“Να διευρύνουμε την παραμονή των επισκεπτών” δηλώνει η ΥΠΠΟ, Λ. Μενδώνη στην «Πρωινή»
-Ευρύ πρόγραμμα έργων μέσω ΕΣΠΑ και Ταμείου Ανάκαμψης από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας
-Η ΥΠΠΟ Λίνα Μενδώνη μιλά για τα έργα της Ρωμαϊκής Περιόδου στην Αρχαία Ολυμπία
-Άμεσα ξεκινούν οι εργασίες στις Συγκρότημα Νοτίων Θερμών, τόνισε η προϊσταμένη της ΕΦΑ Ηλείας, Ερ. Κόλλια, η οποία παρουσίασε και το πλάνο για το Αρχαίο Θέατρο Πλατιάνας και την Αρχαία Σαμία
Του Παναγιώτη Φωτεινόπουλου
Τέσσερα έργα στην Αρχαία Ολυμπία και δύο την ευρύτερη περιοχή της νότιας Ηλείας υλοποιεί ή σχεδιάζει να υλοποιήσει η Εφορεία Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού, με στόχο να προσφέρει στους επισκέπτες περισσότερες επιλογές στην περιήγησή τους και να παρατείνει τον χρόνο παραμονής τους στην Ηλεία, κάτι που ήταν ζητούμενο των πολιτών και των επαγγελματιών στον νομό από την προ covid περίοδο.
Τρία από αυτά τα έργα είναι ενταγμένα στο Ταμείο Ανάκαμψης και αφορούν τη Ρωμαϊκή Περίοδο της Αρχαίας Ολυμπίας, η οποία δεν είναι και τόσο γνωστή στο ευρύ κοινό. Πρόκειται για τις Θέρμες του Λεωνιδαίου, την Παλαιοχριστιανική Βασιλική/Εργαστήριο του Φειδία και οι Θέρμες του Κλαδέου, αθροιστικού προϋπολογισμού πάνω τρία εκατ. ευρώ.
«Από το 2020, αυτό το οποίο μας ενδιαφέρει είναι να συντηρήσουμε, να αποκαταστήσουμε και να αναδείξουμε τα μνημεία της Ρωμαϊκής περιόδου στην Ολυμπία, πρώτον διότι είναι μια φάση άγνωστη στους πολλούς, μια φάση πολύ σημαντική του αρχαιολογικού χώρου, που δεν την γνωρίζουν οι πολλοί, και δεύτερον διότι τα ίδια είναι πάρα πολύ σημαντικά μνημεία. Από το 2020 ωριμάσαμε μια σειρά μελετών. Έτσι, έχουμε το έργο των θερμών του Λεωνιδαίου, την Παλαιοχριστιανική Βασιλική/Εργαστήριο του Φειδία και τις θέρμες του Κλαδέου. Είναι έργα προϋπολογισμού που ξεπερνά τα τρία εκατ. ευρώ. Έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και επίκειται στις μεν δύο περιπτώσεις του Λεωνιδαίου και της Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής/Εργαστήριο του Φειδία η δημοπράτησή τους, ενώ στο άλλο ξεκινά τις εργασίες η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας, καθώς ήδη προχωρά στην πρόσληψη προσωπικού», δήλωσε στην «Πρωινή» η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη και στη συνέχεια τόνισε ότι τα συγκεκριμένα έργα υπηρετούν ακριβώς αυτόν τον στόχο, την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη παραμονή του επισκέπτη στην περιοχή.
«Αυτό που μας ενδιαφέρει, με την προστασία και την ανάδειξη αυτών των μνημείων, να επιμηκύνουμε παράλληλα με την επέκταση του αρχαιολογικού χώρου κατά έξι τουλάχιστον στρέμματα τον χρόνο παραμονής των επισκεπτών στον αρχαιολογικό χώρο, άρα και στην Αρχαία Ολυμπία, συνδυάζοντας αυτό το οποίο είναι μία από τις βασικές κατευθύνσεις της πολιτικής μας, να αποδεικνύουμε ότι οι πολιτιστικοί χώροι –οι αρχαιολογικοί χώροι, τα μουσεία- είναι δυναμικά αναπτυξιακά εργαλεία για την τοπική κοινωνία και την τοπική οικονομία», εξήγησε.
Όπως ανέφερε στην Πρωινή η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας, Ερωφίλη-Ίρις Κόλλια, ήδη έχουν εκδοθεί οι προκηρύξεις για την πρόσληψη του επιστημονικού προσωπικού και λοιπών ειδικοτήτων, για να ξεκινήσουν οι εργασίες.
«Είναι ένα συγκρότημα σχετικά άγνωστο, παρότι είναι κοντά στον ναό του Δία, αυτό θα αναστηλωθεί και θα γίνει επισκέψιμο», τόνισε η κ. Κόλλια, ενώ για την Παλαιοχριστιανική Βασιλική/Εργαστήρι του Φειδία σημείωσε πως το έργο –επειδή είναι πολύ μεγάλο- θα γίνει με υποέργο της Εφορείας και από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών & Μεταβυζαντινών Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού.
Προχωρά το Αρχαίο Γυμνάσιο
Παράλληλα, προχωρούν οι εργασίες στο Αρχαίο Γυμνάσιο, το οποίο είναι ενταγμένο στο τρέχον ΕΣΠΑ, με απώτερο στόχο την ενοποίηση του αρχαιολογικού χώρου.
Το γυμνάσιο είναι έργο που προχωρά κανονικά, είναι ενταγμένο στο τρέχον ΕΣΠΑ, σε συνδυασμό με το έργο που πρέπει να εκτελέσει ο δήμος, δηλαδή την απομάκρυνση του οδοστρώματος προκειμένου να ενοποιηθεί ο χώρος. Η γ’ φάση θα είναι η επέκταση της ανασκαφής προκειμένου να αποκαλυφθεί όλο το Γυμνάσιο, το οποίο όπως έχουμε πει είναι το μόνο Γυμνάσιο Ολυμπιακών Προδιαγραφών», δήλωσε σχετικά στην Πρωινή η υπουργός Πολιτισμού.
Η κ. Κόλλια συμπλήρωσε ότι θα γίνει επέκταση του ανασκαμμένου χώρου προς τα βόρεια και η αναστήλωση των κιόνων, σημειώνοντας ότι είναι η πρώτη που κάνει η υπηρεσία.
«Είναι η πρώτη αναστήλωση που γίνεται από την Εφορεία, καθώς όλες οι άλλες έχουν γίνει από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο», ανέφερε.
Πλατιάνα και Αρχαία Σαμία
Επόμενο μεγάλο εγχείρημα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας είναι η ανάδειξη της περιοχής της Αρχαίας Σαμίας, καθώς η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας έλαβε πενταετή άδεια (ως το 2026) για να συνεχίσει τις έρευνες σε συνεργασία με το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Εφόσον δεν προκύψουν απρόοπτα στον προγραμματισμό, οι έρευνες θα ξεκινήσουν εκ νέου προς τα τέλη Σεπτεμβρίου, με στόχο να απαντήσουν σε αρχαιολογικά ερωτήματα που ενδεχομένως οδηγήσουν σε σημαντικά ευρήματα ιστορικής σημασίας.
Όπως δήλωσε στην «Πρωινή» η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας, Ερωφίλη-Ίρις Κόλλια, οι μείζονες στόχοι της έρευνας είναι ο εντοπισμός και η ανασκαφή του ιερού του Ποσειδώνα και ο εντοπισμός του λιμανιού στο οποίο, σύμφωνα με τον Όμηρο, αποβιβάστηκε ο Τηλέμαχος για να συναντήσει τον βασιλιά Νέστορα της Πύλου.
«Έχουμε ξεκινήσει με το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο εδώ και κάποια χρόνια με μονοετή προγράμματα γεωφυσικές έρευνες, όχι μόνο για το ιερό αλλά για όλη την τοπογραφία της περιοχής (παλαιοπεριβάλλον) και να δούμε την ακτογραμμή, γιατί έχει υποστεί πολλές αλλαγές στη διάρκεια των χιλιετιών και αυτό έχει επηρεάσει τα ευρήματα και τις αρχαίες θέσεις. Η θετική εξέλιξη είναι ότι πήραμε άδεια για 5 χρόνια, οπότε θα γίνουν και ανασκαφικές έρευνες, αφού συνεχιστούν οι γεωφυσικές, γεωλογικές, γεωμαγνητικές έρευνες με drone. Η περιοχή είναι σημαντική και αυτό το δείχνουν τα ευρήματα παλαιότερων ερευνών», τόνισε η κ. Κόλλια προσθέτοντας ότι το Ιερό του Ποσειδώνα είναι μια πρόκληση σημαντική για την αρχαιολογική έρευνα.
«Ξεκινάμε ανασκαφή σε σημεία που θεωρούμε ότι έχουν πολύ μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον από τις μέχρι τώρα έρευνες. Ένας από τους στόχους μας είναι και το ιερό του Ποσειδώνα. Με βάση τα στοιχεία που έχουμε ως τώρα, φαίνεται ότι ήταν κοντά στη θάλασσα και κάτω από την ακρόπολη του Σαμικού. Ήταν το κοινό ιερό όλων των Τριφυλίων, ένα είδος αμφικτυονίας. Τα ιερά δεν χτίζονταν σε τυχαία σημεία από τους αρχαίους Έλληνες, αλλά σε σημαντικά σημεία ή στα όρια περιοχών, για να δείξουν σε ποιον ανήκει το κοινό ιερό. Επομένως, το ιερό του Ποσειδώνα θα πρέπει να ήταν σε στρατηγικό σημείο. Επίσης αναζητούμε ένα λιμάνι, (100 στάδια από τον Αλφειό με βάση τις πηγές) του οποίου η ύπαρξη έχει επιβεβαιωθεί αλλά έχει επηρεαστεί από τις γεωμορφολογικές αλλαγές. Αυτό το διαπιστώνουμε και με την ακτογραμμή, η οποία φαίνεται ότι άλλαζε διαρκώς στο πέρασμα του χρόνου με βάση τα γεωλογικά φαινόμενα», επισήμανε η κ. Κόλλια.
Εκτός από το ιερό του Ποσειδώνα και το ομηρικό λιμάνι, η πενταετής έρευνα περιλαμβάνει όλη την αρχαία τοπογραφία και το παλαιοπεριβάλλον του λόφου, όπως το νεκροταφείο και τον μηκυναϊκό οικισμό, αλλά και τα σπήλαια του Καϊάφα.
«Η περιοχή της Αρχαίας Σαμίας συγκεντρώνει ενδιαφέρον γιατί πρόκειται ουσιαστικά για τις Θερμοπύλες της Πελοποννήσου. Ήταν πέρασμα με τεράστια γεωστρατηγική σημασία, ενώ τα ευρήματα παλαιότερων ερευνών από τον Νίκο Γιαλούρη και την Ελένη Παπακωνσταντίνου δείχνουν χρήση του χώρου από τη Μεσοελλαδική Εποχή, τουλάχιστον από το 1600 π.Χ. ίσως και νωρίτερα, αλλά αυτό θα το δούμε κατά τη διάρκεια των ερευνών. Είναι καθοριστικής σημασίας η συνεργασία με το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και τη διευθύντριά του, κ. Έντερ, για την Αρχαία Σαμία και πιστεύουμε ότι ως τα τέλη Σεπτεμβρίου θα καταφέρουμε να ξεκινήσουμε το εγχείρημά μας», τόνισε.
Παράλληλα, έχει ήδη ξεκινήσει η προετοιμασία και για την ανάδειξη του Αρχαίου Θεάτρου Πλατιάνας, το οποίο χρονολογείται στο 245 π.Χ. και το οποίο έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα Leader με προϋπολογισμό 300.000 ευρώ.
«Στην Πλατιάνα ξεκινά το έργο, καθώς παίρνουμε προσωπικό και εργάτες για να αρχίσει ο καθαρισμός, να ολοκληρωθούν οι μελέτες και να γίνει η αναδιάταξη του σκηνικού οικοδομήματος. Θα προσπαθήσουμε με τη βοήθεια του δήμου να εξομαλύνουμε λίγο στο μονοπάτι. Είναι εντυπωσιακή η θέση, καθώς και το γεγονός ότι έχτισαν θέατρο εκεί», υπογράμμισε η κ. Κόλλια.
