Πώς θα αποφύγετε τις κατασχέσεις της εφορίας

Ο χρηστικός οδηγός που εξέδωσε η ΑΑΔΕ σχετικά με τα αναγκαστικά μέτρα εναντίον του οφειλέτη

Τη δυνατότητα επιβολής κατασχέσεων σε κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία οφειλετών του Δημοσίου ακόμη και για μικροποσά αρρύθμιστων ληξιπρόθεσμων χρεών έχουν οι φοροεισπρακτικές υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο άνω των 500 ευρώ που δεν έχουν υπαχθεί σε ρυθμίσεις τμηματικής καταβολής, οι αρμόδιες φοροεισπρακτικές υπηρεσίες, δηλαδή τα Κέντρα Βεβαίωσης και Είσπραξης, έχουν το δικαίωμα να επιβάλουν κατασχέσεις και πλειστηριασμούς σε ακίνητα, αυτοκίνητα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία των οφειλετών.

Για αρρύθμιστα ληξιπρόθεσμα χρέη μέχρι 500 ευρώ, επιτρέπονται κατασχέσεις μόνο σε απαιτήσεις των οφειλετών εις χείρας τρίτων, δηλαδή σε μισθούς, συντάξεις, ενοίκια, επιδοτήσεις αλλά και σε καταθέσεις στις τράπεζες.

Όλα όσα προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία για τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης που μπορούν να λάβουν οι υπηρεσίες της ΑΑΔΕ σε βάρος των οφειλετών του Δημοσίου παρουσιάζονται αναλυτικά σε έναν οδηγό 16 ερωταπαντήσεων που προέρχεται από σχετικό αναλυτικό εγχειρίδιο, το οποίο εξέδωσε πρόσφατα η Ανεξάρτητη Αρχή.

Οι ερωτήσεις και οι αντίστοιχες απαντήσεις έχουν αναλυτικά ως εξής:

1Ποια μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης λαμβάνονται για τα μη ρυθμισμένα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο;

Για την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο, που δεν έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής, μπορεί να ληφθούν κατά την κρίση του προϊσταμένου της αρμόδιας για την επιδίωξη της οφειλής Υπηρεσίας τα μέτρα που προβλέπονται στο άρθρο 9 του ΚΕΔΕ (ν. 4978/2022, Α΄190) και είναι:

α) κατάσχεση κινητών, είτε στα χέρια του οφειλέτη, είτε κινητών και απαιτήσεων, γενικώς, του οφειλέτη που βρίσκονται στα χέρια τρίτου,

β) κατάσχεση ακινήτων.

Εκτός των ανωτέρω είναι δυνατή, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, η λήψη σε βάρος του οφειλέτη του Δημοσίου, διοικητικών, ασφαλιστικών και δικαστικών μέτρων.

2 Ποια είναι η προδικασία πριν από τη λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης;

Για οφειλές για τις οποίες αποκτάται εκτελεστός τίτλος, από 1/1/2014 και εξής και εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 5104/2024), καθώς και του ΚΕΔΕ (ν. 4978/2022), πριν από
τη διενέργεια οποιασδήποτε πράξης εκτέλεσης, καθίσταται υποχρεωτική η κοινοποίηση από τη φορολογική διοίκηση ατομικής ειδοποίησης καταβολής οφειλής/υπερημερίας, με εξαίρεση την κατάσχεση χρηματικών απαιτήσεων στα χέρια του φορολογουμένου ή τρίτου.

3 Σε εξαιρετικές περιπτώσεις που τίθεται σε κίνδυνο η είσπραξη της οφειλής, η φορολογική διοίκηση δύναται να παρακάμψει την τήρηση της ανωτέρω προδικασίας;

Nαι, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του επείγοντος και σε εξαιρετικές περιπτώσεις κατ’ άρθρο 48 του ΚΦΔ (ν. 5104/2024, και κατ’ άρθρο 8
του ΚΕΔΕ).

4 Ποιες είναι οι συνέπειες της κατάσχεσης ακινήτου;

Από την ημέρα επίδοσης στον οφειλέτη αντιγράφου της έκθεσης κατάσχεσης, αυτός στερείται του δικαιώματος ελεύθερης διάθεσης του ακινήτου και των συστατικών στοιχείων του ακινήτου, ακόμη και εάν αυτά δεν περιγράφονται στην έκθεση κατάσχεσης ή αν ήταν παρών ο οφειλέτης κατά την κατάσχεση, από τότε.

5 Η έκθεση κατάσχεσης σημαίνει και πλειστηριασμό;

Όχι.

6 Πότε υποχρεούται ο προϊστάμενος της αρμόδιας για την επιδίωξη είσπραξης της οφειλής Υπηρεσίας να εκδώσει πρόγραμμα πλειστηριασμού;

Εφόσον ο οφειλέτης δεν έχει εντάξει τις οφειλές του σε πρόγραμμα ρύθμισης, μετά την παρέλευση σαράντα (40) ημερών και το αργότερο σε τέσσερις (4) μήνες από την κατάσχεση ορίζει ημερομηνία πλειστηριασμού το αργότερο σε πέντε (5) μήνες από την ημερομηνία έκδοσης του προγράμματος.

Εάν δεν διενεργηθεί ο πλειστηριασμός την ορισθείσα με το πρόγραμμα
ημέρα, εκδίδει νέο πρόγραμμα, το αργότερο εντός έτους από την ημέρα που ο πλειστηριασμός δεν διενεργήθηκε ή ανεστάλη και ορίζει νέα ημερομηνία κατά τα ανωτέρω. Οι ανωτέρω προθεσμίες δεν τηρούνται, εφόσον συντρέχει σπουδαίος λόγος που αναφέρεται σε αιτιολογημένη έκθεση του προϊσταμένου.

7 Η έκδοση προγράμματος πλειστηριασμού μετά την πάροδο των νόμιμων προθεσμιών επιφέρει ακυρότητα αυτού;

Όχι.

8 Με ποιον τρόπο επιτυγχάνεται η αναστολή εκτέλεσης του εκδοθέντος προγράμματος πλειστηριασμού;

Με την ένταξη του οφειλέτη σε πρόγραμμα ρύθμισης των οφειλών του, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες νομοθετικές ρυθμίσεις ή με την έκδοση δικαστικής απόφασης περί αναστολής του.

9 Ποιος είναι ο τρόπος διενέργειας των κατά ΚΕΔΕ (Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων) διενεργούμενων πλειστηριασμών και της δημοσίευσης των περιλήψεων των προγραμμάτων πλειστηριασμού;

Από 1-5-2018 και οι κατά ΚΕΔΕ (ν. 4978/2022) διενεργούμενοι αναγκαστικοί πλειστηριασμοί, κατά τα πρότυπα της κοινής αναγκαστικής εκτέλεσης, διεξάγονται αποκλειστικά με ηλεκτρονικά μέσα μέσω των ηλεκτρονικών συστημάτων πλειστηριασμού (ΗΛ.ΣΥ.ΠΛΕΙΣ) και μέσω του διαδικτυακού τόπου www.eauction.gr.

Επίσης, οι περιλήψεις των προγραμμάτων πλειστηριασμού δημοσιεύονται
ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα δημοσιεύσεων πλειστηριασμών του Δελτίου Δικαστικών Δημοσιεύσεων του Τομέα Ασφάλισης Νομικών του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (www. deltio.tnomic.gr).

10 Πότε μεταβιβάζεται η κυριότητα πλειστηριασθέντος ακινήτου στον υπερθεματιστή;

Μετά τη μεταγραφή της περίληψης κατακυρωτικής έκθεσης στο οικείο Υποθηκοφυλακείο ή Κτηματολογικό Γραφείο. Μέχρι τότε, η κυριότητα παραμένει στον κύριο του ακινήτου.

11 Είναι δυνατή η άρση κατάσχεσης και η εξάλειψη υποθήκης επί ακινήτου για χρέη προς το Δημόσιο;

Ναι, μετά την εξόφληση ή τη διαγραφή του χρέους για το οποίο επιβλήθηκε το μέτρο ή μετά την έκδοση απόφασης από το αρμόδιο όργανο με συγκεκριμένους, κατά περίπτωση, όρους αποδέσμευσης.

12 Ποιο είναι το ελάχιστο ποσόν οφειλής προς το Δημόσιο, νομικά πρόσωπα και τρίτους, για το οποίο δεν λαμβάνονται αναγκαστικά μέτρα κατά των οφειλετών;

Δεν επιβάλλεται κατάσχεση ακινήτων, καθώς και κατάσχεση κινητών στα χέρια του οφειλέτη, κατά των οφειλετών που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές από κάθε αιτία (για την καταβολή των οποίων ευθύνεται ως πρωτοφειλέτης, συνυπόχρεος, εγγυητής κ.λπ.) συνολικού ποσού πεντακοσίων (500) ευρώ, πλην του μέτρου της κατάσχεσης στα χέρια τρίτων.

Στο ανωτέρω ποσό δεν περιλαμβάνονται οι προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής, οι τόκοι εκπρόθεσμης καταβολής ή και πρόστιμα εκπρόθεσμης
καταβολής του άρθρου 6 του ΚΕΔΕ (ν. 4978/2022, Α’ 190), καθώς και του άρθρου 52 του ΚΦΔ (ν. 5104/2024, Α’ 58).

13 Ποιο είναι το ελάχιστο ποσό για το οποίο δεν επιτρέπεται η επιβολή κατάσχεσης επί μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών βοηθημάτων οφειλετών του Δημοσίου;

Δεν χωρεί κατάσχεση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το συνολικό ποσό αυτών μηνιαίως, αφαιρουμένων των υποχρεωτικών εισφορών, είναι μικρότερο των χιλίων
(1.000) ευρώ, στις περιπτώσεις δε που υπερβαίνει το ποσόν αυτό επιτρέπεται η κατάσχεση για τα χρέη προς το Δημόσιο επί του ½ του υπερβάλλοντος ποσού των χιλίων (1.000) ευρώ και μέχρι του ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ, καθώς και επί του συνόλου του υπερβάλλοντος ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ.

14 Ποιο είναι το ελάχιστο ποσό κατάθεσης σε πιστωτικό ίδρυμα, το οποίο είναι ακατάσχετο;

Καταθέσεις σε πιστωτικά ιδρύματα σε ένα και μοναδικό ατομικό ή κοινό λογαριασμό είναι ακατάσχετες μέχρι του ποσού των χιλίων διακοσίων πενήντα (1.250) ευρώ, μηνιαίως, για κάθε φυσικό πρόσωπο και σε ένα
μόνο πιστωτικό ίδρυμα. Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής απαιτείται η υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης στο πληροφοριακό σύστημα της φορολογικής διοίκησης, με την οποία γνωστοποιείται από το φυσικό πρόσωπο ένας μοναδικός λογαριασμός.

Στην περίπτωση που υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, γνωστοποιείται αποκλειστικά και μόνο ο λογαριασμός αυτός.

15 Είναι δυνατή η άρση επιβληθεισών κατασχέσεων στα χέρια τρίτων;

Ναι, εφόσον:

α) Εξοφληθεί ή διαγραφεί το ποσόν για το οποίο εκδόθηκε το κατασχετήριο στα χέρια τρίτου.

β) Έχει υπαχθεί σε πρόγραμμα ρύθμισης τμηματικής καταβολής οφειλών του άρθρου 51 του ν. 4305/2014 (Α’ 237), το οποίο τηρείται και συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

βα) έχει εξοφληθεί ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) της αρχικής βασικής ρυθμιζόμενης οφειλής

ββ) έχει υποβληθεί σχετική αίτηση από τον οφειλέτη,

βγ) έχει εξεταστεί, κατά περίπτωση, η συνδρομή των προϋποθέσεων υπαγωγής στη ρύθμιση και μη απώλειας αυτής, όπως ορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 51 του ν. 4305/2014,

βδ) η επιβληθείσα κατάσχεση αφορά αποκλειστικά σε χρέη που έχουν υπαχθεί και εξοφληθεί στο πλαίσιο των διατάξεων της ρύθμισης του ν. 4305/2014 και δεν περιλαμβάνει άλλα χρέη που δεν έχουν εξοφληθεί.

γ) Έχει υπαχθεί σε πρόγραμμα ρύθμισης βάσει των διατάξεων των άρθρων 1 έως 17 του ν. 4321/2015 «Ρυθμίσεις για την επανεκκίνηση της οικονομίας» και συντρέχουν σωρευτικά οι παρακάτω προϋποθέσεις:

γα) έχει εξοφληθεί ποσοστό 25% της αρχικής βασικής ρυθμιζόμενης οφειλής πριν από οποιαδήποτε απαλλαγή, στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνεται το ποσόν της προκαταβολής του άρθρου 15 του ν. 4321/2015,

γβ) έχει υποβληθεί σχετική αίτηση από τον οφειλέτη,

γγ) έχει εξεταστεί, κατά περίπτωση, η συνδρομή των προϋποθέσεων υπαγωγής στη ρύθμιση και μη απώλειας αυτής, όπως αναφέρονται στα σχετικά κεφάλαια της αριθ. ΠΟΛ.1080/2015 Απόφασης του Υπουργού Οικονομικών «Ειδικά θέματα και λεπτομέρειες εφαρμογής της ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών στη φορολογική διοίκηση του ν. 4321/2015»,

γδ) η επιβληθείσα κατάσχεση αφορά αποκλειστικά σε χρέη που έχουν υπαχθεί και εξοφληθεί στο πλαίσιο των διατάξεων του ν. 4321/2015 και δεν περιλαμβάνει άλλα χρέη που δεν έχουν εξοφληθεί.

δ) Έχει υπαχθεί σε ρύθμιση εξωδικαστικού μηχανισμού του ν. 4738/2020 (πολυμερή ή διμερή) και συντρέχουν σωρευτικά οι κάτωθι προϋποθέσεις:

δα) έχει υποβληθεί σχετική αίτηση από τον οφειλέτη,

δβ) έχει εξοφληθεί ποσοστό εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) του συνολικού προς καταβολή στο Δημόσιο ποσού της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών,

δγ) η επιβληθείσα κατάσχεση αφορά αποκλειστικά σε χρέη που έχουν υπαχθεί στη σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών, η οποία έχει εξοφληθεί ως ανωτέρω.

Λοιπές επιβληθείσες κατασχέσεις στα χέρια τρίτων για τις οποίες δεν συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις, δεν αίρονται.

16 Είναι δυνατόν να περιοριστεί η κατάσχεση στα χέρια τρίτων;

Ναι. Δύναται να περιοριστεί σε μικρότερο ποσό ή ποσοστό, μετά από αιτιολογημένη απόφαση του οργάνου που την επέβαλε (Προϊσταμένου ΔΟΥ ή Ελεγκτικού Κέντρου, της Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης), κατόπιν
υποβολής σχετικού αιτήματος ενώπιόν του, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζονται στην αριθ. ΠΟΛ. 1092/2014 εγκύκλιο, δηλαδή εφόσον:

α) έχει υπαχθεί το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών του φορολογούμενου σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις

β) διαπιστωθεί ότι η κατασχεθείσα απαίτηση, εφάπαξ ή περιοδικώς καταβαλλόμενη, είναι σημαντικό για τη διαβίωση του υπόχρεου μέσο (π.χ. ενοίκιο), εφόσον πρόκειται για φυσικό πρόσωπο μη επιτηδευματία  για τις λοιπές περιπτώσεις (φυσικό πρόσωπο επιτηδευματία, νομικό πρόσωπο ή οντότητα), να προκύπτει από επίσημα στοιχεία -έγγραφα ότι ο περιορισμός κατάσχεσης αφορά στην καταβολή μισθοδοσίας σε υπαλλήλους επιχείρησης, στην καταβολή φορολογικών υποχρεώσεων ή άλλων υποχρεώσεων που κρίνονται αναγκαίες για την βιωσιμότητα και τη συνέχιση λειτουργίας αυτής, δηλώνοντας τα ανωτέρω σε υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του Ν. 1599/86.

Για τη διακρίβωση των ανωτέρω, σκόπιμη είναι και η συνδρομή του φορολογικού ελέγχου, όπου και εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Στην περίπτωση αυτή, ο αιτών θα πρέπει να προσκομίζει στην αρμόδια υπηρεσία και σε διάστημα δεκαπέντε (15) ημερών αποδεικτικά έγγραφα ότι το ανωτέρω ποσό διατίθεται για τον σκοπό αυτό.

γ) διαπιστωθεί μέσα από το πληροφοριακό σύστημα ELENXIS ή από άλλα στοιχεία ότι δεν εκκρεμεί εντολή ελέγχου οποιασδήποτε φορολογίας για τον οφειλέτη.

Εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι ανωτέρω προϋποθέσεις, το ποσοστό αποδέσμευσης επί της κατασχεθείσας απαίτησης ορίζεται από τον προϊστάμενο της αρμόδιας για την επιδίωξη είσπραξης της οφειλής υπηρεσίας εντός των ακολούθων ορίων:

α) έως 50% της κατασχεθείσας απαίτησης επί των ευρισκόμενων και μη αποδοθέντων χρημάτων, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο της δήλωσης τρίτου, με εξαίρεση τις οφειλές ΦΠΑ που αποδεδειγμένα έχουν εισπραχθεί και δεν έχουν αποδοθεί, καθώς και παρακρατούμενου
φόρου μισθωτών υπηρεσιών (ΦΜΥ), για τις οποίες ισχύει ποσοστό έως 30%.

β) έως 70% επί των μελλοντικών απαιτήσεων, με την προϋπόθεση να καλύπτονται τουλάχιστον τρεις δόσεις της ρύθμισης, εφόσον οι
εναπομένουσες δόσεις αυτής είναι έως και δώδεκα (12), άλλως πέντε δόσεις, σε περίπτωση που οι εναπομένουσες δόσεις αυτής είναι περισσότερες του ανωτέρω ορίου.

Σε αντίθετη περίπτωση, και εφόσον το ανωτέρω ποσοστό δεν επαρκεί για την κάλυψη των ως άνω δόσεων, το ποσοστό αποδέσμευσης αναπροσαρμόζεται ανάλογα. Ειδικά ως προς τις οφειλές ΦΠΑ που αποδεδειγμένα έχουν εισπραχθεί και δεν έχουν αποδοθεί, καθώς και παρακρατούμενου φόρου μισθωτών υπηρεσιών (ΦΜΥ), το ανωτέρω ποσοστό ισχύει έως 30%

Γιώργος Παλαιτσάκης • gpalaitsakis@naftemporiki.gr

Αναδημοσίευση από naftemporiki.gr