“Συζητήσεις” έχει προκαλέσει στην Ολυμπία το νέο κτίριο των Πωλητηρίων του ΟΔΑΠ από το Υπουργείο Πολιτισμού που βρίσκεται υπό ανέγερση

Τσιμέντο στην καρδιά του αρχαιολογικού χώρου!

• Πολλοί είναι αυτοί που φοβούνται ότι το κτίριο θα είναι ξένο σώμα και  παραφωνία στο απέραντο φυσικό κάλλος και την αρμονία του τοπίου

Γράφει η Ελένη Παπαδοπούλου

Αν υπάρχει ένα μέρος στην Ελλάδα στο οποίο μπορεί να βρει κανείς συγκεντρωμένη όλη την γνώση, την κουλτούρα και την αισθητική της αρχαιότητας, τότε αυτό είναι σίγουρα ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας, ένα σύμβολο του παγκόσμιου πολιτισμού. Σήμερα, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να περπατήσει στα χώματα όπου γεννήθηκαν οι σπουδαιότεροι αγώνες της αρχαίας και της σύγχρονης εποχής. Ένας αρχαιολογικός χώρος που συνδυάζει το κάλλος του φυσικού τοπίου με τον πολιτισμό και που απλώνεται στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του κατάφυτου Κρονίου λόφου, μεταξύ των ποταμών Αλφειού και Κλαδέου και υποδέχεται τη σεζόν πάνω από μισό εκατομμύριο τουρίστες από όλον τον κόσμο.

Η ανάγκη λοιπόν για τη βελτίωση των υπηρεσιών που προσφέρονται στον παγκόσμιο επισκέπτη υποστηρίζεται από το υπουργείο Πολιτισμού με πλέγμα παρεμβάσεων που εισάγει τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία στην νέα εποχή.  Παρεμβάσεις που στην προκειμένη περίπτωση στην Αρχαία Ολυμπία συμπεριλαμβάνουν την δημιουργία  ενός νέου κτιρίου, όπου θα στεγάζεται το Πωλητήριο ενθυμίων, μουσειακών αντιγράφων και δώρων, τα εκδοτήρια εισιτηρίων και εγκαταστάσεις πρόσβασης για ΑμεΑ. Ως εδώ, όλα καλά, ωστόσο το θέμα της χωροθέτησης του κτιρίου του Πωλητηρίου στο “μάτι” και στην καρδιά του αρχαιολογικού χώρου καθώς και τα μπετά της υποδομής που έχουν πέσει, έχει ήδη θορυβήσει την τοπική κοινωνία της Αρχαίας Ολυμπίας, καθώς πολύ λίγα πράγματα έχουν γίνει γνωστά για το συγκεκριμένο κτίριο. Και βεβαίως υπάρχουν αρκετοί από τους κατοίκους που αναρωτιούνται αν υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά για τους ιθαγενείς και το Υπουργείο Πολιτισμού, τη στιγμή που οι ίδιοι μέσα στον πολεοδομικό ιστό του χωριού της Ολυμπίας έχουν τόσες απαγορεύσεις από την Εφορεία Αρχαιοτήτων. Ακόμα και για να αλλάξουν ένα παράθυρο χρειάζονται ένα σωρό άδειες από την αρχαιολογία. Γι αυτό και αναρωτιούνται, πως το Υπουργείο Πολιτισμού, ρίχνει τσιμέντα παραπλεύρως του αρχαιολογικού χώρου και επίσης πολύ φοβούνται ότι όλο αυτό το κτίριο θα είναι ένα ξένο σώμα με τον αρχαιολογικό χώρο και το τοπίο.

 Οι πληροφορίες της Πρωινής μιλούν λοιπόν για ένα κτίριο με τσιμέντο, γυαλί (διαφάνειες) και σίδερο με κεντρική ιδέα την ελαφρότητα της κατασκευής. Η αρχιτεκτονική του κτιρίου του Πωλητηρίου χρησιμοποιώντας υψηλής διαφάνειας υαλοστάσια, επιδιώκει την οπτική σύνδεση του με τον αρχαιολογικό χώρο και το τοπίο. Το νέο πωλητήριο της Ολυμπίας, θα είναι προσβάσιμο σε ΑμεΑ, τόσο από άποψη προσπέλασης και κίνησης όσο και αγοραστικής εμπειρίας.

Το έργο έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό περιέργως; έχει μείνει μόνο στην βάση του σκυροδέματος ενώ κανονικά σύμφωνα με την σύμβαση που έχει ήδη λάβει παράταση, θα πρέπει να παραδοθεί τέλος Φλεβάρη. 

Ερωφύλη Ίρις Κόλλια: “Το έργο είναι του ΟΔΑΠ, θα είναι «όμως ένα καλαίσθητο κτίριο”

Η Δ/ντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας κ. Ερωφύλη Ίρις Κόλλια στην οποία απευθύνθηκε η Πρωινή ζητώντας λεπτομέρειες για το κτίριο ανέφερε τα εξής:

« Να πω καταρχήν, ότι το έργο δεν είναι δικό μας, δηλαδή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας, είναι του ΟΔΑΠ (Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων)  εμείς μόνο επιβλέπουμε και αν χρειαστεί κάτι προσφέρουμε τη βοήθειά μας. Το νέο αυτό κτίριο ήταν απολύτως απαραίτητο για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των επισκεπτών του αρχαιολογικού χώρου γιατί θα στεγάσει το Πωλητήριο των αντιγράφων και ενθυμίων του ΟΔΑΠ για την Αρχαία Ολυμπία και τα εκδοτήρια των εισιτηρίων και δεν θα μπορούσε να γίνει σε άλλο χώρο, όπως πχ μου αναφέρατε στο πάρκιγνκ. Δεν θα εξυπηρετούσε ούτε τα ΑμεΑ ούτε οικογένειες με παιδιά και επισκέπτες γενικότερα που έπρεπε να περπατούν τόση ώρα για να βγάλουν ένα εισιτήριο. Σήμερα, υπάρχουν στο χώρο αυτοί οι ξύλινοι και κακάσχημοι κατά την άποψή μου οικίσκοι για τα εκδοτήρια εισιτηρίων και δεν ενοχλούν κανέναν, ενοχλεί κάποιους ένα κτίριο που δεν είναι μόνιμη κατασκευή και που δεν το έχουν δει ακόμα! Γνωρίζω ωστόσο ότι αυτό θα είναι ένα απόλυτα καλαίσθητο κτίριο ταιριαστό με το φυσικό περιβάλλον, καθ’ όλα νόμιμο και ελεγμένο με απόφαση του ΚΑΣ΄ με εγκεκριμένα σχέδια από το τεχνικό συμβούλιο του ΥΠΠΟ και το έχει αναλάβει μεγάλο εξειδικευμένο αρχιτεκτονικό γραφείο. Μέχρι να καταλήξουν σε αυτό απορρίφθηκαν άλλα σχέδια που θεωρούσαν ότι δεν ταίριαζαν στο περιβάλλον. Πριν λοιπόν παραπονεθούν ας το δουν πρώτα. Ο ΟΔΑΠ έχει όλες τις απαντήσεις.»

Το ιστορικό του νέου Πωλητηρίου

Για να κάνουμε μια μικρή αναδρομή στο ιστορικό της υπόθεσης, εδώ και τρία τουλάχιστον χρόνια είχε προαναγγελθεί η αναβάθμιση και δημιουργία νέων Πωλητηρίων σε κάποιους μεγάλους αρχαιολογικούς χώρους, μεταξύ αυτών και στην Αρχαία Ολυμπία. Η υπουργός Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη σε παλαιότερη συνέντευξή της για την αναβάθμιση και δημιουργία νέων πωλητηρίων, έδωσε το παράδειγμα της Αρχαίας Ολυμπίας για να τονίσει τα δυσανάλογα χαμηλά έσοδα από τα πωλητήρια των μουσείων της, συγκριτικά με την επισκεψιμότητα που δέχτηκε: «Το 2019- ανέφερε- στην Αρχαία Ολυμπία τα έσοδα που προήλθαν από τα πωλητήρια ήταν 188.000 ευρώ σε ένα σύνολο 650.000 επισκεπτών, από τους οποίους οι 100.000 επισκέπτες ήταν ελευθέρας εισόδου (σχολεία κ.λπ.). Ποσό που αντιστοιχεί σε πολύ λιγότερο ακόμη και από 0,50 ευρώ για κάθε επισκέπτη. Από το πρόγραμμα «Ελλάδα 2-0», δηλαδή τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, έχουν εξασφαλιστεί περισσότερα από 30 εκατομμύρια ευρώ για την γενικότερη αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό της εμπορικής πολιτικής του ΟΔΑΠ. Έτσι, έως το 2025 προγραμματίζεται να δημιουργηθούν 12 πωλητήρια σε μνημεία που είτε δεν διαθέτουν τέτοια υποδομή είτε κρίθηκε αναγκαίο να χωροθετηθεί καλύτερα και να αναβαθμιστεί – μεταξύ άλλων στην Ακρόπολη της Αθήνας και στην Αρχαία Ολυμπία”

Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό, ο ΟΔΑΠ το 2023, προχώρησε σε ανοιχτή διαδικασία για την επιλογή αναδόχου κατασκευής του έργου ««ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΝΕΟΥ ΚΤΗΡΙΟΥ ΠΩΛΗΤΗΡΙΟΥ, ΕΚΔΟΤΗΡΙΟΥ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ & ΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ» , εκτιμώμενης αξίας 750.806,45 Ευρώ. πλέον ΦΠΑ. Φορέας κατασκευής του έργου είναι ο ΟΔΑΠ, η συνολική προθεσμία εκτέλεσης του έργου, ορίζεται σε εκατόν ογδόντα (180)ημερολογιακές ημέρες από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης”.  

Να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με την διακήρυξη του διαγωνισμού, όλες οι τεχνικές προδιαγραφές του νέου κτιρίου του Πωλητηρίου, έχουν περάσει από τις απαραίτητες τεχνικές και αρχιτεκτονικές επιτροπές και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, αλλά προς το παρόν αυτό δεν πείθει κανέναν γιατί έχουμε και την προϊστορία των τσιμέντων της Ακρόπολης! Και είναι κοινό μυστικό ότι στην Αρχαία Ολυμπία, η αρχαιολογία και το Υπουργείο Πολιτισμού είναι… κράτος εν κράτει!

Μένει να δούμε, τι… μέλλει να δούμε!!

Σε κάθε περίπτωση το ζήτημα δεν είναι μόνο στο αισθητικό αποτέλεσμα, αλλά και στο αν είναι αναστρέψιμες οι επεμβάσεις, ως οφείλουν , αν ακολουθήθηκαν οι διεθνείς συμβάσεις που διέπουν τις επεμβάσεις για την αποκατάσταση των μνημείων και αν τελικώς εγείρονται θέματα νομιμότητας ή αυθαιρεσίας με την πλατφόρμα από σκυρόδεμα στην καρδιά ενός αρχαιολογικού χώρου. 

Οι επεμβάσεις σε ακίνητα μνημεία, η εκτέλεση των αρχαιολογικών έργων και η σχετική εγκριτική διοικητική διαδικασία ρυθμίζονται εξαντλητικά στη νομοθεσία. Ο αρχαιολογικός νόμος απαγορεύει καταρχήν κάθε ενέργεια σε ακίνητο μνημείο, ενώ για κάθε εργασία και επέμβαση απαιτείται έγκριση που χορηγείται με υπουργική απόφαση ύστερα από γνωμοδότηση του αρμόδιου Συμβουλίου.