Οι πολεοδομικές προκλήσεις του δήμου Ήλιδας

Στο επίκεντρο οικισμοί και ΖΟΕ

Του Παναγιώτη Φωτεινόπουλου

Ποικίλες χωροταξικές προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπίσει η μελετητική ομάδα που εκπονεί το Τοπικό Πολεοδομικό του δήμου Ήλιδας, αφού υπάρχουν αρκετά ζητήματα προς διευθέτηση.

Η σύγκρουση χρήσεων γης, οι πιέσεις για ανάπτυξη τουριστικών και παραθεριστικών  χρήσεων, ιδίως στο παραλιακό μέτωπο, καθώς και η δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης με όρους περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς σημαίνει ότι θα απαιτηθεί αναθεώρηση των προβλέψεων της Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου.

H συνολική έκταση του Δήμου είναι 400.96 τ.χλμ. Η γεωμορφολογία του εδάφους χαρακτηρίζεται από πεδινές εκτάσεις οι οποίες σχηματίζουν την πεδιάδα της Ηλείας, τη μεγαλύτερη της Πελοποννήσου.  Ορεινοί όγκοι υπάρχουν στα βόρεια σύνορα του Δήμου, στα νοτιοδυτικά και νοτιοανατολικά (οροπέδιο Φολόης). Το υδρογραφικό δίκτυο του δήμου χαρακτηρίζεται κυρίως από την περιοχή απορροής του ποταμού Πηνειού στα βόρεια του δήμου και τους μικρότερους κλάδους του. Έχει κατεύθυνση από τα ανατολικά προς τα δυτικά πηγάζοντας από τους ορεινούς όγκους της κεντροδυτικής Πελοποννήσου και εκβάλλοντας στο Ιόνιο Πέλαγος.

Στον Δήμο Ήλιδας υπάρχουν στο μεγαλύτερο μέρος του παραλιακού μετώπου καθορισμένες γραμμές αιγιαλού- παραλίας όπως επίσης και Προσωρινή Οριοθέτηση Αιγιαλού.

O Δήμος Ήλιδας αποτελεί σε πολύ μεγάλο βαθμό γεωργική περιοχή με παράλληλη ανάπτυξη δραστηριοτήτων του τριτογενούς τομέα κυρίως εμπορικές και τουριστικές. Ειδικά στην ΔΕ Αμαλιάδας το 90% της κάλυψης εδάφους αφορά καλλιεργούμενες εκτάσεις, δάση και ιδιωτικούς βοσκότοπους. Οι εκτάσεις οικισμών αποτελούν περί το 6% της συνολικής έκτασης της Δημοτικής Ενότητας.

Βασικές χρήσεις γης στην περιοχή του Δήμου είναι η γεωργική, η οικιστική και η τουριστική. Σε ό,τι αφορά τη ΖΟΕ Ηλείας («Κατώτατου ορίου κατάτμησης και λοιπών όρων και περιορισμών δόμησης στην εκτός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών προϋφισταμένων του έτους 1923 παραλιακή περιοχή ∆ήμων και Κοινοτήτων Νομού Ηλείας», ΦΕΚ 1161/∆/93 και 86/Β/94), αν και  είχε στόχο να προστατεύσει τα οικοσυστήματα όπως ο Αλφειός ποταμός, ο Πηνειός ποταμός, ο Καϊάφας κ.λπ.  και να δώσει τέρμα στην άναρχη δόμηση (νόμιμη ή αυθαίρετη), δεν μπόρεσε να επιλύσει τη σύγκρουση χρήσεων γης στην περιοχή όπου εφαρμόζεται. 

Τι γίνεται με τους οικισμούς Αμαλιάδας και Πηνείας

Στον Δήμο Ήλιδας εγκεκριμένο ΓΠΣ έχει η πόλη της Αμαλιάδας (ΦΕΚ 3/Δ/20.1.1986, ΦΕΚ 1064/Δ/15.10.1992 και ΦΕΚ 1228/δ/25.11.1992).  Εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο  έχει ο οικισμός Χάβαρι (ΦΕΚ 367/Δ/11.12.1910). Επίσης στη ΔΕ Αμαλιάδας 13 οικισµοί είναι οριοθετηµένοι µε το Π.∆. 24.4.85, χωρίς να είναι χαρακτηρισµένοι στάσιµοι (ο Αµπελόκαµπος, τα Σαβάλια, η Ροβιάτα, η Μαραθιά, ο Κουρούτας, τα ∆ουναίικα, τα Κάτω Κερτεζαίικα, ο Καρδαµάς, το Αυγείο, το Σώστιο, το Πέρα Χάβαρι, ο Αγ. Γεώργιος και ο Αγ. Ιωάννης) ενώ 9 οικισµοί είναι οριοθετηµένοι µε το Π.∆. 24.4.85 και χαρακτηρισµένοι στάσιµοι (ο Άγιος Ηλίας, η Αρχαία Ήλιδα, το Γεράκιον, η Ανάληψη, τα Καλύβια, οι Πετρούλαι, το Κρυόνερον, το Περιστέριον, τα Αστερέικα). Στους οικισµούς αυτούς το όριο προσδιορίζεται µε κύκλο ακτίνας 800µ. 

Επίσης υπάρχουν 7 οικισµοί που δεν είναι οριοθετηµένοι και είναι χαρακτηρισµένοι στάσιµοι (ο Άγιος ∆ηµήτριος, ο Κολοκυθάς, η ∆άφνη, η ∆αφνιώτισσα, το Κέντρον, η Κεραµιδιά, η Παλαιοάνθη). Στους οικισµούς αυτούς το όριο προσδιορίζεται επίσης µε κύκλο ακτίνας 800µ.

Ο οικισµός Παλούκι που υφίσταται πριν το Ν. 1337/83 δοµείται µε διατάξεις της εκτός σχεδίου δόμησης ενώ υπάρχουν άλλες επτά οικιστικές συγκεντρώσεις στον εξωαστικό χώρο (εµφανίζονται στις απογραφές της ΕΣΥΕ µετά τον Ν. 1337/83), οι οποίες δοµούνται επίσης µε τις διατάξεις της εκτός σχεδίου δόµησης (τα Τσαφλέικα, τα Τσιχλέικα, η Αγ. Μαρίνα, τα ∆ανικά, ο Κασιδιάρης, η Παραλία, τα Ρωµέικα). Ειδική κατηγορία αποτελούν οι οικισµοί Παναγιά και Καλαθάς, που είναι µοναστήρι και εγκαταλελειµµένος (κατολισθαίνων) οικισµός, αντίστοιχα.

Στη ΔΕ Πηνείας οι οικισμοί δεν είναι οριοθετημένοι, ενώ για 25 οικισμούς  το όριο προσδιορίζεται µε κύκλο ακτίνας 800µ (ΦΕΚ 719/Δ/24.12.1990). Αυτοί είναι το Σιμόπουλο, τα Άγναντα, τα Αμπελάκια, το Αγραπιδοχώρι, ο Άγιος Νικόλαος, η Κοτρώνα, ο Ανθώνας, το Καλό Παιδί, η Αυγή, η Ωραία, η Βουλιαγμένη, τα Γαβράκια, η Εφύρα, το Πιρίο, ο Κάμπος, ο Λαγανάς, ο Λουκάς, το Πρινάρι, η Απιδούλα, το Μαζαράκι, ο Πρόδρομος, η Οινόη, η Ακροποταμιά, η Ροδιά και η Σκλίβα. Ο οικισμός της Βάλμης είναι προϋφιστάμενος του ‘23.