Δ. Αυγερινοπούλου: Οικοδομούμε έναν κόσμο που αρνείται να ανεχθεί τη βία κατά των γυναικών
Της Διονυσίας-Θεοδώρας Αυγερινοπούλου
Η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών παραμένει μια από τις πιο διαδεδομένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο. Σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, υπολογίζεται ότι μία στις τρείς γυναίκες παγκοσμίως έχει υποστεί σωματική ή και σεξουαλική βία τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους.
Σήμερα, παρατηρείται μια πρωτόγνωρη αύξηση στα καταγεγραμμένα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Οι καταγγελίες γυναικών που κατέγραψε η Ελληνική Αστυνομία, από 4.264 το 2020, αυξήθηκαν σε 7.375 το 2021, σε 10.131 το 2022 και 8.865 το πρώτο 10μηνο του 2023, δηλαδή 33 περιστατικά την ημέρα. Πριν τελειώσει το 2023, 9 γυναίκες έχουν δολοφονηθεί από τον νυν ή πρώην σύντροφο τους ή κάποιο άντρα. Σε έρευνα της έκθεσης GSNI, το 26% των γυναικών άνω των 15 ετών έχουν υποστεί βία από τον σύντροφό τους. Και δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι αυξάνονται και οι αριθμοί που καταγράφουν βιασμούς και άλλες μορφές σεξουαλικής κακοποίησης, σεξουαλική παρενόχληση, trafficking ακόμα και διαδικτυακή βία, καθώς και το γεγονός ότι οι διακρίσεις και ο σεξισμός αποτελούν καθημερινότητα για τις γυναίκες στην κοινωνική και εργασιακή τους ζωή, αναπαράγουν τις σχέσεις εξουσίας και συνιστούν παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους. Δεν θα πρέπει επίσης να ξεχνάμε την τρομακτική αγριότητα κατά των γυναικών στις εμπόλεμες ζώνες.
Η Διεθνής Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών, που καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ, δεν είναι ημέρα γιορτής, αλλά ημέρα αγώνα, με σκοπό την ενδυνάμωση των γυναικών και την αντίστασή μας στη βία σε όλες τις μορφές της, στον ιδιωτικό και το δημόσιο χώρο, καθώς και για την ευαισθητοποίηση όλης της κοινωνίας για το φαινόμενο αυτό.
Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, η οποία υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2011, τέθηκε σε ισχύ το 2014, υπογράφηκε από την ΕΕ το 2017 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Οκτωβρίου, αποτελεί το πρώτο διεθνώς νομικά δεσμευτικό κείμενο του είδους του και στη χώρα μας είναι νόμος εδώ και 5 χρόνια. (Ν.4531/2018). Αποτελεί ένα ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο για την προστασία των γυναικών από κάθε μορφή βίας που αποσκοπεί στην πρόληψη, τη δίωξη και την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, καθώς και στην εφαρμογή ολοκληρωμένων και συντονισμένων πολιτικών. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελληνική Αστυνομία δημιούργησε 73 επιτελικές Υπηρεσίες Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, καθώς και 18 Γραφεία Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας.
Η έκκληση για τη στήριξη της νομοθεσίας και των ολοκληρωμένων πολιτικών που ενισχύουν την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών σε όλους τους τομείς, που απευθύνει ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, περιέχει και το κομβική σημασίας μήνυμα, το να οικοδομήσουμε έναν κόσμο που να αρνείται να ανεχθεί τη βία κατά των γυναικών οπουδήποτε, σε οποιαδήποτε μορφή, μια για πάντα. Και σε αυτή την κατεύθυνση, η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει κάνει πολύ σημαντικά βήματα τα οποία επιβεβαιώνει και η Ομάδα εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Καταπολέμηση της Βίας εναντίον των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας (GREVIO) στη βασική της έκθεση αξιολόγησης για την Ελλάδα. Στην πρώτη αυτή έκθεση αξιολόγησης για τη χώρα μας, αναγνωρίζονται τα βήματα προόδου που έχει κάνει η Ελλάδα.
Το ελληνικό #MeΤoo ενεργοποίησε όλα τα Υπουργεία και η Κυβέρνηση κινήθηκε ταχύτατα για τις απαραίτητες θεσμικές αλλαγές, την ενίσχυση της καταστολής, αλλά και τη φροντίδα των θυμάτων.
Υπήρξαν πολύ σημαντικές αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίαςκαι σημαντικά βήματα από την Ελληνική Αστυνομία στο πεδίο της εξιχνίασης και της δίωξης αυτών των εγκλημάτων. Η βαριά σωματική βλάβη περιλαμβάνει πλέον και τη μόνιμη παραμόρφωση και αναπηρία οδηγώντας σε ποινές κάθειρξης μέχρι 15 χρόνια. Αυστηρότερη έχει γίνει ακόμα η τιμωρία της εμπορίας ανθρώπων που μπορεί να φτάσει μέχρι και ισόβια. Το ίδιο και οι προϋποθέσεις για την υπό όρους απόλυση δραστών τέτοιων εγκλημάτων. Είναι υποθέσεις, που εκδικάζονται, πλέον, κατά προτεραιότητα. Σήμερα έχει επιτέλους ποινικοποιηθεί η εκδικητική πορνογραφία. Η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας στους χώρους εργασίας διώκεται πλέον αυτεπαγγέλτως και οι κακοποιημένες γυναίκες εξετάζονται πλέον υποχρεωτικά παρουσία ψυχολόγου. Ενώ και οι δικαστές που αναλαμβάνουν πλέον τα σχετικά περιστατικά έχουν εξειδικευτεί μέσα από σεμινάρια της Εθνικής Σχολής Δικαστών.
Προχωρήσαμε στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021-2025, για την πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, στην ισότιμη συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων και στην ενσωμάτωση της διάστασης φύλου σε τομεακές πολιτικές. Ιδρύθηκαν οι πρώτες υπηρεσίες αντιμετώπισης ενδοοικογενειακής βίας της ΕΛ.ΑΣ με επιμόρφωση για την έμφυλη και ενδοοικογενειακή βία ενώ σημαντικό όπλο αποτελεί και η δωρεάν εφαρμογή του panicbutton, του κουμπιού πανικού.
Έχουμε σήμερα 44 Συμβουλευτικά Κέντρα και 19 δομές στήριξης, τη γραμμή 15900, όλο το 24ωρο, αλλά και τα στοχευμένα προγράμματα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Μεταφέραμε τη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΔΟΠΙΦ) στο Υπουργείο Εργασίας, γιατί η επίτευξη της ισότητας είναι άμεσα συνδεδεμένη με την εργασία ενώ, το 2021, δημιουργήσαμε χαρτοφυλάκιο σε επίπεδο Υφυπουργού με αρμοδιότητα την ισότητα, τη δημογραφική πολιτική και την οικογένεια στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ενώ κυρώσαμε τη Σύμβαση 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλησης στην εργασία. Στις δράσεις του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας περιλαμβάνεται η νομική στήριξη στις κακοποιημένες γυναίκες, το Εργαλείο Εκτίμησης Κινδύνου, η Μελέτη Θυτών.
Το σημαντικότερο όμως όλων, όπως επεσήμανε και ο Πρωθυπουργός, είναι ότι πλέον δεν ζούμε στην άγνοια, τα θύματα μιλούν, η Πολιτεία κινητοποιήθηκε, η κοινωνία ενεργοποιήθηκε. Σε αυτή την κατάκτηση καλούμαστε να είμαστε όλοι μαζί, να λειτουργήσουμε συλλογικά, ενεργοποιώντας τα εργαλεία που παρέχει η πολιτεία, να καλλιεργήσουμε ουσιαστικά αυτή τη νέα νοοτροπία αλληλοσεβασμού και ισότητας, να κάνουμε πράξη την ενθάρρυνση των θυμάτων και των κοινωνιών να σπάσουν την σιωπή, με στόχο να διασφαλίσουμε όλοι μαζί την αποτελεσματική προστασία και την στήριξη που χρειάζονται Για να πάψουν οι γυναίκες να είναι ευάλωτες, για να σπάσουν τα δεσμά που τις καθηλώνουν σε συνθήκες καταπίεσης, εξευτελισμού και κινδύνου. Βοηθώντας τες να πάψουν να φοβούνται, να ντρέπονται, να αισθάνονται ένοχες για την κακοποίησή τους, παραμένοντας έτσι παγιδευμένες σ’ έναν φαύλο κύκλο βίας. Και για να πάψει η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών να παραμένει μια από τις πιο κοινές και διαδεδομένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο. Για να ζούμε όλες και όλοι σε μια δίκαιη και ισότιμη κοινωνία.
