Ο Σύλλογος Φίλων Μόνιμης Έκθεσης «Νίκος Μπελογιάννης» συμμετείχε στη 2η Πανελλήνια Συνάντηση Μουσείων και Συλλόγων Φίλων Μουσείων Εθνικής Αντίστασης στην Λάρισα
Ο ΣΑΡΛΩ και η ιστορία απελευθέρωσης της Αμαλιάδας από τη ναζιστική κατοχή
Παρουσίαση Πουλχερία Γεωργιοπούλου
Ο Σύλλογος Φίλων της Μόνιμης Έκθεσης «Νίκος Μπελογιάννης» συμμετείχε στη 2η Πανελλήνια Συνάντηση Μουσείων και Συλλόγων Φίλων Μουσείων Εθνικής Αντίστασης στην Λάρισα με θέμα
«Μια ιστορία για την απελευθέρωση. Τα Μουσεία παρουσιάζουν μια ιστορία για την απελευθέρωση της πόλης τους»
Ο Σύλλογος Φίλων Μουσείου Εθνικής Αντίστασης Λάρισας, φιλοξένησε σε μια άψογη διοργάνωση εκπροσώπους Μουσείων και Συλλόγων Εθνικής Αντίστασης, δημοσιογράφους και διακεκριμένους Πανεπιστημιακούς Ιστορικούς, από τη Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία, τη Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο, την Κρήτη και την Αθήνα, το διήμερο 19 – 20/10 όπου μοιράστηκαν ιστορίες από την απελευθέρωση της πόλης τους από τη ναζιστική κατοχή.
Πρόκειται για μια πανελλαδική συνάντηση , που ανατροφοδότησε την ιστορική μνήμη και ήταν μια ευκαιρία δικτύωσης και συνεργασίας μεταξύ των μουσείων, αλλά και των φορέων που ασχολούνται με την ανάδειξη της ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης. Είναι συγκλονιστικές οι μαρτυρίες για εκείνα τα μεγάλα χρόνια της αντιστασιακής ιστορίας της Αμαλιάδας σε ιστοριογραφική και λογοτεχνική μορφή ενώ ο φωτογραφικός φακός έχει αποτυπώσει κάποια από τα πρόσωπα εκείνης τη χρυσής γενιάς.
Η αντιστασιακή γενιά της Αμαλιάδας, εκλεκτή ομάδα ανδρών και γυναικών πλαισίωσε το Νίκο Μπελογιάννη τον αταλάντευτο κομμουνιστή, τον διανοούμενο της αριστεράς , τον οικουμενικό Έλληνα ήδη από τα μαθητικά τους χρόνια, όταν ρίχτηκαν μαζί του στον αγώνα για ένα καλύτερο και δικαιότερο κόσμο και τον ακολούθησαν στον ανηφορικό δρόμο της υπέρτατης θυσίας.
Η αντιστασιακή ιστορία της Αμαλιάδας
Το μέλος του Συλλόγου Φίλων της Μόνιμης Έκθεσης «Νίκος Μπελογιάννης» Πουλχερία Γεωργιοπούλου στην εισήγηση με θέμα:
Μια ιστορία για την απελευθέρωση της Αμαλιάδας από τη ναζιστική κατοχή.
Χρήστος Αθανασόπουλος (ΣΑΡΛΩ) Ο αντάρτης που έδωσε χέρι συγχώρησης στο φονιά του
Μοιράστηκε μαρτυρίες για την ημέρα της απελευθέρωσης της Αμαλιάδας από τους Γερμανούς, στιγμιότυπα της κατοχής και της αντίστασης, πληροφορίες για το ιστορικό της ίδρυσης του μουσείου Μπελογιάννη , τους σκοπούς και τους στόχους του Συλλόγου Φίλων της Μόνιμης Έκθεσης «Νίκος Μπελογιάννης».
Ήταν το θρυλικό χωνί του ΕΑΜ αυτή η αδούλωτη ηρωική φωνή της εθνικής Αντίστασης που σήμανε το αναστάσιμο σάλπισμα της απελευθέρωσης της Αμαλιάδας από τους Γερμανούς, στις 4 Σεπτέμβρη 1944 από το καμπαναριό του Άη Γιώργη.
Χιλιάδες πολίτες ξεδιπλώνουν τις γαλανόλευκες και ψάλλοντας το «Χριστός Ανέστη» τρέχουν στους δρόμους . Όλος ο κόσμος ενωμένος και συναδελφωμένος, γιόρταζε τη λευτεριά του με χορούς και τραγούδια, με πρώτους πανηγυριώτες τη γενναία γενιά της πόλης.
Το φευγιό των Γερμανών παρενοχλούσε ασφυκτικά τμήμα του ΕΛΑΣ, και αργά, τις βραδινές ώρες εκείνης της αξέχαστης ημέρας τραγουδώντας τον ύμνο του «Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα…», μπήκε στην πόλη που το υποδέχθηκε με ζητωκραυγές και λουλούδια.
Ο ηρωικός Δεσπότης Ηλείας Αντώνιος Αρχηγός του ΕΑΜ Πελοποννήσου και Πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής Πελοποννήσου της ΠΕΕΑ με ομάδα πολύτιμων συνεργατών φτάνει στον σιδηροδρομικό σταθμό . Τμήματα του ΕΛΑΣ και ΕΠΟΝ συνοδεύουν τους εκλεκτούς αγωνιστές.
Ο δήμαρχος Αμαλιάδας γιατρός Θεόδωρος Οικονομόπουλος εκφράζει τη χαρά του λαού της λεύτερης πόλης που βλέπει ξανά ανάμεσά του τον ηρωικό Δεσπότη του, ενώ χιλιάδες λαός τους επευφημεί και η Φιλαρμονική της πόλης παιανίζει εθνικά και επαναστατικά εμβατήρια.
Στον Σεβασμιότατο εκ μέρους της ΕΠΟΝ προσφέρει ανθοδέσμη και προσφωνεί νεαρή Επονίτισσα της Αμαλιάδας. Στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη εψάλη δέηση για τους πεσόντες στον αγώνα και κατατέθησαν στεφάνια.
Αναφορά έγινε στους πεσόντες γερμανούς αντιφασίστες που υπηρετούσαν στην κατεχόμενη Αμαλιάδα και προσέφεραν εξαιρετικά σημαντικές υπηρεσίες στο ΕΑΜ – ΕΛΑΣ. Εκτελέστηκαν το καλοκαίρι του ΄44 και ΕΠΟΝίτες σκέπασαν με λουλούδια τους τάφους τους,
Σχεδόν τρία χρόνια και μερικούς μήνες οι χιτλεροφασίστες σκόρπιζαν τον όλεθρο και την οδύνη στην Αμαλιάδα και στα μαρτυρικά χωριά της.
Η πόλη με την καθοδήγηση του ΕΑΜ πρωτοστάτησε στην περιοχή της πεδινής Ηλείας, Γερμανοί και ταγματασφαλίτες για να τσακίσουν την αντίσταση του λαού συναποφασίζουν στήσιμο μπλόκων.
Είναι συγκλονιστική η ιστορία του αμαλιαδίτη Χρήστου Αθανασόπουλου γνωστό σε όλους με το παρατσούκλι ΣΑΡΛΩ . Σπανιότατο περιστατικό μεγαλοσύνης και γενναιοψυχίας ανά τους αιώνες, μοιάζει τραγική μορφή αρχαίου δράματος. Συνελήφθη στο φοβερό μπλόκο που έγινε στην Αμαλιάδα στις 20 Ιούλη 1944 .
Βασανίστηκε, φυλακίστηκε , εκτελέστηκε, θάφτηκε, και βαριά τραυματισμένος βγήκε έξω από τον τάφο του. Με τις προσπάθειες των υγειονομικών υπηρεσιών της Αντίστασης ο ΣΑΡΛΩ έγινε καλά και εντάχθηκε στις ένοπλες δυνάμεις του ΕΛΑΣ, απ΄όπου πολέμησε τους κατακτητές και τους συνεργάτες τους – εκτελεστές του.
Μετά τη νικηφόρα για τον ΕΛΑΣ μάχη του Πύργου ο ΣΑΡΛΩ με την ανθρώπινη μεγαλοσύνη του λαϊκού ήρωα έδωσε χέρι συγχώρεσης στον φυλακισμένο πλέον εκτελεστή του ο οποίος σωριάστηκε ερείπιο.
Η Αμαλιάδα πρωτοπορεί στον τρόπο που αυτοδιοικήθηκε μετακατοχικά . Η Επιτροπή Λαϊκής Αυτοδιοίκησης Αμαλιάδας ήταν μια 15μελής οργάνωση εκλεγμένη δια βοής από το λαό. Την επόμενη ημέρα της απελευθέρωσης συγκροτήθηκε σε σώμα και ανέλαβε την διαχείριση των προβλημάτων της πόλης.
Ο τοπικός ΕΑΜικός τύπος σχολιάζει ότι η λαοσυνέλευση θυμίζει αρχαία αθηναϊκή πολιτεία, την Εκκλησία του Δήμου και την Ηλιαία.
Στην Αμαλιάδα τηρείται η πρωτοπόρα πρακτική της ΠΕΕΑ για την συμμετοχή των γυναικών στην λαϊκή αυτοδιοίκηση, εκλέγονται τρεις γυναίκες σύμβουλοι και αργότερα, το Δεκέμβρη του ΄44, προωθείται στο ανώτατο αξίωμα του δήμου η φαρμακοποιός Μαρίκα Μπότση – Τσαπαλίρα έτσι , στην Αμαλιάδα και μάλλον σε όλη την Ελλάδα έχουμε την πρώτη γυναίκα δήμαρχο.
