας του σώματος παλεύεται. Είναι στη φύση μας η φθορά, οπότε σταδιακά προσαρμόζουμε τη σωματική δραστηριότητα. Την περιορίζουμε στις διαστάσεις που τις αρμόζουν. Την ψυχή όμως, πως να την περιορίσεις; Πως να μικρύνεις τις υπερμεγέθεις διαστάσεις της, αναλόγως και του πνευματικού διαμετρήματος ενός ανθρώπου; Όταν το κάνεις, όταν συμβαίνει, υπάρχει κόστος, μεγάλο κόστος…

Προφανώς δεν κομίζω σήμερα γλαύκα εις Αθήνας. Από τούτο πάσχει η μισή και βάλε ανθρωπότητα, είτε οι παθόντες το αντιλαμβάνονται, είτε πολύ συχνότερα όχι. Γι’ αυτό άλλωστε έχουν πολλή δουλειά οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι. Γιατί κάποιοι «είμαστε κάτι απίστευτες αντένες. Υψώνονται σα δάχτυλα στα χάη, στην κορυφή τους τ’ άπειρο αντηχάει, μα γρήγορα θα πέσουνε σπασμένες». Γιατί πάσχει η ψυχή μας. Κι αν μην είμαστε ποιητές, υπερευαίσθητοι γίγαντες της διανόησης, παρά μόνο υδραυλικοί, δικηγόροι, δασκάλοι, γιατροί, ξυλουργοί, σκουπιδιάρηδες, συντάκτες. Στ’ αλήθεια το σημερινό πόνημα θα έπρεπε να φέρει παραλλαγμένο τον καβαφικό τίτλο: Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου, συντάκτη ἐν Ηλεία· 2022 μ.Χ.

Θυμηθήκαμε και τις φωτιές του 2007… Εκεί να δεις μελαγχολία. Μελαγχολία όχι μόνο για τον άδικο χαμό τόσων ανθρώπων, για την καταστροφή των δασών και των περιουσιών της περιοχής, αλλά για το σήμερα. Για το παρόν της. Μην ξεχνάς ότι η μελαγχολία συνιστά ψυχική κατάσταση άρρηκτα συνδεδεμένη με το παρόν. Και τούτη είναι η πηγή της δικής μου μελαγχολίας. Το παρόν σε σχέση με το άμεσο παρελθόν, έτσι όπως το τελευταίο αποτυπώνεται σε παλαιά δημοσιεύματα. Αυτά είναι τα δικά μου ενθύμια φρίκης, Όπως ο Καβάφης, ο Καρούζος και οι άλλοι έχουν τα ποιήματά τους, εγώ την φρίκη την αντικρύζω σε ρεπορτάζ και σε κείμενα του παρελθόντος.

Εδώ περιορίζομαι. Σε τούτη την πόλη, σε τούτο το νομό, κι ας γελιέμαι ότι η ψυχή μου διαρκώς ταξιδεύει, ενώ μικραίνει. Περνούν τα χρόνια, περνούν οι δεκαετίες… Όλα τριγύρω αλλάζουν, κι όλα τα ίδια μένουν. Ο χρόνος τρέχει, αλλά εξέλιξη καμία. Τα ίδια και τα ίδια. Οι ίδιες πληγές, τα ίδια αδιέξοδα, ακόμη και τα ίδια πρόσωπα. Μην κοιτάς που εναλλάσσονται οι μούρες. Η ματαιοδοξία και φαυλότητα παραμένει ίδια και απαράλλαχτη. Κι οι θεατές χειροκροτούν οι ανόητοι στο κατάμεστο Κολοσσαίο του παραλόγου και της τρέλας. Ευτυχώς, στα αμφιθέατρα με βλέπεις και σε βλέπω. Βλεπόμαστε όλοι μας. Βλέπουμε τα χάλια μας.

Έτσι γέρασα πρόωρα. Γέρασα πριν την ώρα μου. Άσπρισαν τα μαλλιά της ψυχής μου, από τα βάσανα τα δικά μου, κι από την συλλογική μας σήψη και την παρακμή. Τι θες και τα σκαλίζεις; Με ρωτά συνέχεια η Μούσα, που σπάνια μ’ απαρνιέται, στερώντας μου το ζωτικό αγαθό της έκφρασης. Δεν τα σκαλίζω κούκλα μου. Απλώς διερωτώμαι. Διερώτηση για να μην κάθομαι άνεργος.