Πανελλαδικές Εξετάσεις 2024: Σχολιασμός θεμάτων στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία

Με το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας άνοιξε η αυλαία για τους μαθητές των Γενικών Λυκείων. Οι μαθητές καλούνταν να αποδώσουν συνοπτικά τα οφέλη του ταξιδιού όπως αυτά παρουσιάζονταν στο άρθρο της Ηλέκτρας Χατζηδημητρίου «Η αξία του ¨ταξιδεύειν¨». Στη συνέχεια και για άλλη μια χρονιά οι μαθητές κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερώτηση κατανόησης του κειμένου μέσω άσκησης πολλαπλής επιλογής. Οι υπόλοιπες ασκήσεις θεωρίας αφορούν στον τρόπο ανάπτυξης παραγράφου και την πρόθεση χρήσης του, στην ερμηνεία διαρθρωτικών λέξεων και στην επιβεβαίωση του βιωματικού χαρακτήρα του Κειμένου 2 που αποτελεί απόσπασμα του έργου «Ταξιδεύοντας» του Νίκου Καζαντζάκη.

Το λογοτεχνικό κείμενο ήταν το ποίημα του Κωστή Παλαμά «Το ταξίδι» στο οποίο οι μαθητές κλήθηκαν να ερμηνεύσουν τη σημασία του ταξιδιού για το ποιητικό υποκείμενο τεκμηριώνοντας την με τρεις κειμενικούς δείκτες και να προσδιορίσουν τη δική τους αντίδραση σε ανάλογη συναισθηματική κατάσταση. Τέλος, στο Θέμα Δ από τους υποψηφίους ζητήθηκε να συντάξουν ένα άρθρο για την ιστοσελίδα του σχολείου τους διατυπώνοντας τη συμφωνία ή διαφωνία τους σε άποψη του Κειμένου 1 και να αναφερθούν σε τρόπους αναζήτησης της προσωπικής τους ηρεμίας και ισορροπίας.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

ΘΕΜΑ Α

Α1.

Σύμφωνα με την αρθρογράφο τα ταξίδια χαρίζουν στιγμές, συντελούν στην πνευματική και ψυχική ολοκλήρωση του ατόμου και εν γένει στην ευτυχία του. Προσφέρουν τέρψη και σωματική ευεξία ενώ αποτελούν αφορμή για χαλάρωση και προσωπική ευχαρίστηση. Επιπλέον, δίνουν τη δυνατότητα φυγής από τον σύγχρονο τρόπο ζωής και αφόρμηση για ενδοσκόπηση. Τέλος, συντελούν, μέσω της γνωριμίας και επαφής με άλλους πολιτισμούς, στην πνευματική τόνωση και στην αποδοχή διαφορετικών αντιλήψεων για τη ζωή.

Β1.

1	β
2	β
3	α
4	α
5	γ

Β2.

α.

Στη δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 1 πρόθεση της αρθρογράφου είναι να πείσει σχετικά με την αξία των ταξιδιών. Για τον λόγο αυτό επιλέγει να χρησιμοποιήσει την αιτιολόγηση ως τρόπο ανάπτυξης παραγράφου «και αυτό, γιατί τα ταξίδια έχουν…» με σκοπό να ισχυροποιήσει την άποψή της προσφέροντας αντικειμενικότητα, εγκυρότητα και αξιοπιστία στα λεγόμενά της.

β.

Έτσι ώστε	αποτέλεσμα
Αν και	εναντίωση
ή	διάζευξη
Καθώς και	προσθήκη
Συμπερασματικά	Συμπέρασμα

Β3.

Το Κείμενο 2 παρουσιάζει βιωματικό χαρακτήρα. Συγκεκριμένα με τη χρήση του α’ ενικού προσώπου «Πηγαίνω πρωί πρωί….»  το κείμενο αποκτά εξομολογητικό τόνο, αμεσότητα και υποκειμενισμό. Επιπλέον, με την περιγραφή προσωπικών εμπειριών και τη χρήση εικόνων «Τα ανάγλυφα… ένωση» προσδίδεται ζωντάνια, παραστατικότητα και γλαφυρότητα.

ΘΕΜΑ Γ

Γ1. Στο ποίημά του ο Κωστής Παλαμάς αποτυπώνει την ανάγκη του για διαφυγή από μια δύσκολη, συναισθηματική κατάσταση που βιώνει. Αρχικά, με τη χρήση του α΄ ενικού προσώπου «…θέλω ν’ αρχίσω ταξίδι,…» αναδύονται τα προσωπικά βιώματα του ποιητή και απηχούνται οι προσωπικές του απόψεις αναφορικά με τη λυτρωτική σημασία του ταξιδιού. Χαρίζεται, επιπλέον, στο ποίημα εξομολογητικός τόνος, ζωντάνια και αμεσότητα. Στη συνέχεια, με την παρομοίωση «…σα θηλιά το λαιμό…» αναδεικνύεται έντονα η αιτία που τον οδήγησε σε αυτή την αναζήτηση, σε αυτή τη φυγή και προσφέρεται ζωντάνια, παραστατικότητα και γλαφυρότητα. Τέλος, με τη χρήση του ασύνδετου σχήματος «… πλατιά ερημιά, κλεισμένα τα σπίτια, τα τζάκια σβησμένα…» δίνεται έμφαση, ζωντάνια στο λόγο και αποτυπώνεται η συναισθηματική φόρτιση του ποιητή.

Προσωπικά, αν βρισκόμουν στην ίδια συναισθηματική κατάσταση με τον ποιητή θα αντιδρούσα με τον ίδιο τρόπο. Θα επέλεγα τη διαφυγή από κάτι που θα με προβλημάτιζε και δε θα μου επέτρεπε να ζω μια ευχάριστη καθημερινότητα. Ωστόσο, θα επιδίωκα τη συναναστροφή με φίλους και τη συντροφιά.

ΘΕΜΑ Δ

Δ1.

Επικοινωνιακό Πλαίσιο: άρθρο σε ιστοσελίδα του σχολείου

Ενδεικτικός τίτλος «Η θεραπευτική δύναμη των ταξιδιών»

Α) Θέσεις που πιστοποιούν την άποψη της αρθρογράφου του κειμένου 1:

• Επιτρέπει την απόδραση από τη ρουτίνα και τη μονοτονία της καθημερινότητας.
• Παρέχει έντονες συγκινήσεις και πλουτίζει με νέες εμπειρίες και παραστάσεις.
• Ενισχύει την ανέμελη διάθεση, εξασφαλίζει την ξεκούραση και την χαλάρωση από τους έντονους ρυθμούς της ζωής και ανανεώνει τον άνθρωπο σωματικά και ψυχικά.
• Φέρνει τον άνθρωπο σε επαφή με νέους τόπους, λαούς και συνήθειες, συντελώντας στη διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων, την άρση των προκαταλήψεων και την ανάπτυξη της κοινωνικότητας του.

Β) Ενδεικτικά αναφέρονται κάποιοι τρόποι που συμβάλλουν στην προσωπική ηρεμία και ισορροπία:

• Αθλητισμός που συμβάλλει στη σωματική και πνευματική ευεξία.
• Ανάγνωση βιβλίων που επιτρέπει την διαφυγή από τα προβλήματα της καθημερινότητας.
• Επαφή με τη φύση που συντελεί στην αποφόρτιση από το άγχος και τη χαλάρωση.
• Ενασχόληση με κάθε μορφή τέχνης που προσφέρει αισθητική συγκίνηση και εξωτερίκευση των συναισθημάτων. 

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

«ΑΛΜΑ»

Βόλλαρη Εξακουστή

Δάββου Σοφία

Λούπη Βασιλική

Μιχαηλίδη Αθηνά

Παναγιωτοπούλου Όλγα

Πανοπούλου Ιωάννα

Παπαδόπουλος Σάκης