Γράφει ο Σπύρος Ζαφειρόπουλος, Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού, MSc, MA, ΠΕΣΥΠ*

Τα νέα ερευνητικά δεδομένα για τη μετάβαση των αποφοίτων των ΙΕΚ στην απασχόληση, τα παρουσίασε το Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ) της ΓΣΕΕ στην Αθήνα στις 27 Νοεμβρίου 2020. Mε το νέο αυτό τόμο που τιτλοφορείται «Επαγγελματική Κατάρτιση & Απασχόληση – Εμπειρική και συγκριτική διερεύνηση των όρων μετάβασης αποφοίτων ΙΕΚ στην απασχόληση: Προκλήσεις και στρατηγικά διακυβεύματα», το ΚΑΝΕΠ επιδιώκει τη συνολική και όσο το δυνατόν πληρέστερη καταγραφή τους, ευελπιστώντας να συμβάλει στον δημόσιο, κοινωνικό, εκπαιδευτικό και επιστημονικό διάλογο για τα θέματα κατάρτισης και απασχόλησης – με έναν βασικό προσανατολισμό: την υπεράσπιση και ενδυνάμωση του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της διά βίου μάθησης σε όλες τις εκδοχές τους.

Δημοφιλείς ειδικότητες ΙΕΚ που επιλέγουν οι απόφοιτοι ΑΕΙ

Όπως προκύπτει από την έρευνα, στις μέρες μας, σε σχέση με μία δεκαετία πριν, έχει σχεδόν πενταπλασιαστεί ο αριθμός εκείνων που ενώ κατείχαν πανεπιστημιακό τίτλο επέλεξαν να σπουδάσουν μια τεχνική ειδικότητα σε ΙΕΚ. Συγκεκριμένα, το 2020 το 23,9% των αποφοίτων ΙΕΚ είχε περάσει προηγουμένως από πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ, ενώ το 2012 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 5,2%. Μάλιστα, εξ αυτού του 23,9%, το 2020 το 4,8% είχε μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο έναντι 0,5% το 2012.

Οι δέκα πιο δημοφιλείς ειδικότητες είναι του σεφ, του ξενοδοχοϋπαλλήλου (για διάφορες θέσεις), του αισθητικού, του βρεφονηπιοκόμου, του φυσικοθεραπευτή, του κομμωτή, του αρτοποιού – ζαχαροπλάστη, του προπονητή αθλημάτων, του βοηθού φαρμακείου και του τεχνικού εφαρμογών πληροφορικής.

Βασικά κίνητρα επιλογής

Όσον αφορά τους λόγους επιλογής ειδικότητας, οι απόφοιτοι ΙΕΚ δηλώνουν πως η ενίσχυση των ευρύτερων κοινωνικών δεξιοτήτων τους, η απόκτηση περισσότερων τυπικών προσόντων, η εξειδίκευση στο αντικείμενό τους, αλλά και η διευκόλυνση πρόσβασης στην αγορά εργασίας αποτελούν τα βασικά κίνητρα επιλογής.

Δημογραφικά στοιχεία αποφοίτων ΙΕΚ

Καθώς έχουν αυξηθεί εκείνοι που έχουν ολοκληρώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση και επέλεξαν στη συνέχεια ΙΕΚ, έχει αυξηθεί και η μέση ηλικία των σπουδαστών στα ΙΕΚ, αλλά και το οικογενειακό τους προφίλ. Από τα δεδομένα προκύπτει ότι η μέση ηλικία των αποφοίτων ΙΕΚ είναι τα 33,1 έτη, αυξημένη σε σημαντικό βαθμό από την έρευνα του 2012, με τα 28,1 έτη ως μέσο όρο ηλικίας. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η υποχώρηση του ποσοστού των αποφοίτων που δήλωσαν άγαμοι και πως ζουν με τους γονείς τους (από 71,3% το 2012 σε 36,4%). Αντίστοιχα, σημαντική αύξηση εμφανίζει ο αριθμός όσων δήλωσαν παντρεμένοι (το ποσοστό τους μεταξύ των αποφοίτων ΙΕΚ αυξήθηκε κατά 137,5%), άγαμοι που ζουν μόνοι (+181,1%) και σε διάσταση (+200%).

Ερμηνευτικές διευκρινίσεις περί της έρευνας

Η προσπάθεια να καταστεί ελκυστική η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση είναι λάθος να συγχέεται με τον περιορισμό της πρόσβασης στο Πανεπιστήμιο και τον αποκλεισμό των κοινωνικά ασθενέστερων μέσω ενός συστήματος πρόσβασης που παραμένει άνισο και ιδιαίτερα ακριβό ως προς τις οικονομικές απαιτήσεις του. Η προτροπή για στροφή προς την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση απαιτείται να συνδεθεί με την ενίσχυση του πεδίου ως δημόσιας πολιτικής, προωθώντας την ουσιαστική αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών, τη συστηματική και με ορθολογισμό επικαιροποίηση των ειδικοτήτων, την ανάπτυξη εκπαιδευτικών υλικών, την καλλιέργεια της διδακτικής μεθοδολογίας, την πρόσληψη και την επιμόρφωση εκπαιδευτικού προσωπικού με στέρεες εργασιακές σχέσεις, την αναβάθμιση των υποδομών, των εργαστηρίων και του εξοπλισμού, την ανάπτυξη των ουσιαστικών μορφών πρακτικής άσκησης, την ένταξη των αποφοίτων στην παραγωγική δομή και στη σφαίρα της απασχόλησης κ.ά.

Συμπεράσματα

Μετά την παρουσίαση ευρημάτων της έρευνας αλλά και τις απαραίτητες διευκρινήσεις ως προς την ερμηνεία τους, είναι σαφές ότι ο ρόλος της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι σημαντικός αλλά πολύ διαφορετικός από αυτόν των πανεπιστημιακών σπουδών. Είναι κατανοητό ότι με την ολοκλήρωση των σπουδών, πολλοί απόφοιτοι επιθυμούν την ένταξή του στην αγορά εργασίας και είναι κρίσιμο να διαθέτουν εκτός από τις θεωρητικές γνώσεις και τις απαραίτητες δεξιότητες ώστε να είναι ανταγωνιστικοί. Παράλληλα είναι αντιληπτό ότι οι φοιτητές είναι απαραίτητο να είναι ενεργοί κατά τη διάρκεια των σπουδών τους και να αξιοποιούν όλα τα εφόδια και εργαλεία (προγράμματα δια βίου μάθησης, συνέδρια, γραφείο διασύνδεσης) που τους παρέχονται από το Πανεπιστήμιο προκειμένου να καλλιεργήσουν δεξιότητες και να προετοιμαστούν για την είσοδό τους στην αγορά εργασίας.

Πηγές:

https://www.kathimerini.gr/

https://www.efsyn.gr/

Το αρχείο παρουσίασης της έρευνας: Για να κατεβάσετε τον τόμο πατήστε εδώ

Περισσότερες Πληροφορίες

* O Σπύρος Ζαφειρόπουλος είναι κάτοχος Πτυχίου Ανωτάτης Σχολής Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΑΣΠΑΙΤΕ), του Προγράμματος Ειδίκευσης Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΠΕΣΥΠ). Συνεργάζεται με εταιρίες που δραστηριοποιούνται και καινοτομούν στο χώρο των Ψυχομετρικών Τεστ και είναι πιστοποιημένος για την χρήση και εφαρμογή των ψυχομετρικών εργαλείων επαγγελματικού προσανατολισμού. Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΕΛ.Ε.ΣΥ.Π.). Τέλος, είναι πιστοποιημένος από τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων & Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.).

Κέντρο Ακαδημαϊκής & Επαγγελματικής Σταδιοδρομίας

Τηλέφωνο: 6973395041 email: orientation.gr@gmail.com web: www.orientation.gr