Πολυτεχνείο: 50 χρόνια μετά παραμένει σύμβολο αγώνων…

Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο”. Στη λήθη του χρόνου, κανείς δεν δικαιούται να ξεχνά το προπύργιο και την εστία που οδήγησε στην πτώση της Χούντας, 50  χρόνια μετά. Ενός αγώνα που δεν είναι μόνο συνθήματα, όπως “Κάτω η Χούντα” και “Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία”, αλλά μία κοινωνικά ολοκληρωτική πράξη αντίστασης στην δικτατορία. Με πάθος και αφοσίωση στα ιδεώδη, τις ιδεολογίες και τους αγώνες του έθνους που προηγήθηκαν.

Μισός αιώνας συμπληρώνεται φέτος από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, που παραμένει ένα γεγονός-σταθμός στους αγώνες του λαού για Δημοκρατία και Ελευθερία. Ένα γεγονός που έμελλε να καθορίσει την Ιστορία της χώρας, θέτοντας τα θεμέλια για την ανατροπή της δικτατορίας των Συνταγματαρχών και τη μεταπολίτευση.

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν υπήρξε μόνο μία μαζική εναντίωση των νέων της εποχής απέναντι στο ολοκληρωτικό καθεστώς της 21ης Απριλίου. Ήταν επίσης ένα κίνημα διεκδίκησης μιας καλύτερης ζωής και μιας δικαιότερης κοινωνίας, ένα αίτημα που εκφράστηκε ξεκάθαρα μέσα από το ιστορικό σύνθημα «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία».

Τα μηνύματα του Πολυτεχνείου παραμένουν σήμερα απολύτως ζωντανά. Σε μια συνθήκη που ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας δυσκολεύεται να έχει πρόσβαση σε βασικά αγαθά, που οι ατομικές ελευθερίες και η προστασία της ιδιωτικής ζωής των πολιτών είναι σε κίνδυνο, εξαιτίας νέων δικτύων επιτήρησης και παρακολουθήσεων. Την ίδια στιγμή, ο αντιιμπεριαλιστικός χαρακτήρας της εξέγερσης του Πολυτεχνείου είναι τραγικά επίκαιρος, τις ημέρες που γινόμαστε μάρτυρες μίας ακόμη αιματοχυσίας στη Μέση Ανατολή.

Το Πολυτεχνείο, η 17η Νοέμβρη, παραμένει σύμβολο των αγώνων ενάντια σε κάθε είδους καταπίεση, ενάντια στην κοινωνική αδικία, τον αυταρχισμό και τον φασισμό. Είναι η μνήμη μιας νέας γενιάς που αγωνίστηκε σθεναρά απέναντι στη χούντα και παραμένει μέχρι σήμερα ζωντανή, οδηγώντας και εμπνέοντας τη σύγχρονη νεολαία με τις αξίες της ελευθερίας και της δημοκρατίας.

Το χρονικό της εξέγερσης του Πολυτεχνείου 1973

Της εξέγερσης του Πολυτεχνείου προηγήθηκε ένας μεγάλος αντιδικτατορικός αγώνας με το φοιτητικό κίνημα να βρίσκεται σε αναβρασμό από τον Απρίλιο του 1972. Ακολουθούν αναταραχές στα Πανεπιστήμια στη Νομική και το Πολυτεχνείο, η κατάληψη της Νομικής, αντιδικτατορικές διαδηλώσεις φοιτητών, γενικές συνελεύσεις φοιτητικών συλλόγων , πορείες, ξυλοδαρμοί και συλλήψεις και σε αυτό το κλίμα  γενικευμένης φοιτητικής εξέγερσης φτάνουμε στον Οκτώβρη του 1972 με την Αντιδικτατορική διαδήλωση φοιτητών της Νομικής και στον Νοέμβριο του 1973.

Νοέμβριος

1.11.1973

Ο υπουργός Παιδείας του Μαρκεζίνη, Σιφναίος δεσμεύεται για αδιάβλητες φοιτητικές εκλογές και επαναφέρει το δικαίωμα της αναβολής στους στρατευμένους φοιτητές.

4.11.1973

Το μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου μετατρέπεται σε τεράστιο αντιδικτατορικό συλλαλητήριο 20.000 ανθρώπων. Ομάδες διαδηλωτών συγκρούονται με την αστυνομία. Απίστευτες εικόνες αστυνομικής βίας δημοσιεύονται την επόμενη ημέρα στον Τύπο. 37 συλλήψεις.

8.11.1973

Αντιδικτατορικές εκδηλώσεις και επεισόδια στη Νομική, στο Πολυτεχνείο και στα δικαστήρια με αφορμή τη δίκη 17 από τους συλληφθέντες στα γεγονότα του μνημόσυνου του Γ. Παπανδρέου.

«Εδώ Πολυτεχνείο»

Τετάρτη 14.11.1973

Γενικές συνελεύσεις σε φοιτητικούς συλλόγους με αντικείμενο τις φοιτητικές εκλογές. Η πληροφορία ότι στο Πολυτεχνείο γίνονται επεισόδια προκαλεί διαδήλωση φοιτητών από τη Νομική, από την οδό Σόλωνος. Η επέμβαση της αστυνομίας ωθεί κάποιους φοιτητές να μπουν στο Πολυτεχνείο, όπου βρίσκεται ήδη κόσμος λόγω των γενικών συνελεύσεων, ενώ η αστυνομία καταδιώκει τους υπόλοιπους διαδηλωτές στους γύρω δρόμους. Δημιουργείται ένταση ανάμεσα στους ευρισκόμενους στον χώρο και στην αστυνομία. Η κατάληψη έχει πυροδοτηθεί. Μέχρι το βράδυ σπουδαστές, μαθητές και πλήθος κόσμου έχουν κατακλύσει την Πατησίων έξω από το Πολυτεχνείο, φωνάζοντας συνθήματα καθαρά αντιδικτατορικά. Συγκροτείται συντονιστική επιτροπή.

Πέμπτη 15.11.1973

Μπαίνει σε λειτουργία ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου. Δεκάδες χιλιάδες κόσμου συρρέουν έξω από το Πολυτεχνείο, παρά τις προσπάθειες της αστυνομίας να το αποκλείσει.

Παρασκευή 16.11.1973

Η κατάληψη καλεί τον λαό να ανατρέψει τη δικτατορία. Ερασιτεχνικοί σταθμοί αναμεταδίδουν τον σταθμό του Πολυτεχνείου. Πολύς κόσμος συγκεντρώνεται ξανά έξω από το ίδρυμα. Πεντακόσιοι οικοδόμοι μπαίνουν οργανωμένα στην κατάληψη. Μηνύματα συμπαράστασης εκδίδονται από επαγγελματικούς συλλόγους. Η κυκλοφορία στην Πατησίων διακόπτεται λόγω του πλήθους.

Το απόγευμα της Παρασκευής συγκεντρωμένοι βγαίνουν από το Πολυτεχνείο και επιχειρούν να διαδηλώσουν στο κέντρο της Αθήνας. Η σύγκρουση στους δρόμους γενικεύεται. Η αστυνομία και οι παρακρατικοί πυροβολούν στο ψαχνό, με αποτέλεσμα να υπάρξουν οι πρώτοι νεκροί και τραυματίες της εξέγερσης. Από τον σταθμό γίνονται εκκλήσεις για υλικό πρώτης βοήθειας και φάρμακα. Η αστυνομία ρίχνει δακρυγόνα στον χώρο του ΕΜΠ.

Σάββατο 17.11.1973

Τις πρώτες πρωινές ώρες κινητοποιούνται τα τεθωρακισμένα από το στρατόπεδο Γουδή. Ακολουθούν η εισβολή στο ίδρυμα και η εκκένωση του χώρου, ενώ αστυνομικοί και παρακρατικοί επιτίθενται σε όσους εγκαταλείπουν το κτήριο. Νεκροί και τραυματίες μεταφέρονται μαζικά στα νοσοκομεία, όπου επίσης οργιάζει η κατασταλτική βία.

Επιβάλλεται στρατιωτικός νόμος. Ο στρατός βγαίνει στους δρόμους. Γίνεται χρήση όπλων κατά πολιτών. Τα επόμενα 24ωρα οι νεκροί και οι τραυματίες αυξάνονται.

---

Δημήτρης Παπαχρήστος

«Χρέος μας είναι να μην ξεχνάμε…»

«Χρέος μας είναι να μην ξεχνάμε, κυρίως, δε, να μην λησμονούμε ιστορικά γεγονότα που καθόρισαν την εξέλιξη της μεταπολιτευτικής περιόδου, αλλά και το γεγονός ότι οι εθνικές επέτειοι δεν είναι απλές τελετουργίες χωρίς αντίκρισμα και με αμφιλεγόμενο περιεχόμενο. Το Πολυτεχνείο είναι η ζώσα μνήμη και κανείς δεν δικαιούται να σφετερίζεται κομματικά εκείνα τα γεγονότα ή να εξαντλείται σε συνθήματα άσχετα από το ιδεολογικό περιεχόμενο των γεγονότων, που η μνήμη τους συνέθεσε.

Τι θα έλεγα σήμερα σε ένα νέο παιδί για το Πολυτεχνείο; Ότι η εξέγερση εκείνη, πέρα από την πολιτική διάσταση, είχε και την πολιτισμική και, όπως ήταν και το σλόγκαν του περιοδικού «Πολίτες», ο πολιτισμός δεν είναι μια «τσόντα» της πολιτικής, είναι το όλον της ύπαρξής μας. Ότι το Πολυτεχνείο δεν ήταν μια στιγμή, είναι χρέος και δρόμος. Ακόμα και ο θάνατος αποτελεί πηγή και πυξίδα ζωής και η μνήμη είναι η ίδια μας η ζωή, πολεμάει την αρρώστια της λήθης με αλήθεια!»

#Ο Δημήτρης Παπαχρήστος είναι συγγραφέας και ένας εκ των εκφωνητών του «Εδώ Πολυτεχνείο»

---

Σπύρος Λαμπρινός

«Χαίρομαι που βρέθηκα στη σωστή πλευρά της ιστορίας»

«Ήταν 14 Νοέμβρη. Τότε ήταν Τετάρτη, όταν μπήκαμε με τον Νίκο τον Σούλη. Είμαστε λίγοι και δεν είχαμε σχέδιο. Όταν μαζευτήκαμε κάμποσοι αποφασίσαμε να μείνουμε για λίγο και να φωνάξουμε συνθήματα. Αργότερα αποφασίσαμε να μείνουμε μέχρι να μας βγάλουν. Τράα ημερόνυκτα άυπνος στη πύλη, στη περιφρούρηση, στο ιατρείο. Στο Αλεξάνδρας ο Μάριος και οι άλλοι προσπαθούσαν να με δικαιολογήσουν για να μην χάσω το 3μηνο. Όταν ο Λαλιώτης με τον λοχαγό, μας ανακοίνωσαν την συμφωνία για εκκένωση, από το κλάξον και την αϋπνία δεν καταλάβαινα. Τρία ημερόνυκτα που δεν χαράχτηκαν στη μνήμη αλλά πέρασαν στο είναι μου, με στιγμάτισαν ανεξίτηλα. 50 χρόνια μετά ΔΕΝ μετάνιωσα σε τίποτα Χαίρομαι που βρέθηκα στη σωστή πλευρά»