Πανεπιστήμια μπροστά σε προκλήσεις: Υπάρχουν απαντήσεις;

Του Χρήστου Ι. Μπούρα, Πρύτανη του Πανεπιστημίου Πατρών

Πρέπει να πούμε αλήθειες δυσάρεστες και στενάχωρες. Δεν είναι δυνατόν να έχουμε τόσους πολλούς εισακτέους στα Ελληνικά Πανεπιστήμια οι οποίοι μάλιστα να μην έχουν μία σαφώς ορισμένη διάρκεια σπουδών. Πρέπει να καταλάβουμε όλοι μας ότι δεν είναι πάντα λύση η εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο για όλους για μια σειρά λόγων. Οφείλουμε να αναδείξουμε και να δημιουργήσουμε και νέες ευκαιρίες προς όφελος των νέων ανθρώπων και της κοινωνίας. Διαφορετικά θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε άνεργους αποφοίτους και αιώνιους φοιτητές.

Οι αιώνιοι φοιτητές έχουν ένα διοικητικό κόστος που αφορά τις εξετάσεις, τα εργαστήρια, τις άδειες λογισμικού, την επίδραση στις διεθνείς κατατάξεις και τη σίτιση και τη στέγαση. Προκαλεί εντύπωση βέβαια ότι κάθε χρόνο τα Πανεπιστήμια ζητάνε μείωση των εισακτέων και τώρα που το προτείνει η Πολιτεία είναι φοβικά και αντιμετωπίζουν τη συζήτηση αμήχανα.

Η λογική σε κάθε πόλη ένα Πανεπιστημιακό Τμήμα δεν προσφέρει τίποτα εκτός από το καλλιεργεί προσδοκίες. Η χώρα χρειάζεται Πανεπιστήμια ισχυρά με διδάσκοντες και διοικητικό προσωπικό σε αριθμό που να μπορούν να τα λειτουργήσουν αποτελεσματικά, με εκπαιδευτικές και ερευνητικές υποδομές, βιβλιοθήκες και φοιτητική μερίμνα. Αυτά δεν μπορεί να προσφερθούν αν έχουμε τμήματα σε κάθε πόλη.

Δεν μπορεί το μετά από διαδικασίες και ενέργειες χωρίς σχέδιο, χωρίς ακαδημαϊκά κριτήρια, χωρίς υποστήριξη σε ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους, να δημιουργούνται πανεπιστημιακά τμήματα, με μοναδικό κριτήριο την ικανοποίηση αυστηρά και μόνο πελατειακών αιτημάτων και σχέσεων και χωρίς να απαντηθούν κρίσιμα ερωτήματα, όπως πχ πόσους φοιτητές μπορεί να υποστηρίξει η πολιτεία έτσι ώστε να έχουν αξιοπρεπείς και ποιοτικές σπουδές; πόσους αποφοίτους και σε ποιες επιστήμες μπορεί να απορροφήσει η ελληνική οικονομία; κοκ.

Ο Ακαδημαϊκός Χάρτης της χώρας πρέπει να συζητηθεί νηφάλια, με στοιχεία ακαδημαϊκά και βιωσιμότητας και πέρα από λογικές κάθε πόλη και Πανεπιστήμιο. Η χώρα χρειάζεται Πανεπιστήμια υψηλού επιπέδου με προοπτικές επαγγελματικής απασχόλησης των αποφοίτων τους. Μόνο έτσι θα ξεπεράσουμε τη κρίση και θα δημιουργήσουμε ευημερία και ανάπτυξη. Η έμφαση πρέπει να δοθεί σε ξενόγλωσσα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά με δίδακτρα και υποτροφίες. Έτσι μόνο θα ενισχυθεί η διεθνοποίηση και η βιωσιμότητα των Δημοσίων Ελληνικών Πανεπιστημίων.

Ας εμπιστευτούμε τα Πανεπιστήμια και τις Συγκλήτους, αν αναλάβουν τις ευθύνες τους. Με ιδεοληψίες και υπερβολές δεν θα λυθεί κανένα πρόβλημα. Οφείλουμε να αποκτήσουμε την ικανότητα να μαθαίνουμε από τα λάθη μας και να κάνουμε το αυτονόητο πράξη στη καθημερινότητα. Σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία οι χρόνιες βεβαιότητες υποχωρούν μπροστά στο απρόβλεπτο και οι κυρίαρχες απόψεις αχρηστεύονται μέσα στη νέα πραγματικότητα. Χρειάζονται νέες μέθοδοι και τρόποι για την αντιμετώπιση της κρίσης. Η αλλαγή παραδείγματος είναι περισσότερο αναγκαία από κάθε άλλη φορά.

Η χώρα μετά από 10 χρόνια κρίσης χρειάζεται και απαιτεί συζητήσεις, συνθέσεις, συναινέσεις, αλήθειες και έντιμους συμβιβασμούς. Αλλά για να γίνουν όλα αυτά πρέπει να διαπιστώσουμε το πρόβλημα και να είμαστε στην όχθη της λύσης του προβλήματος και όχι μέρος του. Πρέπει να καταλάβουμε όλοι μας ότι δεν είναι πάντα λύση η εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο για όλους. Πρέπει και οφείλουμε να αναδείξουμε και να δημιουργήσουμε και νέες ευκαιρίες προς όφελος των νέων ανθρώπων και της κοινωνίας. Διαφορετικά θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε άνεργους αποφοίτους και αιώνιους φοιτητές. Το θέλουμε ως Κοινωνία και Χώρα; Είμαστε έτοιμοι να το συζητήσουμε και να βρούμε λύσεις;