ΑΙΡΕΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΑ: Πρώτα σαν τραγωδία και μετά σαν φάρσα

Η ιστορία επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά σαν τραγωδία και τη δεύτερη σαν φάρσα

Κάρλ Μαρξ

Δεν είχε την Ελλάδα στο μυαλό του ο Κάρολος όταν έγραφε ένα από τα πλέον ιστορικά και δημοφιλή αποφθέγματα. Σκεφτόταν για λογαριασμό όλης της ανθρωπότητας. Εμείς τώρα, δυστυχώς, δεν μπορούμε να φτάσουμε ως εκεί, αν και θα έπρεπε.
Θα έπρεπε να μας απασχολεί σοβαρά, ως σκεπτόμενα όντα, ως πολιτικά ζώα, κατά το αριστοτελικό υπόδειγμα, ο κόσμος και η ανθρωπότητα στην ολότητά της.
Αλλά βλέπεις, τούτος ο τόπος, ο οποίος γέννησε τη δυτική φιλοσοφία και «έδωσε τα φώτα» κατά το κοινώς λεγόμενο, έχει πεθάνει, χώρια του ότι ξέμεινε κι από λάμπες.

Γιατί και εδώ ο Κάρολος έπεσε διάνα. Στην Ελλάδα η ιστορία πράγματι επαναλαμβάνεται, πρώτα σαν τραγωδία και μετά σαν φάρσα. Χρόνο το χρόνο. Μήνα το μήνα. Βδομάδα τη βδομάδα. Μέρα τη μέρα. Δεν έχει σημασία τι συμβαίνει, με ποιους, ή που.

Η κατάληξη είναι πάντοτε η ίδια.

Προδιαγεγραμμένη, αλλά υπό μία έννοια, και προμελετημένη. Γιατί τα ίδια «λάθη» θα συμβούν. Τα ίδια λόγια θα ειπωθούν. Τα ίδια δάκρυα θα χυθούν, κι ύστερα από λίγο ή έστω, λίγο περισσότερο, άλλη μία απ’ τα ίδια θα συμβούν.Κατά τα άλλα, η Ελλάδα, ποτέ δεν πεθαίνει.
Μας βάζαν και το τραγουδούσαμε στο σχολείο και στα εθνικά πανηγύρια. Που να ξέραμε εμείς τότε ότι η Ελλάδα πεθαίνει κάθε μέρα, και εμείς μαζί της, θα υποφέρουμε.

Η ευγενής, εθνική μας συνεισφορά στη φιλοσοφία του Μαρξ, είναι μία απλή αλλά ιδιαίτερα ουσιαστική εξειδίκευση, η οποία προέκυψε αβίαστα από τα γεγονότα των τελευταίων μηνών, και όχι μόνο. Βλέπεις σε τούτη την έρμη τη χώρα, η επαναληπτικότητα της ιστορίας αποκτά τη διάσταση ενός ατέρμονου φαύλου κύκλου.
Δες τις πλημμύρες, δες τις φωτιές, δες τις καταστροφές, δες τον θάνατο, δες την ακρίβεια και την επελαύνουσα φτώχεια, δες την διάλυση και την απορρύθμιση των κράτους, δες τις ορδές των φασιστών και των νεοναζί, δες τον Κασελάκη και το lifestyle της κακιάς ώρας, δες τους Φαρισαίους κήνσορες τις Αριστεράς, δες τα αναρίθμητα μικρά και μεγάλα λαμόγια της Δεξιάς. Δες τους υποψηφίους ή πολλούς, τέλος πάντων, από τους υποψηφίους των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών.

Δες… Απλά δες…

Δες τις ανεμογεννήτριες να καλύπτουν παντού φαλακρά τοπία. Δες άχρηστους ανθρώπους να καταλαμβάνουν οφίτσια. Δες επιτέλους όλα αυτά και τόλμα να μου πεις ότι αυτή η χώρα δεν έχει σοβαρό, σοβαρότατο πρόβλημα, όχι μόνο οικονομικό αλλά συνολικό.

Έτσι ζούμε τη ζωή μας. Κάθε μέρα. Κάθε φορά. Με τραγωδίες οι οποίες λαμβάνουν πλέον χώρα τόσο συχνά, που καταλήγουν να μοιάζουν με κακόγουστες φάρσες.

Έτσι πορευόμαστε στην ιστορία. Προχωράμε κι όπου βγει. Στεκόμαστε ίσως δίπλα σε όσους υποφέρουν αλλά θα πρέπει κανείς να βοηθήσει κάπου και τον εαυτό του. Θα πρέπει να καταλάβει τι του γίνεται. Τι του συμβαίνει. Γιατί του συμβαίνει, και κατόπιν ίσως καταλάβει επιτέλους ότι αυτό το οποίο του συμβαίνει, δε συμβαίνει μόνο στον ίδιο.

Θα καταλάβει ότι συμβαίνει γενικότερα στην κοινωνία. Σήμερα ήταν αυτός, αύριο κάποιος άλλος.

Θα καταλάβει ότι σε αυτή τη χώρα η ιστορία επαναλαμβάνεται πολλές φορές, αλλά πάντως, πάντα με την ίδια σειρά.

Πρώτα σαν τραγωδία.

Και μετά σαν φάρσα.