Μαθαίνουμε τα αστέρια του καλοκαιριού! – Στις 10/6 κυκλοφορεί το νέο βιβλίου του Διονύση Σιμόπουλου

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”137091″ img_size=”full”][vc_column_text]Πόσες φορές έχετε αναρωτηθεί τα βράδια του καλοκαιριού ποια αστέρια βλέπετε στον ουρανό; Πόσες φορές σας έχει τύχει να θέλετε να τα εξηγήσετε στην παρέα σας αλλά ποτέ δεν είχατε την ευκαιρία διότι δεν υπάρχει ένα βιβλίο που να μας αναλύει με απλό και κατανοητό αλλά πάντα επιστημονικό λόγο όλους τους αστερισμούς που αντικρίζουμε όταν σηκώνουμε το βλέμμα μας ψηλά τις νύχτες του θέρους.

Για το φετινό καλοκαίρι, ο διακεκριμένος Ηλείος αστροφυσικός Διονύσης Σιμόπουλος μας προσφέρει την καλύτερη ξενάγηση με το νέο του βιβλίο «Ο Ουρανός της Ελλάδας – Καλοκαίρι» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο», το οποίο από τις 10 θα βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία της χώρας. Είναι το δεύτερο βιβλίο της νέας  σειράς που αποτελείται από τέσσερα βιβλία, ένα για κάθε εποχή του έτους, καθώς είχε προηγηθεί η Άνοιξη.

Και σε αυτό το βιβλίο, ο κ.Σιμόπουλος συνεχίζει με τη γνωστή ελκυστική του γραφή, απευθυνόμενος στο ευρύ αναγνωστικό κοινό, και χωρίς να κουράζει, παρέχει πληροφορίες συνοδευόμενες από πλούσιο φωτογραφικό υλικό, προκειμένου να μας δώσει τον απόλυτο οδηγό για το έναστρο θερινό ουρανό.

Όπως δήλωσε στην «Πρωινή» με αφορμή το νέο βιβλίο, στόχος του είναι να γνωρίσει ο κόσμος τον ουρανό. «Είναι το δεύτερο βιβλίο της νέας σειράς, μετά τον οδηγό για τους αστερισμούς της άνοιξης. Στο βιβλίο παραθέτω όχι μόνο μυθολογικές πληροφορίες για κάθε αστερισμό, αλλά και αστονομικές, όπως π.χ. για τις μαύρες τρύπες. Επίσης περιλαμβάνονται χάρτες που επεξηγούν το κείμενο σε πολλά σημεία. Θέλω να επισημάνω ότι για να διαβάσει κάποιος το βιβλίο, δεν χρειάζεται να έχει αποκτήσει γνώσεις αστρονομίας. Στόχος μου είναι να γνωρίσουν οι πολίτες τον ουρανό τα βράδια του καλοκαιριού», σημείωσε.

Ακολουθεί απόσπασμα από το βιβλίο:

Η γεωγραφική θέση της χώρας μας επιτρέπει στον ουρανό μας να αλλάζει συνεχώς τη φορεσιά του σαν μια κινητή πινακοθήκη, έτσι ώστε στη διάρκεια των καλοκαιρινών μας διακοπών το μεγάλο «Καλοκαιρινό Τρίγωνο» αποτελεί την απαραίτητη συντροφιά μας. Το Καλοκαιρινό Τρίγωνο αποτελείται από τρία λαμπερά άστρα: τον Ντένεμπ στον αστερισμό του Κύκνου, τον Αλταΐρ στον αστερισμό του Αετού και τον Βέγα στον αστερισμό της Λύρας.

Στο Καλοκαιρινό Τρίγωνο διακρίνουμε τα λαμπερά άστρα του αστερισμού του Κύκνου, ο οποίος με απλωμένα φτερά βρίσκεται πάνω στη φωτεινή λωρίδα του Γαλαξία. Το λαμπρότερο άστρο του Κύκνου, ο Ντένεμπ (Άλφα Κύκνου), σημαδεύει την ουρά του, ενώ τα πιο αμυδρά του άστρα σχηματίζουν τα απλωμένα του φτερά και τον μακρόστενο λαιμό του σε μια μορφή που μοιάζει με σταυρό, και γι’ αυτό ονομάζεται σήμερα και «Βόρειος Σταυρός», σε αντιδιαστολή με τον αστερισμό του Νότιου Ημισφαιρίου, που ονομάζεται «Νότιος Σταυρός» ή «Σταυρός του Νότου».

Στην αρχαιότητα ο αστερισμός αυτός ονομαζόταν «Όρνις», ενώ ο Ερατοσθένης τον αποκαλούσε «Κύκνο», ονομασία που χρησιμοποίησαν επίσης και οι Ρωμαίοι. Σε ορισμένες περιπτώσεις, και λόγω της γειτνίασής του με τη Λύρα, ονομαζόταν και «Ορφέας», αν και η καλύτερη σύνδεσή του με την ελληνική μυθολογία είναι αυτή που συνδέει τον αστερισμό με τον μεταμορφωμένο Δία. Σύμφωνα με τον μύθο, ο Δίας μεταμορφώθηκε σε κύκνο και με την εμφάνιση αυτή επισκέφθηκε τη βασίλισσα της Σπάρτης Λήδα, με την οποία γέννησε τους Διόσκουρους δίδυμους Κάστορα και Πολυδεύκη καθώς και την ωραία Ελένη, που αργότερα έγινε αφορμή για τον Τρωικό πόλεμο. Άλλοι, πάλι, πιστεύουν ότι ο Κύκνος είναι γιος του Άρη ή γιος του Απόλλωνα, που αυτοκτόνησε και τοποθετήθηκε στον ουρανό με τη μορφή ενός Κύκνου δίπλα στη Λύρα του Απόλλωνα.

Το λαμπρότερο άστρο του, ο Ντένεμπ (Άλφα Κύκνου), είναι το 19ο λαμπρότερο άστρο στον ουρανό και σημαδεύει την ουρά του. Ο Ντένεμπ βρίσκεται σε απόσταση 3.200 ετών φωτός από τη Γη, ενώ το κεφάλι του Κύκνου προσδιορίζεται από το άστρο Αλμπιρέο (Βήτα Κύκνου), ένα διπλό αστρικό σύστημα σε απόσταση 380 ετών φωτός, με κύριο συντελεστή έναν «γαλάζιο γίγαντα» ο οποίος έχει έναν μικρότερο συνοδό. Τα υπόλοιπα λαμπρότερα άστρα του Κύκνου (Δ, Γ, Ε) σχηματίζουν τα απλωμένα του φτερά, καθώς μοιάζει να πετάει πάνω στη γαλακτόχρωμη αψίδα που σχηματίζουν τα άστρα του γαλαξιακού επιπέδου. Με γυμνό μάτι μπορεί κανείς να παρατηρήσει 200 σχεδόν άστρα, αν και ο Πτολεμαίος αναφέρει μόνο τα 17 λαμπρότερα.

Ένα άλλο σπουδαίο άστρο που είναι ορατό με δυσκολία είναι και ο «61 Κύκνου», που αποτελείται από τρία συνολικά άστρα, δύο κόκκινους γίγαντες και έναν μικρότερο συνοδό. Το τριπλό αυτό σύστημα ήταν το πρώτο του οποίου μετρήθηκε η παραλλακτική του γωνία το 1838, και έτσι βρέθηκε ότι βρίσκεται σε απόσταση 11,1 περίπου ετών φωτός.

Σχέδιο του αστερισμού του Κύκνου

Το πιο θεαματικό όμως αντικείμενο που μπορεί κανείς να φωτογραφίσει με τηλεσκόπιο είναι η πανέμορφη Λούπα του Κύκνου, με μέγεθος 130 ετών φωτός, το λείψανο μιας τρομακτικής αστρικής έκρηξης σουπερνόβα που συνέβη πριν από 50.000 χρόνια σε απόστασή 1.400 ετών φωτός από τη Γη. Τα διάφορα τμήματά του έχουν καταλογογραφηθεί με διαφορετικούς αριθμούς στον Νέο Γενικό Κατάλογο, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται στα δυτικά το νεφέλωμα NGC 6960, που μοιάζει με μια «Σκούπα Μάγισσας» (όπως ονομάζεται χαϊδευτικά), ενώ στα ανατολικά βρίσκουμε το «Νεφέλωμα Δαντέλα» (NGC 6992) και τις παραφυάδες του.

Στον ίδιο αστερισμό βρίσκουμε επίσης και ένα από τα δεκάδες νεφελώματα αερίων και σκόνης μέσα στα οποία γεννιούνται τα άστρα. Λόγω της εμφάνισης που έχει ονομάζεται «Νεφέλωμα Βόρειας Αμερικής» (NGC 7000), με διάμετρο 100 ετών φωτός, σε απόσταση 1.600 ετών φωτός από τη Γη.

Στον ίδιο αστερισμό βρίσκουμε επίσης και την πρώτη υποψήφια αστρική μαύρη τρύπα, που αναγνωρίστηκε το 1972. Πρόκειται για ένα αντικείμενο που, αν και είναι αόρατο, υπολογίζεται ότι διαθέτει υλικά δέκα άστρων σαν τον Ήλιο μας. Το αντικείμενο αυτό περιφέρεται και απορροφά υλικά από έναν γειτονικό του γαλάζιο γίγαντα (HD 226868) που έχει υλικά 20 φορές περισσότερα από όσα έχει ο Ήλιος. Τεράστιες ποσότητες ακτίνων Χ εκπέμπονται από την περιοχή του αόρατου συνοδού (Κύκνος Χ-1), που έχει διάμετρο μικρότερη από 300 χιλιόμετρα. Η μόνη εξήγηση που μπορεί να δοθεί στα δεδομένα αυτά είναι ότι πρόκειται για μια μαύρη τρύπα, τα λείψανα ενός γιγάντιου άστρου το οποίο στο τέλος της ζωής του κατέρρευσε βαρυτικά με τέτοιον τρόπο, ώστε να καταπιεί κυριολεκτικά τον ίδιο του τον εαυτό.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]