Στητό σαν κυπαρίσσι

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”94256″ img_size=”full”][vc_column_text]Αφήσαμε το γάμο (πρώτες κυβερνητικές εξαγγελίες και πρώτα κυβερνητικά μέτρα) καλοκαιριάτικα και πάμε για… κυπαρισσόμηλα; Δεν θα έλεγα. Απλώς, είμαι ακόμα σε άδεια καλοκαιρινή. Εννιάμισι το πρωί, ζέστη, τζιτζίκια, κι ένας αργοπορημένος κόκορας. Φόντο, το καμπαναριό της εκκλησίας, το παραστέκουν δύο θηριώδη κυπαρίσσια.

Το ένα, γιγάντιο, αχρονολόγητο. Ουδείς στο χωριό γνωρίζει ηλικία. Υποθέσεις, όμως καμιά δεν το κάνει μικρότερο από τριακόσια χρόνια. Δεν απορείς, θαυμάζεις.

Το κυπαρίσσι, από τα μακροβιότερα δέντρα, φτάνει ακόμα και στα εφτακόσια χρόνια. Το συγκεκριμένο  έχει καταγραφεί στα πενήντα δέντρα/φυσικά μνημεία όλης της χώρας, θέλει εφτά-οχτώ να το αγκαλιάσουν, έχει αντέξει κεραυνούς και, όσο υπάρχει θύμηση, δεν μένει χωριατόπουλο να μην έχει φωλιάσει και παίξει στους κλώνους του. Παρακολουθεί τη ζωή του χωριού -χτισμένο κάποτε σε θέση αθέατη από θάλασσα- από τα χρόνια της πειρατείας.

Αφορμές; Άμα θέλεις κάτι να αφηγηθείς, βρίσκεις. Στην περίπτωση, ήταν ένα κυπαρισσόμηλο, πεσμένο στο δρόμο,. Το σήκωσα. Χρώμα ζωηρό πράσινο, αναλογίες τέλειες. Λατρεύω τα κυπαρισσόμηλα από παιδί.

Ηταν το ωραιότερο που έπιανα. Το έγδαρα με το νύχι. Παλιά συνήθεια. Με τρελαίνει η ευωδιά του ρετσινιού του. Αργότερα έμαθα πως με αυτό το ρετσίνι, στερεό, χαϊδεύουν οι βιολιστές το δοξάρι.

Αναζητώντας διαδικτυακά «σκόνταψα» σε «διαμάχη» στην κατοχική «Πρωία», αν η «πρωτοκαθεδρία» στο νεοκλασικό διάκοσμο της Αθήνας ανήκε στον φοίνικα (Κώστας Μπίρης, αρχιτέκτονας, επιστολογράφος) ή στο κυπαρίσσι (Κώστας Βάρναλης, χρονογράφος τότε στην «Πρωία»).

Αν και υπέρ του φοίνικα ο Μπίρης, δεν φείδεται επαίνων για το κυπαρίσσι. Ιδού εξαίρετη, πιστεύω, συνηγορία, δημοσιευμένη πριν από 75 χρόνια: 3 Αυγούστου 1944: «Το κυπαρίσσι», γράφει, «δεν έχει πένθιμη, παρά μυστικοπαθή έκφραση με το σκούρο ράσο της φυλλωσιάς του, με την ακίνητη φόρμα του, με την ενατένισή του στο άπειρο και την αργή και ρυθμική ταλάντευσή του στο διάστημα.

Το ότι ο άνθρωπος το έβαλε στα νεκροταφεία δεν είναι καθόλου τυχαίο. Βρήκε τη γλυκιά θρησκευτικότητα της μορφής του ν’ απαντά στα αισθήματα που πλημμύριζαν την ψυχή του μπροστά στην ιδέα του θανάτου. Ολόκληρη η αισθηματική έκφραση του κυπαρισσιού δεν σχετίζεται και δεν δένεται με την ψυχρή και κούφια πνευματικότητα του νεοκλασικού ρυθμού».

Πέραν αισθητικών διαφορών, σημασία έχει ότι μες στην Κατοχή, με το δημόσιο λόγο απαγορευμένο περίπου με ποινή εκτελεστικού αποσπάσματος, Έλληνες διανοητές έβρισκαν τρόπους να διατυπώνουν δημόσιο κριτικό λόγο, που μπορεί να μην έθιγε άμεσα τον κατακτητή, αλλά έδινε πνευματική τροφή ποιότητας στους κατακτημένους· άρα ελπίδα και, εξ αυτού, δυνάμει ήταν και λόγος αντιστασιακός. Αντίσταση δεν είναι μόνο να πολεμάς με όπλα τον κατακτητή, είναι και να διατηρείς όρθιο το φρόνημα του κατακτημένου. Στητό σαν κυπαρίσσι…[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]