Καθώς πλησιάζουμε όλο και πιο πολύ στην προεκλογική περίοδο, αρχίζουν να σκιαγραφούνται οι στρατηγικές των κομμάτων τις οποίες θα ακολουθήσουν προκειμένου να διευρύνουν την απήχησή τους και να ισχυροποιήσουν τελικά τη δύναμή τους την ημέρα των εκλογών. Η διεύρυνση φυσικά είναι το μεγάλο ζητούμενο και ειδικά η διεύρυνση προς τον «μεσαίο χώρο» είναι ικανή να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο και στο τελικό αποτέλεσμα και στις εξελίξεις την επόμενη μέρα.
Αλλά τι εννοούμε πλέον με τον όρο «μεσαίο χώρο»; Είναι ένας γεωγραφικός προσδιορισμός ή έχει απτά πολιτικά χαρακτηριστικά; Σίγουρα πάντως δεν εννοούμε οποιοδήποτε πολιτικό φορέα βρίσκεται ανάμεσα σε κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση. Ο μεσαίος χώρος είναι εκείνη η κρίσιμη κοινωνική ομάδα που δημιουργείται αυθόρμητα από πολίτες με διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες και προωθεί μεταρρυθμιστικά αιτήματα, τα οποία η κοινωνία έχει υιοθετήσει και είναι έτοιμη να εφαρμόσει. Το ρεύμα αυτό αποτελείται από έντονα πολιτικοποιημένους ανθρώπους αλλά σε καμία περίπτωση από παραδοσιακούς ψηφοφόρους που στηρίζουν -μετά το ξέσπασμα της κρίσης- βρέξει χιονίσει σε ένα κόμμα. Αυτή εξάλλου είναι και η δυναμική του: Η υπέρβαση των στερεοτύπων και των ενδοιασμών του καθενός ξεχωριστά ώστε να συναντηθεί με άλλους που συγκλίνουν στα καυτά θέματα της εποχής τους.
Η τελευταία φορά που ο μεσαίος χώρος εκφράστηκε δυναμικά ήταν στις δεύτερες εκλογές του 2012, όταν συγκροτήθηκε η τρικομματική κυβέρνηση (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ). Τότε τα κύρια αιτήματα ήταν: Παραμονή στο ευρώ, μεταρρυθμίσεις, δίκαιη λιτότητα. Το γεγονός όμως ότι ο μεσαίος χώρος δεν εκφράστηκε μαζικά μέσω ενός κόμματος αλλά διοχετεύτηκε -αναλογικά- σε αυτά τρία, αποτέλεσε εμπόδιο στην προσηλωμένη πορεία προς το στόχο αυτό. Έτσι, παρά τα πολύ σημαντικά αποτελέσματα, οι συνεχείς εσωτερικές μάχες στο κάθε κόμμα αποδυνάμωναν τις φωνές του μεσαίου χώρου έναντι των παραδοσιακών κομματικών. Τρανό παράδειγμα, η εκλογική εξαφάνιση της ΔΗΜΑΡ ύστερα από μια σειρά αποφάσεων που απογοητεύσαν το συγκεκριμένο κοινό. Σήμερα, ο μεσαίος χώρος επανέρχεται πιο συγκροτημένα, λιγότερο ενοχικός και θέτει στο επίκεντρο μεταρρυθμιστικές τομές στην παιδεία, στη δημόσια διοίκηση, στην οικονομία. Δε φτάνουν όμως μόνο αυτά. Πρέπει να εμπλουτίσει την ατζέντα και με άλλα ζητήματα που δεν έχουν ανοίξει ή ανοίγουν δειλά, όπως η 4η βιομηχανική επανάσταση, η διαγενεακή δικαιοσύνη, το δημογραφικό και η διαχείριση της μετανάστευσης.
Πώς πραγματοποιείται όμως η προσέγγιση ενός κόμματος με το μεσαίο χώρο; Προφανώς, η προσέλκυση αυτού του κομματιού της κοινωνίας το οποίο κινείται πάνω από κομματικές ταυτότητες, δεν είναι απλή υπόθεση ούτε μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Κανένα κόμμα εξάλλου δεν έχει την ευχέρεια και την ευελιξία να «ικανοποιεί» ταυτόχρονα κομματικό και υπερκομματικό ακροατήριο. Ο μεσαίος χώρος δεν κατευθύνεται στο κόμμα που ταυτίζεται η ιδεολογική αφετηρία του, αλλά σε αυτό που ιεραρχεί με τον ίδιο τρόπο τις προτεραιότητες και δε διστάζει να συγκρουστεί ώστε να προωθήσει και εν τέλει να κάνει πράξη τα αιτήματά του. Ακόμα κι αν δεν υπάρχει πλήρης προγραμματική συμφωνία, το κρίσιμο είναι να γίνεται αντιληπτή η επίσημη υιοθέτηση του προτάγματος. Κάτι τέτοιο συνέβη όταν ο Κ. Σημίτης συσπείρωσε τόσο κόσμο με πρόταγμα την ανάγκη του εκσυγχρονισμού.
Από την άλλη, βέβαια, υπάρχει και η αντίληψη ότι ο μεσαίος χώρος είναι αυτός που αποφεύγει τις συγκρούσεις, δεν αναλαμβάνει κόστος και βολεύεται με αερολογίες ή ευγενικές προθέσεις. Αυτή η αντίληψη είναι που οδηγεί σε στρογγυλεμένα λόγο, τετριμμένα κλισέ και τελικά στην επίκληση μιας προόδου άνευ ουσιαστικού περιεχομένου. Όταν μάλιστα συνδυάζεται με τη συνεχή ανάγκη για κομματική συσπείρωση και την παλαιού τύπου ρητορική που συνεπάγεται, ο μεσαίος χώρος κουνάει μαντήλι. Διότι αυτή η προσέγγιση τον μετατρέπει από ρυθμιστικό και δρώντα πολιτικό χώρο σε ενδιάμεσο πολτό αδράνειας.
Ρωμανός-Κων/νος Οικονομίδης
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Η/Υ
Πηγή: metarithmisi.liberal.gr
