Μέσα σε πρωτόγνωρες συνθήκες που αναδεικνύουν την αναγκαιότητα της παγκόσμιας αλληλεγγύης και την υπέρτατη αξία της ανθρώπινης ζωής, τιμούμε την 75^η επέτειο της συντριβής του φασισμού στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Υεπνθυμίζω ότι το διήμερο 8-9 Μαΐου, έχει οριστεί από τον ΟΗΕ  Διήμερο Μνήμης για τις ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν στην διάρκεια του πολέμου. 9 Μαΐου υψώθηκε η σημαία με το σφυροδρέπανο στο Ράιχσταγκ, σφραγίζοντας την αντιφασιστική νίκη, την οποία τιμούσε με ιδιαίτερη λαμπρότητα η Σοβιετική Ένωση, παράδοση που συνεχίζει και η  Ρωσία. Από την άλλη, οι δυτικοευρωπαίοι όρισαν την 9^η Μαΐου ως Ημέρα της Ευρώπης, λόγω του ότι στις 9 Μαΐου 1957 υπεγράφη στη Ρώμη η ιδρυτική Συνθήκη της ΕΟΚ.

Προσωπικά, δεν βλέπω καμιά αντίφαση στις δύο επετείους, διότι θεωρώ ότι πραγματική Ημέρα της Ευρώπης είναι η ημέρα της απελευθέρωσής της από τον χιτλεροφασισμό, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η μεταπολεμική Ευρώπη δεν εξελίχθηκε σύμφωνα με το όραμα του ιταλού αντιφασίστα Αλτιέρο Σπινέλι, ο οποίος με το περίφημο Μανιφέστο του Βεντοτένε, ζητούσε «μια Ελεύθερη και Ενωμένη Ευρώπη».

Πως, όμως, επιτεύχθηκε η αντιφασιστική νίκη; Αναμφίβολα, τεράστια ήταν η συμβολή των αντιφασιστικών κινημάτων των λαών, αλλά καθοριστική υπήρξε η συγκρότηση της Αντιχιτλερικής Συμμαχίας, από την ΕΣΣΔ, τις ΗΠΑ και την Βρετανία. Με άλλα λόγια, προκειμένου να ηττηθεί ο φασισμός και να σωθεί η Ευρώπη και ο κόσμος, η Σοβιετική Ένωση δεν δίστασε να συμμαχήσει με την τότε αποικιοκρατική Βρετανία, καθώς και με τις ΗΠΑ, την τότε ανερχόμενη καπιταλιστική χώρα, που έμελλε να πάρει τα πρωτεία από την γηραιά Αλβιόνα. Πρόκειται για ένα μεγάλο δίδαγμα και για την αριστερά όλων των αποχρώσεων, ιδιαίτερα για εκείνα τα τμήματά της που ταυτίζουν τον αντιφασισμό με τον αντικαπιταλισμό.

Άλλο δίδαγμα είναι ότι οι ναζί επικράτησαν στην Γερμανία, απέναντι σε αριστερές και δημοκρατικές δυνάμεις διαιρεμένες και αλληλοσπαρασσόμενες, με τους σοσιαλδημοκράτες να δείχνουν ανοχή έναντι του χιτλερισμού και τους κομμουνιστές να τους αποκαλούν «σοσιαλφασίστες».

Τρίτο δίδαγμα ότι η Ευρώπη   μπορεί να ενωθεί πραγματικά  με βάση το διεθνές δίκαιο, όχι «το δίκαιο των ισχυρών», με πλήρη σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, κοινωνική  συνοχή, κοινωνική  συνοχή, αλληλεγγύη και ισότιμη συνεργασία. Πάνω από όλα με σταθερό μέτωπο στον εθνικισμό και τον μιλιταρισμό.  Ο νεοφιλελευθερισμός δεν ενώνει, αλλά διαιρεί  την Ευρώπη. Γι’ αυτό και οι αληθινοί ευρωπαϊστές οφείλουν να αγωνίζονται για την ήττα του.

Υπενθυμίζω ότι όταν ιδρύθηκε η ΕΟΚ με τη Συνθήκη της Ρώμης, δεν είχε ανάμεσα στους στόχους της την καταπολέμηση της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και του νεοναζισμού.  Πολύ αργότερα, το 1997, με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, και μόνο  ύστερα από συντονισμένη κινητοποίηση, συμπεριλήφθηκε σχετικό άρθρο,  που προβλέπει: «Το Συμβούλιο, αποφασίζοντας ομόφωνα, μετά από πρόταση της Επιτροπής και διαβούλευση με το Ευρωκοινοβούλιο, μπορεί να αναλάβει δράση για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνικής ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού».

Τελευταία επισήμανση. Αναλογικά με τον πληθυσμό της, η Ελλάδα ήταν μεταξύ των πρώτων χωρών της Ευρώπης σε θυσίες, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Δεκάδες πόλεις και χωριά της πατρίδας μας συγκαταλέγονται ανάμεσα στα ολοκαυτώματα της χιτλεροφασιστικής επιδρομής,  ενώ το ελληνικό κίνημα εθνικής αντίστασης υπήρξε από τα μαζικότερα και ηρωικότερα στην ήπειρό μας.  Δικαιούμαστε, λοιπόν, ως ελληνικός λαός, για λόγους ηθικής τάξης, αλλά και διεθνούς δικαιοσύνης, να διεκδικούμε, έστω και καθυστερημένα, τις γερμανικές οφειλές, γιατί, όπως έλεγε ο Μανώλης Γλέζος, ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ ΔΕΝ ΕΠΑΙΤΟΥΜΕ!.

*Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ