Γράφει ο Σπύρος Ζαφειρόπουλος, Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού, MSc, MA, ΠΕΣΥΠ*
Το Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ) της ΓΣΕΕ, παρουσίασε διαδικτυακά την πρόσφατη έρευνά του με τίτλο: «Τα σχολικά όνειρα, οι σπουδές και η μελλοντική εργασία φοιτητών/-τριών ελληνικών ΑΕΙ: Διαδρομές μεταξύ της ελπίδας και της ματαίωσης».
Η έρευνα διενεργήθηκε κατά το διάστημα από Δεκέμβριο 2020 έως Απρίλιο 2021 και αξιολογεί τη συμβολή της εκπαίδευσης ως προς την εκπλήρωση των προσωπικών και επαγγελματικών στόχων στους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας-οικογένειας.
Πραγματοποιήθηκε μέσω συμπλήρωσης ερωτηματολογίου (ποσοτικό σκέλος) σε δείγμα 1.856 φοιτητριών και φοιτητών από διάφορα τμήματα 6 ελληνικών πανεπιστημίων που ανταποκρίθηκαν και συμμετείχαν στη διαδικασία. Επιπλέον διενεργήθηκαν συνεντεύξεις με ανοιχτού τύπου ερωτήσεις (ποιοτικό σκέλος) στις οποίες ανταποκρίθηκαν και συμμετείχαν συνολικά 163 άτομα.
Παράγοντες επιλογής σπουδών
Η έρευνα διεξήχθη την περίοδο της πανδημίας Covid-19 και ανέδειξε τους ακόλουθους παράγοντες, ως κυριότερους, σε ό,τι αφορά στην επιλογή σπουδών από τους Έλληνες φοιτητές/τριες:
• Το σύστημα πρόσβασης-εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας (με τα δομικά χαρακτηριστικά-παθογένειές του), το οποίο σε συνδυασμό με την απουσία ποιοτικού-αποτελεσματικού Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού αγνοεί πολλές φορές τις δυνατότητες, τις κλίσεις και τις προτιμήσεις των ίδιων των φοιτητών/τριων.
• Την εγγύτητα τμήματος/σχολής στον τόπο μόνιμης κατοικίας καθώς και το αναμενόμενο κόστος σπουδών.
• Την προσδοκία υψηλής ποιότητας σπουδών και τη δυνατότητα θετικών προοπτικών απασχόλησης αλλά και εξασφάλισης υψηλού εισοδήματος και κοινωνικής ανόδου.
Δια βίου μάθηση και επαγγελματική αποκατάσταση
Μέσα από την έρευνα προκύπτει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών/τριων επενδύει στη συνέχιση των σπουδών με σκοπό τη βελτίωση των πιθανοτήτων επαγγελματικής αποκατάστασης και εξέλιξης.
Ειδικότερα, οι περισσότεροι εξ αυτών δηλώνουν ότι θα προχωρήσουν στην απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου, είτε στο πεδίο σπουδών τους είτε σε συγγενές πεδίο, ή ακόμα και σε απόκτηση άλλου τίτλου σπουδών, ενώ σημαντικός επίσης αριθμός δηλώνει ότι θα επιδιώξει διδακτορικές σπουδές και ότι γενικότερα θα επιδιώκει διαρκώς την απόκτηση όλο και περισσότερων εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προσόντων μέσω της διά βίου μάθησης.
Αποτίμηση εκπαιδευτικής πορείας στο Πανεπιστήμιο
Αναφορικά τέλος με την αποτίμηση της εκπαιδευτικής τους πορείας, σε σχέση με τις αρχικές τους επιδιώξεις και βλέψεις, οι φοιτητές/τριες στην πλειονότητά τους τονίζουν αφενός τη μεγάλη ψυχολογική επιβάρυνση, την αγωνία και το άγχος της επαγγελματικής αποκατάστασης και αφετέρου την ανάγκη για συνεχή αναπροσαρμογή/αναθεώρηση των σχεδίων τους με γνώμονα τις τρέχουσες κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις.
Συχνά δε, θεωρούν ότι οι προπτυχιακές/μεταπτυχιακές σπουδές δεν επαρκούν για μια επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία και το γεγονός αυτό τους κάνει να συνειδητοποιούν ότι εν τέλει δεν τους παρέχουν τα κατάλληλα εφόδια για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της αγοράς εργασίας αποτελώντας ουσιαστικά έναν σχετικά αδύναμο παράγοντα προσδιορισμού του εργασιακού τους μέλλοντος.
Παρόλα αυτά, οι σπουδές σε όλες τους τις διαστάσεις εμφανίζονται να συνεχίζουν να αποτελούν βασικό μηχανισμό (ανοδικής) κοινωνικής κινητικότητας, γεγονός που καταδεικνύει τον υψηλό βαθμό προσδοκιών αλλά και εμπιστοσύνης στο δημόσιο ελληνικό πανεπιστήμιο.
Συμπεράσματα
Η παραπάνω έρευνα είναι πολύ σημαντική καθώς αναδεικνύει τις απόψεις των φοιτητών σε ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και πανδημίας. Είναι δεδομένο ότι ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός αποτελεί μια παρέμβαση που είναι θεμιτό να εφαρμόζεται όταν ο μαθητής βρίσκεται στην Α’ Λυκείου προκειμένου να πραγματοποιήσει την κατάλληλη επιλογή Κατεύθυνσης και Επιστημονικού Πεδίου. Επιπρόσθετα κατά τη διάρκεια των σπουδών του είναι απαραίτητο να αξιολογήσει την εκπαιδευτική του πορεία και να λάβει εκ νέου αποφάσεις για την επιλογή μεταπτυχιακών σπουδών ή εισόδου στην αγορά εργασίας. Ο μαθητής και στη συνέχεια φοιτητής χρειάζεται να αναπτύξει δεξιότητες προσαρμοστικότητας και ανθεκτικότητας μέσα σε ένα περιβάλλον δια βίου μάθησης, προκειμένου να ενταχθεί με τον πιο κατάλληλο τρόπο στον επαγγελματικό βίο.
Για περισσότερες πληροφορίες καθώς και το αρχείο της παρουσίασης επισκεφθείτε τον ακόλουθο σύνδεσμο:
