Σε ενημέρωση των μελών του Συλλόγου Εργαζομένων Δήμων Πύργου, Ολυμπίας, Ζαχάρως για το νέο εργασιακό νομοσχέδιο προχώρησε ο πρόεδρος του Χρήστος Γαρύφαλλος. Με ανακοίνωση του, επισημαίνει:

“Δόθηκε μετά από μήνες αναμονής, στη δημόσια διαβούλευση το νέο Νομοσχέδιο που αλλάζει άρδην, όλα όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, στις εργασιακές σχέσεις. Οι ανατροπές που έρχονται είναι δεκάδες, πολύ ουσιαστικές και επηρεάζουν την καθημερινότητα εκατομμυρίων εργαζομένων, που εργάζονται όχι μόνο στον ιδιωτικό αλλά και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Στα θετικά του Νομοσχεδίου καταγράφονται:

1. Η δημιουργία του νέου συστήματος ΕΡΓΑΝΗ.

Με το νέο σύστημα καταργείται πλήθος εγγραφών που μεσολαβούν στις σχέσεις επιχειρήσεων και Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Στόχος είναι η μείωση της γραφειοκρατίας με κατάργηση της Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης  και του Ειδικού Βιβλίου Υπερωριών για τις επιχειρήσεις που υιοθετούν την ψηφιακή κάρτα. Στόχος είναι η μείωση του διοικητικού φόρτου, η απλοποίηση διαδικασιών, η κατάργηση πολλαπλών δηλώσεων από τους εργοδότες (π.χ. σε ΕΡΓΑΝΗ και ΕΦΚΑ). Νομοθετείται επίσης, το δικαίωμα πρόσβασης της Επιθεώρησης Εργασίας στα δεδομένα της επικοινωνίας της επιχείρησης και του τηλεργαζόμενου, για τον έλεγχο τήρησης του ωραρίου εργασίας.

2. Θεσπίζεται η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, με σκοπό την on-line παρακολούθηση του πραγματικού ωραρίου των εργαζομένων, την καταπολέμηση της «μαύρης εργασίας» και των απλήρωτων υπερωριών. Στις στοχεύσεις του νέου ψηφιακού συστήματος, είναι η εποπτεία και η διευκόλυνση της νέας διευθέτησης του ωραρίου, της τήρησης των υπερωριών, του δικαιώματος στην αποσύνδεση στην τηλεργασία, η παρακολούθηση της εξίσωση των υπερωριών, σε βιομηχανίες και υπηρεσίες. Παράλληλα καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο κάθε μεταβολή στον χρόνο εργασίας των εργαζομένων η ώρα έναρξης και λήξης της εργασίας, το διάλειμμα, η υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου εργασίας, οι άδειες. Το έργο έχει προταθεί για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και προβλέπεται η σταδιακή εφαρμογή του από τις μεγάλες επιχειρήσεις. Σημειωτέων ότι προκύπτει αντίφαση, καθώς η νέα διευθέτηση του χρόνου εργασίας (10ωρο) έχει άμεση ισχύ, η Ψηφιακή Κάρτα θα ισχύσει αρχικά πιλοτικά σε μεγάλες επιχειρήσεις. Τέλος θεσπίζεται πρόστιμο ύψους 10.500,00 ευρώ ανά εργαζόμενο για μη ενεργοποίηση της Ψηφιακής Κάρτας και « λουκέτο» 15 ημερών για υποτροπή ( μετά  τρεις ελέγχους).
3. Ενσωματώνεται η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2019/1158 για την εξισορρόπηση προσωπικής – επαγγελματικής ζωής. Έτσι : Θεσπίζεται γονική άδεια 4 μηνών για κάθε γονέα με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ για τους 2 μήνες. Εισάγεται δικαίωμα ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας (πχ. Τηλεργασία , ευέλικτο ωράριο, μερική απασχόληση) για γονείς και φροντιστές παιδιών ηλικίας έως 12 ετών, στην κατεύθυνση των προβλέψεων της Οδηγίας 2019/1158.

Θεσπίζεται άδεια φροντιστή  ( 5 εργάσιμες ημέρες για συγγενή ή σύνοικο όταν υπάρχει ανάγκη φροντίδας ή σοβαρός ιατρικός λόγος).

Θεσπίζεται απουσία λόγω ανωτέρας βίας (1 ημέρα, 2 φορές το χρόνο μετ΄ αποδοχών).

Επεκτείνεται το τμήμα της άδειας μητρότητας μετά τη γέννα ( 9 εβδομάδες) στην υιοθεσία. Επεκτείνεται η άδεια προστασίας της μητρότητας ( 6 μήνες με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ) στην υιοθεσία.  Θεσπίζεται άδεια 7 ημερών για υποβολή σε διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Επεκτείνεται η άδεια  φροντίδας τέκνου στην τεκμαιρόμενη μητέρα. Απαγορεύεται κάθε δυσμενής ή λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση εργαζομένων, επειδή ζήτησαν ή έλαβαν άδεια ή ευέλικτη ρύθμιση.

Απαγορεύεται και είναι άκυρη η καταγγελία της σύμβασης εργασίας, εργαζομένου, επειδή ζήτησε ή έλαβε άδεια ή ευέλικτη ρύθμιση. Αν ο εργαζόμενος θεωρεί ότι απολύθηκε για αυτό το λόγο, εναπόκειται στον εργοδότη να αποδείξει ότι η απόλυση έγινε για άλλους λόγους ( αντιστροφή του βάρους της απόδειξης).

4. Συντελείται η προσθήκη της 1^ης Ιανουαρίου και της 28^ης Οκτωβρίου στις υποχρεωτικές αργίες.
5. Νομοθετείται η κατάργηση της διάκρισης αποζημιώσεων, απόλυσης μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών.
6. Κυρώνεται η σύμβαση 190 του ILO. Με την σχετική κύρωση α) διευρύνεται το πεδίο των απαγορευμένων συμπεριφορών, προσθέτοντας και την βία στους χώρους εργασίας, το λεγόμενο mobbing. β) Διευρύνεται επίσης το πεδίο των προστατευόμενων προσώπων, ώστε να μην καλύπτει μόνο τους εργαζόμενους, αλλά και τους αιτούντες εργασία και τους εθελοντές. γ) Εισάγεται αυτοτελή απαγόρευση ( για την σεξουαλική παρενόχληση και τη βία) αποσυνδεδεμένη από την έννοια των διακρίσεων στην αγορά εργασίας (πχ. λόγω φύλου). δ) Εισάγεται η υποχρεωτική κατάρτιση πολιτικών για την καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης, με τον ορισμό προσώπου «συνδέσμου» για την παροχή συμβουλών και την υιοθέτηση εσωτερικών διαδικασιών, διαχείριση εσωτερικών καταγγελιών. ε) Υπάρχει μέριμνα για την άμεση προστασία των θιγόμενων, με την πρόβλεψη απομάκρυνσης ή μετακίνησης από την εργασία ενός εκ των δύο μερών με την υποβολή της καταγγελίας, με την απαγόρευση αντίποινων και με την αντιστροφή του βάρους της απόδειξης, πλην του ποινικού μέρους. Στ) Εισάγονται ειδικές προβλέψεις στην διαδικασία ενώπιον του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ) για την κατά προτεραιότητα διερεύνηση καταγγελιών για βία και σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους εργασίας. Ζ) Συστήνεται επίσης Αυτοτελές Τμήμα υπό τον Γενικό Επιθεωρητή για την παρακολούθηση των σχετικών καταγγελιών και την παροχή συμβουλών στους Επιθεωρητές.
7. Για όσους εργάζονται σε καθεστώς εξ αποστάσεως εργασίας (τηλεργασία) νομοθετείται το δικαίωμα κάθε εργαζόμενου να απέχει πλήρως από την παροχή εργασίας του και την διεκπεραίωση εργασιών με τηλεφωνικό, ηλεκτρονικό ή ψηφιακό τρόπο, εκτός ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των νομικών αδειών του (δηλαδή κατοχυρώνεται το δικαίωμα στη αποσύνδεση).
8. Με το νομοσχέδιο αναγνωρίζονται δύο τρόποι συνεργασίας των παροχών υπηρεσιών με τις πλατφόρμες: συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ή ανεξάρτητων υπηρεσιών/έργου και τίθενται τα νομοθετικά κριτήρια, για να γίνει η διάκριση αυτή. Οι απασχολούμενοι με συμβάσεις ανεξάρτητων υπηρεσιών/έργου αποκτούν δικαιώματα ανάλογα με αυτά των εργαζομένων, καθώς προβλέπονται συνδικαλιστικά δικαιώματα για τα φυσικά πρόσωπα που συνδέονται με τις εν λόγω πλατφόρμες, οι οποίοι θα μπορούν να συστήνουν συνδικαλιστικές οργανώσεις, να διαπραγματεύονται και να καταρτίζουν συλλογικές συμβάσεις καθώς και να απεργούν.
9. Κυρώνεται η Σύμβαση 107 της Διεθνούς Συνδιάσκεψης Εργασίας για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία.
10. Προβλέπεται ότι το διάλειμμα θα χορηγείται μετά από 4 ώρες εργασίας αντί για 6 ώρες που ίσχυε ως τώρα.

Στα αρνητικά σημεία του νομοσχεδίου που σαφώς κυριαρχούν καταγράφονται:

6. Η ελαστικοποίηση του 8ωρου με την θεσμοθέτηση της 10ωρης εργασίας. Η νέα διευθέτηση του χρόνου εργασίας προβλέπει 10ωρη εργασία, δίχως πρόσθετη αμοιβή, για μια περίοδο αναφοράς αυξημένης απασχόλησης, με δυνατότητα συμψηφισμού εντός 6 μηνών, με λιγότερες ώρες δουλειάς σε άλλη περίοδο μειωμένης απασχόλησης ή με τη χορήγηση ημερήσιας ανάπαυσης ή με συνδυασμό μειωμένων ωρών εργασίας και ρεπό, δια ατομικής συμβάσεως εργασίας.
7. Το πλαφόν των νόμιμων υπερωριών και στη βιομηχανία και στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, αυξάνεται στις 150 (στη μεν βιομηχανία το ετήσιο όριο, είναι 96 ώρες και στις επιχειρήσεις υπηρεσιών είναι 120 ώρες, ετησίως). Πρακτικά, αυτό θα σημάνει ότι, οι εργοδότες θα έχουν στη διάθεση τους ένα απέραντο «ωκεανό», φτηνό υπερωριών. Ενώ με το υφιστάμενο πλαίσιο δίνεται προσαύξηση 40% στις υπερωρίες μέχρι τα ανωτέρω όρια ( 96 ή 120 ώρες), με το νέο πλαίσιο επεκτείνεται η χορήγηση μειωμένης προσαύξησης, για τους εργαζόμενους και άρα προκαλείται ξεκάθαρη μείωση αποδοχών. Με αποφάσεις του Γενικού Γραμματέα Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, δύναται να χορηγείται κατά περίπτωση άδεια υπερωριακής απασχόλησης των μισθωτών όλων των επιχειρήσεων και εργασιών εν γένει, επιπλέον των επιτρεπόμενων ανώτατων ορίων υπερωριακής απασχόλησης ετησίως, σε περιπτώσεις επείγουσας φύσης εργασίας. Για την κατά τα ανωτέρω υπερωριακή απασχόληση, οι μισθωτοί δικαιούνται αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά εξήντα τοις εκατό (60% ).
8. Η Κυβέρνηση προχωράει σε περαιτέρω « απελευθέρωση» στις επιχειρήσεις, που έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν τις Κυριακές. Συγκεκριμένα η ρύθμιση προβλέπει ότι επιτρέπεται να λειτουργούν τις Κυριακές, οι επιχειρήσεις α) παραγωγής, αποθήκευσης, μεταφοράς και διανομής φαρμάκων και παραϊατρικού υλικού. Για την εκτέλεση παράδοσης αγαθών στους καταναλωτές που έχουν παραγγελθεί εξ’ αποστάσεως, τηλεφωνικά ή από ηλεκτρονικό κατάστημα υπεραγορών (super market) και κάθε άλλου εμπορικού καταστήματος, ως κέντρο διανομής και παράδοσης θεωρούνται και το φυσικό κατάστημα λιανικής πώλησης και οι αποθήκες τους β) εφοδιαστικής αλυσίδας, ιδίως παραλαβής, αποθήκευσης, συλλογής και διανομής εμπορευμάτων γ) κέντρων κοινών υπηρεσιών ομίλων επιχειρήσεων, ιδίως στους τομείς της λογιστικής, του ανθρώπινου δυναμικού, της μισθοδοσίας, των Η/Υ, της κανονιστικής συμμόρφωσης, των προμηθειών και άλλων δ) κέντρων δεδομένων και εν γένει μηχανογραφικών κέντρων ομίλων επιχειρήσεων, ε) ψηφιοποίηση έγχαρτου αρχείου, στ) παροχής υπηρεσιών τηλεφωνικού κέντρου εξυπηρέτησης και τεχνικής υποστήριξης πελατών ζ) παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος. Επίσης, η ρύθμιση προβλέπει ότι κατόπιν άδειας του ΣΕΠΕ  δύναται να επιτραπεί η λειτουργία των επιχειρήσεων, εκμεταλλεύσεων υπηρεσιών και εργασιών και η απασχόληση του προσωπικού κατά τις Κυριακές και τις αργίες α) Σε περιπτώσεις διενέργειας εξετάσεων για την απόκτηση πτυχίων και διπλωμάτων εν γένει β) σε περιπτώσεις νομικών εξωσχολικών  δράσεων ιδιωτικών σχολείων, όπως ημερίδες, διημερίδες, σεμινάρια, συνέδρια, ρητορικοί και άλλοι διαγωνισμοί, αγώνες, προπονήσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις, ανθρωπιστικές, φιλανθρωπικές και περιβαλλοντικές δράσεις, συμπεριλαμβανομένων των φυλάκων, οδηγών και συνοδών λεωφορείων, καθαριστριών, προσωπικού μηχανογράφησης και γραμματείας και κάθε άλλου εργαζόμενου αναγκαίου για την διενέργεια και ομαλή διεξαγωγή αυτών, γ) Σε περιπτώσεις συντήρησης κτηρίων δημοσίων ή ιδιωτικών σχολείων, η οποία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί τις ημέρες παρουσίας εκπαιδευτικών και μαθητών δ) Σε περιπτώσεις προσαρμογής και αναβάθμισης πληροφοριακών συστημάτων.
9. Η Κυβέρνηση φέρνει την εναλλακτική λύση της επιπλέον αποζημίωσης (με αίτημα του εργαζόμενου ή του εργοδότη) αντί της υποχρεωτικής επαναπρόσληψης , σε περίπτωση παράνομης ή καταχρηστικής απόλυσης. Το Νομοσχέδιο προβλέπει ότι, ο εργαζόμενος, χάνει το δικαίωμα στη θέση εργασίας του οριστικά και ο εργοδότης, υποχρεούται να καταβάλλει  ορισμένους μόνο  μισθούς υπερημερίας ( από 3-24 μήνες ως αστική ποινή). Σε περίπτωση άκυρης απόλυσης και μόνο, αν το επιτρέπει η οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Σήμερα ο εργαζόμενος σε περίπτωση παράνομης ή καταχρηστικής απόλυσης έχει το δικαίωμα να προσφύγει δικαστικά και να απαιτήσει την επιστροφή του στη δουλειά, υποχρεώνοντας τον εργοδότη να καταβάλλει μισθούς υπερημερίας, συνήθως πολλών ετών (ακόμα και δεκαετίας). Με την συγκεκριμένη διάταξη, οι απολύσεις διευκολύνονται, απελευθερώνονται, γίνονται ανεξέλεγκτες, ξηλώνεται το δίκαιο της καταγγελίας και πέφτει το τελευταίο οχυρό της μισθωτής εργασίας, η προστασία από την απόλυση που ισχύει εδώ και 100 χρόνια (Ν.2190/1920). Με άλλη ρύθμιση δίνεται η δυνατότητα στον εργοδότη να σταματήσει την ακυρότητα της απόλυσης, αν αυτή συντελέστηκε – για παράδειγμα – για μη καταβολή αποζημίωσης ή δεν τηρήθηκε ορθά ο τύπος. Αίρεται συνεπώς, η θεμελιώδης υποχρέωση του εργοδότη σε περίπτωση απόλυσης, να τηρήσει τον έγγραφο τύπο και να καταβάλλει τη νόμιμη αποζημίωση, σε περίπτωση καταγγελίας, της σύμβασης εργασίας. Πρόκειται για πλήρη απελευθέρωση των απολύσεων, σε συνθήκες πανδημίας  και οξείας οικονομικής κρίσης.
   
10. Αλλάζει επί τα χείρω ο Συνδικαλιστικός Νόμος 1264/1982 α) καθίσταται προϋπόθεση για την άσκηση συνδικαλιστικού δικαιώματος και τη συμμετοχή σε συλλογική διαπραγμάτευση ή απογραφή στο Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων. Με την ανωτέρω ρύθμιση, περιορίζεται η συλλογική αυτονομία των συνδικάτων και το «Δικαίωμα του συνδικαλίζεσθαι» όπως κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα (άρθρο 23Σ) Εισέρχονται δε, γραφειοκρατικά εμπόδια που θα θέσουν τυπικά κωλύματα, στην διαδικασία συλλογικής διαπραγμάτευσης. Τα σωματεία τίθενται τελικά, υπό κρατική «κηδεμονία» β) Προβλέπεται στις γενικές συνελεύσεις των συνδικαλιστικών οργανώσεων, η δυνατότητα συμμετοχής και ψήφου εξ αποστάσεως, ηλεκτρονικώς, ιδίως για τη λήψη απόφασης απεργίας. Στην ουσία επιδιώκεται να μην υπάρχει ζωντανή συμμετοχή και συζήτηση των εργαζομένων στις γενικές συνελεύσεις. Το γεγονός αυτό, θα αποτελέσει πλήγμα στη συλλογική σκέψη και δράση των εργαζομένων, ενώ καθίστανται ανενεργή η «καρδιά» των συνδικάτων που είναι η συζήτηση και οι αποφάσεις που λαμβάνονται στις γενικές συνελεύσεις γ) Το προσωπικό στοιχειώδους λειτουργίας (προσωπικό ασφαλείας) που πρέπει να εξακολουθεί να εργάζεται σε περίπτωση απεργίας στις επιχειρήσεις, που η λειτουργία τους είναι κρίσιμη για το κοινωνικό σύνολο, στο δημόσιο, στους ΟΤΑ, και στα ΝΠΔΔ, ορίζεται σε τουλάχιστον 33% ( 1/3 των εργαζομένων). Το υψηλότατο ποσοστό στο προσωπικό ασφαλείας, καθιστά ανενεργή την οποιαδήποτε προσπάθεια απεργιακής κινητοποίησης, αφού πρακτικά ελάχιστοι θα έχουν τη δυνατότητα να απεργήσουν. Συνεπώς παραβιάζεται το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της απεργίας, που πρέπει να ασκείται ανεμπόδιστα. Η απεργία καθίσταται « γράμμα δίχως παραλήπτη» δ) η κυβέρνηση «ποινικοποιεί» την απεργία. Με το Νομοσχέδιο απαγορεύονται οι καταλήψεις χώρων και εισόδων και η άσκηση « ψυχολογικής ή σωματικής βίας». Είναι γνωστές οι προβοκατόρικες πρακτικές των απεργοσπαστικών μηχανισμών της εργοδοσίας, που προκαλούν συχνά, αντεγκλήσεις μεταξύ εργαζομένων σε χώρους δουλειάς. Αν λάβουν χώρα, η απεργία καθίσταται αυτόχρημα παράνομη. Στην προειδοποίηση για απεργία, θα πρέπει να αναφέρονται περιοριστικά τα αιτήματα και οι λόγοι που τα θεμελιώνουν, διαφορετικά η απεργία, αυτόματα καθίστανται επίσης, παράνομη. Στην πράξη επιδιώκεται ο εκφοβισμός των εργαζομένων και συνδικαλιστών. Απεργίες συμπαράστασης και λοιπές κινητοποιήσεις για γενικότερα κοινωνικά θέματα, θα αντιμετωπίζονται με βία, καταστολή και ποινικές διώξεις ε) Αίρεται η προστασία μελών του ΔΣ των σωματείων από τις απολύσεις και καταργείται η Επιτροπή Προστασίας Συνδικαλιστικών Στελεχών, η οποία έκρινε ως τώρα τη νομιμότητα της απόλυσης συνδικαλιστών.
11. Θεσμοθετείται δικαίωμα, μετά την προειδοποίηση για απόλυση και μέχρι αυτήν, ο εργοδότης να δικαιούται να αξιώσει να μην προσέρχεται ο εργαζόμενος στην εργασία. Ο εργαζόμενος χάνει την δυνατότητα επαφής με το χώρο εργασίας και εισέρχεται σε καθεστώς άτακτης καταγγελίας πρόωρα.
12. Άδεια και προστασία συνδικαλιστών. Το συνδικαλιστικό στέλεχος που επιθυμεί να κάνει χρήση συνδικαλιστικής άδειας οφείλει να ενημερώσει εγγράφως με κάθε τρόπο, ακόμη και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τον εργοδότη, αμέσως μόλις αυτό είναι δυνατό και πάντως το αργότερο κατά την εβδομάδα που προηγείται της έναρξης της συνδικαλιστικής άδειας. Σε επείγουσες περιπτώσεις, ο χρόνος πρότερης ενημέρωσης μπορεί να περιοριστεί σε 48 ώρες. Από τις απολύσεις προστατεύονται για ένα χρόνο μετά τη λήξη της θητείας τους πλέον μόνο ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος, ο γενικός γραμματέας και ο ταμίας ( μειώνονται τα μέλη που προστατεύονται ανάλογα με τα μέλη της οργάνωσης για έως 200 μέλη 5, για έως 1000 μέλη 7, για περισσότερα από 1000 μέλη).
13. Συνίσταται η Επιθεώρηση Εργασίας ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή με λειτουργική ανεξαρτησία, διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Ασκεί τις αρμοδιότητες του ΣΕΠΕ που καταργείται. Θα λειτουργεί κατά τα πρότυπα της ΑΑΔΕ και της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας. Η επιλογή του Διοικητή θα γίνεται με ανοιχτό διαγωνισμό. Στην επιτροπή θα προεδρεύει ο Πρόεδρος του ΑΣΕΠ. Η αλλαγή αυτή συνιστά υποβάθμιση του ΣΕΠΕ, σε μια ανεξάρτητη Αρχή δίχως να προσδιορίζεται τι θα συμβεί με το προσωπικό, τις υποδομές και τους μηχανισμούς ελέγχου. Για ενίσχυση της Επιθεώρησης Εργασίας σε έμψυχο δυναμικό ουδέν.

Η κυβέρνηση φέρνει προς διαβούλευση ένα σχέδιο νόμου που συμπυκνώνει την απόλυτη ευελιξία στην εργασία, με μειώσεις αποδοχών, απελευθέρωση των απολύσεων, περιορισμούς στην σύναψη συλλογικών διαπραγματεύσεων και στο δικαίωμα της απεργίας. Οι περιορισμένες θετικές ρυθμίσεις είναι το απαραίτητο «προπέτασμα καπνού» για να ξηλωθεί το ατομικό και συλλογικό εργατικό δίκαιο, η πιο σημαντική κατάκτηση της μεταπολίτευσης.