Παγκόσμια Ημέρα κατά του ΑIDS-Tα πρώτα κρούσματα, η παγκόσμια υστερία και ο ρατσισμός
Ποια ήταν η αντίδραση της παγκόσμιας κοινής γνώμης απέναντι στα πρώτα κρούσματα του AIDS στις αρχές της δεκαετίας του ’80
Παγκόσμια Ημέρα κατά του ΑIDS έχει κηρυχθεί η 1η Δεκεμβρίου, και το φετινό μήνυμα του Παγκόσμιου Οργανισμό Υγείας φέρει τον τίτλο: «Take the rights path» – Ακολούθησε τον σωστό δρόμο: των δικαιωμάτων.
Μεταξύ άλλων ο ΠΟΥ τονίζει, στο μήνυμά του, πως «Ο πλανήτης μπορεί να τερματίσει το AIDS – αν γίνουν σεβαστά τα δικαιώματα του καθενός από εμάς.
»Με τα ανθρώπινα δικαιώματα στο επίκεντρο, και με επικεφαλής τις κοινωνίες των ανθρώπων, ο πλανήτης μπορεί να συμβάλει στο να πάψει το AIDS να αποτελεί απειλή της δημόσιας υγείας ως το 2030».
(…)
»Όμως τα κενά στη συνειδητοποίηση ότι πρέπει τα ανθρώπινα δικαιώματα να απονέμονται σε όλους, εκτρέπουν τον πλανήτη από το μονοπάτι που θα δώσει τέλος στο AIDS και βλάπτουν τη δημόσια υγεία, ενώ ένα έντονο κύμα επιθέσεων ενάντια στα δικαιώματα απειλεί να υπονομεύσει την πρόοδο που έχει γίνει»
Και η αλήθεια είναι ότι από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, που πρωτοεμφανίστηκε ο ιός του AIDS, έχει συντελεστεί μεγάλη πρόοδος.
«ΤΑXΥΔΡΟΜΟΣ», 9.12.1982, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Tα πρώτα χρόνια του AIDS
Μια μάτια στον Τύπο της εποχής εκείνης, αρκεί για να διαπιστώσουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε το AIDS και κατ’ επέκταση η άνθρωποι που προσβλήθηκαν τότε από τον συγκεκριμένο ιό.
«ΤΑXΥΔΡΟΜΟΣ», 21.7.1983, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Γράφει το περιοδικό «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» στις 21 Ιουλίου 1983:
«Το κακό είναι πως λίγα χρόνια μετά την αναγνώριση από το πλατύ κοινό, του δικαιώματος να διαλέγει κάθε άνθρωπος της σεξουαλική του ζωή και την ανοχή της κοινωνίας προς τους ομοφυλόφιλους, ο φόβος της αρρώστιας, που μάλιστα αποκαλείται και “πανούκλα των ομοφυλόφιλων” έχει κάνει πολύ κόσμο να αποφεύγει συστηματικά τους ανθρώπους αυτούς»
«ΤΑ ΝΕΑ», 27.4.1984, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Ραγδαία αύξηση
Το 1985 τα κρούσματα είχαν θεαματική αύξηση προκαλώντας παγκόσμια υστερία.
Σύμφωνα με «ΤΑ ΝΕΑ» της 23ης Σεπτεμβρίου 1985:
»Στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επισημανθεί 12.932 κρούσματα AIDS, ως τώρα. Από τους αρρώστους αυτούς πέθαναν 6.481. Σ’ όλο τον κόσμο έχουν εντοπισθεί 15.131 κρούσματα AIDS σε 43 χώρες.
»Στη Νέα Υόρκη, το AIDS έρχεται πρώτο στις θανατηφόρες ασθένειες, που πλήττουν άτομα ηλικίας 30-39 ετών.
«ΤΑ ΝΕΑ», 2.9.1985, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Υστερία
«Ο φόβος του AIDS αναστατώνει τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει άμεση επίδραση στις σεξουαλικές σχέσεις: πολλοί Αμερικανοί αλλάζουν σεξουαλική συμπεριφορά, προσπαθώντας να αποφύγουν τον κίνδυνο να κολλήσουν την αρρώστια, ενώ άλλοι παίρνουν τα παιδιά τους από το σχολείο, επειδή κυκλοφόρησαν φήμες ότι κάποιος συμμαθητής τους είναι φορέας του τρομερού ιού.
(…)
» [Στη Νέα Υόρκη], την πρώτη μέρα που άνοιξαν τα σχολεία, οι γονείς 12.000 περίπου μαθητών κράτησαν τα παιδιά τους στο σπίτι, επειδή επιτράπηκε σε μαθητή, που οι αρχές δεν ανακοίνωσαν το όνομά του, να παρακολουθεί τα μαθήματα, παρόλο που πάσχει από AIDS.
(…)
«ΤΑ ΝΕΑ», 23.9.1985, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
»Στο Σαν Φρανσίσκο, που το 15% του πληθυσμού είναι ομοφυλόφιλοι, έρευνες που έγιναν έδειξαν ότι ο φόβος του AIDS πήρε διαστάσεις αληθινής υστερίας.
»Πάρα πολλοί ομοφυλόφιλοι έδωσαν “όρκους αγνείας”. Οι αρχές έκλεισαν τα δημοτικά λουτρά, που ήταν τόπος συνάντησης των σεξουαλικά ανορθόδοξων.
»Και ο ρωμαιοκαθολικός επίσκοπος της πόλης χοροστάτησε σε “ειδική” λειτουργία διάρκειας 40 ωρών, που θύμιζε ανάλογες λειτουργίες του μεσαίωνα για να εξορκισθούν οι επιδημίες πανούκλας.
»Σε πολλές περιπτώσεις στην Αυστραλία, αλλά και σε άλλες χώρες, άτομα που ανήκαν στις “ύποπτες” κατηγορίες (ομοφυλόφιλοι, αιμοφιλικοί, μεταγγικοί) απολύθηκαν από τη δουλειά τους ή απομονώθηκαν εντελώς από το κοινωνικό τους περιβάλλον».
Όχι στα κέντρα φιλοξενίας και ενημέρωσης
Αρκετά χρόνια αργότερα, οι διακρίσεις ενάντια σε φορείς και ασθενείς με HIV και ΑIDS δεν υποχωρούσαν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η στάση κατοίκων του Δήμου Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης το 1998, όταν και εναντιώθηκαν στη λειτουργία δομής ενημέρωσης και φιλοξενίας ασθενών και φορέων.
Γράφουν «ΤΑ ΝΕΑ» της 31ης Οκτωβρίου 1998:
«Ο Σταθμός ενημέρωσης και φιλοξενίας ασθενών και φορέων AIDS δεν θα λειτουργήσει στη γειτονιά τους.
»Και αν κάποιοι επιμείνουν πολύ, θα…τον κάψουν! Αποφασισμένοι να μην επιτρέψουν με με καμία μορφή τη λειτουργία του (…) στην περιοχή τους δηλώνουν οι κάτοικοι, αλλά και οι δημοτικές αρχές των Αμπελοκήπων της Θεσσαλονίκης.
«ΤΑ ΝΕΑ», 31.10.1998, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
»Σχεδόν ένα μήνα μετά τα επίσημα εγκαίνιά του, παραμένει κλειστός, οι υπάλληλοι του δεν τολμούν να περάσουν για να εγκατασταθούν στα γραφεία τους και οι ασθενείς περιμένουν στωικά τη λύση.
(…)
»Ένα φορτηγό, δύο απορριμματοφόρα του Δήμου, ένα πρόχειρο παράπηγμα από πλαστικό και δεκάδες άνθρωποι κάθε ηλικίας είναι συνεχώς εκεί…
»Ο ιδιάζων ρατσισμός και η φοβία για την ασθένεια, τους τρόπους μετάδοσης, αλλά και γενικότερα τη συνύπαρξη και γειτονία με φορείς της θανατηφόρου νόσου των κατοίκων της Ξηροκρήνης, δεν αφορά μόνο σε μία ομάδα ανθρώπων. Βρίσκει όχι απλώς σύμφωνους, αλλά και αρωγούς, στον αγώνα αυτόν της άρνησης και τους εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης».
Η εμβληματική ταινία του Τζόναθαν Ντέμι, Philadelphia (1993), με την οποία ο Τομ Χάνκς κέρδισε το Όσκαρ Ά Ανδρικού Ρόλου, αποτυπώνει με απόλυτη ακρίβεια τη σκληρότητα με την οποία αντιμετωπίστηκαν από τους συνανθρώπους τους, για δεκαετίες, χιλιάδες ασθενείς, διαγνωσμένοι με AIDS.
