Πλούσιοι και οι φτωχοί

Το πληθωριστικό σοκ έπληξε δυσανάλογα τα φτωχά νοικοκυριά και διεύρυνε τις ανισότητες διαπιστώνει νέα έρευνα του ΚΕΠΕ.  Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή μπορεί να είναι στατιστικά ίδιος για όλους, αλλά στην πραγματικότητα ο «πληθωρισμός του φτωχού» τρέχει με υψηλότερη ταχύτητα από τον «πληθωρισμό του πλούσιου».

Με βάση την κατανάλωση των νοικοκυριών ανάλογα με το εισόδημα, η έρευνα του ΚΕΠΕ καταλήγει ότι ενώ η σωρευτική αύξηση τιμών τη διετία 2021-2022 ήταν για το μέσο όρο των εισοδημάτων 14,7%, για το 20% των πιο φτωχών ο πληθωρισμός έτρεξε με 15,6%. Αντιθέτως για το 10% των πλουσιότερων ο πληθωρισμός ήταν χαμηλότερος του μέσου όρου κατά 1,1 ποσοστιαία μονάδα και κατά 1,9 χαμηλότερος από τον πληθωρισμό των φτωχών.

Η απόκλιση στους δείκτες οφείλεται μεταξύ άλλων στο γεγονός ότι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που είναι απαραίτητες για τη διαβίωση, άρα και σημαντικότερες για τα φτωχά νοικοκυριά, ακρίβυναν με μεγαλύτερη ταχύτητα από αγαθά που προτιμούν τα πλουσιότερα  νοικοκυριά.  Επιπλέον οι δαπάνες για τα βασικά αγαθά – στέγαση, διατροφή χαρακτηρίζονται από χαμηλή ελαστικότητα και η κατανάλωσή τους  δε μεταβάλλεται σημαντικά ούτε με τη μεταβολή του εισοδήματος, ούτε με τη μεταβολή της τιμής.  Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει για τα αγαθά πολυτελείας, π.χ κοσμήματα, ρούχα σχεδιαστών κ.ά.

Ο αναλυτής του ΚΕΠΕ, μας θυμίζει τον νόμο του στατιστικολόγου Ένγκελ  που δείχνει ότι όσο αυξάνεται το εισόδημα ενός νοικοκυριού τόσο μειώνεται το ποσοστό του εισοδήματός του που ξοδεύει για τρόφιμα. Αντίθετα, όσο πιο φτωχή είναι μια οικογένεια, τόσο περισσότερα χρήματα από το συνολικό εισόδημά της ξοδεύει για να τραφεί.

Ο νόμος του Ένγκελ (καμία σχέση με τον Φρίντριχ Ενγκελς) αποτυπώνεται και στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ του 2023 για τα ελληνικά νοικοκυριά. Το φτωχότερο 20%, ξοδεύει σχεδόν το 56% του εισοδήματός του για στέγαση και διατροφή, ενώ το πλουσιότερο 20% λιγότερο από 25%.

Το είδος και η ποσότητα των αγαθών που καταναλώνουν τα νοικοκυριά δεν επηρεάζονται μόνο από το εισόδημα, αλλά και από τα  καταναλωτικά πρότυπα και το κοινωνικό στάτους του νοικοκυριού.

Μέσω της πρόσβασης σε διαφορετικά είδη αγαθών και υπηρεσιών, οι ανώτερες τάξεις διασφαλίζουν ότι τα παιδιά τους θα κληρονομήσουν το πολιτισμικό και κοινωνικό κεφάλαιο που χρειάζονται για να διατηρήσουν την κοινωνική τους θέση σημειώνει η έρευνα του ΚΕΠΕ.

Ενώ το πλουσιότερο 10% έχει 5,8% υψηλότερο εισόδημα από το φτωχότερο 10%, σε απόλυτα μεγέθη καταναλώνει μόλις 3,2 φορές περισσότερα. Άρα η οριακή ροπή στην κατανάλωση βαίνει μειούμενη όσο αυξάνεται το εισόδημα – αφήνοντας χώρο για επενδύσεις, αποταμιεύσεις κ.ά.

Μια πιο αναλυτικά ματιά μας δείχνει σε τι ξοδεύουν αναγκαστικά οι φτωχοί τα χρήματά τους, αλλά και σε τι δεν έχουν πρόσβαση, αφού αποτελεί σχεδόν αποκλειστικό προνόμιο του πλουσιότερου 10%.

Για παράδειγμα, στις υπηρεσίες υγείας, ενώ οι φτωχοί θα ξοδέψουν σχεδόν όσα και οι πλούσιοι – σε ονομαστικές τιμές  – για φάρμακα και γενικούς γιατρούς, το πλουσιότερο 10% θα ξοδέψει ως και  τα διπλάσια χρήματα για ιατρούς ειδικότητας και εργαστηριακές εξετάσεις,  ως και τα πενταπλάσια χρήματα για οδοντιατρικές υπηρεσίες, ως τα δεκαπλάσια για νοσοκομειακή περίθαλψη.

Αντίστοιχα στις μεταφορές, οι πλούσιοι θα ξοδέψουν ως και 40 φορές περισσότερα χρήματα από τους φτωχούς σε καινούργια αυτοκίνητα, αεροπορικά και ακτοπλοϊκά εισιτήρια. Θα ξοδέψουν ως και 100 φορές περισσότερα χρήματα από τους φτωχούς για αξεσουάρ αυτοκινήτου, μια δαπάνη που στους φτωχούς είναι είτε ελάχιστη είτε δεν εμφανίζεται καν.

Για αναψυχή και πολιτισμό οι πλούσιοι θα ξοδέψουν ως και δεκαπλάσια χρήματα σε αγορές εξοπλισμού ήχου και εικόνας, βιβλία, θέατρα, συναυλίες, λογοτεχνικά βιβλία, περιοδικά και πακέτο διακοπών εσωτερικού. Οι επισκέψεις σε μουσεία, τα μουσικά όργανα, οι υπηρεσίες φροντίδας παιδιού και οι διακοπές στο εξωτερικό είναι προνόμιο του 10%, που ξοδεύει γι’ αυτά 100πλάσια χρήματα από ό,τι τα φτωχά νοικοκυριά, που απλώς δεν έχουν χρήματα για τέτοιες «πολυτέλειες».

Αντίστοιχα, στην παιδεία οι πλούσιοι θα ξοδέψουν ως και τα διπλάσια χρήματα για τις σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ως  δεκαπλάσια για δευτεροβάθμια και μη ταξινομημένη εκπαίδευση (φροντιστήρια, ιδιαίτερα, ξένες γλώσσες, ιδιωτικά σχολεία) και από 10 ως 40 φορές περισσότερα για προσχολική και πρωτοβάθμια αγωγή. Τα παιδιά των φτωχών απλά θα στοιβάζονται σε τάξεις των 28 και 30 παιδιών, με ελλείψεις καθηγητών και δασκάλων.

πηγή: in.gr