Ο μεγάλος ύπνος του Κώστα Καρυωτάκη
Γλυκά θα κοιμηθούμε σαν παιδάκια
γλυκά. Και τα κορίτσια του χωριού μας,
αγριαπιδιές, θα στέκουνε τριγύρω
και, σκύβοντας, κρυφά θα μας μιλούνε
για τα χρυσά καλύβια, για τον ήλιο
της Κυριακής, για τις ολάσπρες γάστρες,
για τα καλά τα χρόνια μας που πάνε.
Ύπνος
Κώστας Καρυωτάκης
(30 Οκτωβρίου 1896 – 21 Ιουλίου 1928)
Είδες και αποείδες σε τούτη τη ζωή, και τελικά διάλεξες εσύ το που και το πότε θα έπεφτες για ύπνο. Ήταν ίσως η έσχατη λύση στο χρόνιο αδιέξοδο της ζωής σου, της ταλανισμένης ύπαρξής σου. Ήταν ο τρόπος σου να βάλεις εσύ το φρένο στον κατήφορο. Να αισθανθείς ότι έχεις δύναμη πάνω στη ζωή, έστω και μέσω του θανάτου. Πόσες και πόσες απογοητεύσεις. Πόσες και πόσες πίκρες. Πόσες και πόσες ματαιότητες. Κάθε τόπος και ένα νέο αδιέξοδο. Σαν το νομά, που είναι καταδικασμένος διαρκώς να ταξιδεύει, χωρίς ποτέ να ξαποστάσει, να ηρεμήσει, να ευχαριστηθεί. Εκείνον που όσο κι αν έψαξε δεν βρήκε ποτές του το πράσινο ακρογιάλι της πατρίδας. Από τις αναγκαστικές μετακινήσεις του μπαμπά, στις «αναγκαστικές» μετακινήσεις τις δικές σου. Τρίπολη, Λευκάδα, Πάτρα, Λάρισα, Καλαμάτα, Αργοστόλι, Χανιά, Θεσσαλονίκη, Σύρος, Άρτα, Αθήνα, Πρέβεζα… Ο τελευταίος σταθμός…
Και που δεν πήγες. Πόσα σχολεία, πόσα γραφεία, πόσα σπίτια, πόσες πλατείες, πόσες προκυμαίες δεν περιδιάβηκες σε τούτη τη ζωή. Η μοναξιά. Ο κοινός παρονομαστής όλων των βημάτων σου. Το μεγάλο σαράκι που σε τρώει από μέσα. Όχι ότι δεν αναζήτησες τη συντροφιά. Όχι ότι δεν αναζήτησες την αγάπη, τη φιλία, τον έρωτα. Σούρουπο στα σοκάκια των Χανίων με την Άννα. Και αργότερα, ματιές σπινθηροβόλες μέσα στη Νομαρχία Αττικής με την Μαρία. Σκιρτήματα ικανά να κάνουν την καρδιά να σταματήσει. Όλοι θέλουν να αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Μα εσύ δεν μπόρεσες. Ήθελες, αλλά δεν μπόρεσες. Κάτι μέσα σου βαθιά δούλευε πάντα εναντίον σου. Η ωχρά σπειροχαίτη της ψυχής σου, σου κατέτρωγε σιγά σιγά τα σωθικά.
Είχαν οι άλλοι το πρόβλημα ή μόνο εσύ; Γιατί δεν μπόρεσες; Γιατί; Γιατί δεν μπόρεσες να κάνεις όνειρα, παρά μόνο αναζητούσες τον μεγάλο ύπνο; Αυτό ήταν τάχα το μόνο, το μεγάλο όνειρό σου; Να πέσεις για ύπνο; Ν΄ αποστάσεις; Εκεί που ήταν ο ευκάλυπτος, τον οποίο διάλεξες να πλαγιάσεις, βάλαν μαρμάρινη επιγραφή που γράφει: «Εδώ, στις 21 Ιουλίου 1928, βρήκε τη γαλήνη με μια σφαίρα στην καρδιά ο ποιητής Κώστας Καρυωτάκης». Βρήκες επιτέλους τη γαλήνη μετά από μόλις 31 έτη δυσμενών μετακινήσεων, μεταστάσεων, μεταθέσεων… Ήσουν τόσο «ευτυχής» για την επικείμενη κοίμησή σου, που άφησες στον καφετζή 80 δρχ. για μία βυσσινάδα των 5 δρχ. Αυτά τα τελευταία τετρακόσια μέτρα, θα πρέπει να ήταν ο πιο ήσυχος περίπατος που έκανες ποτέ, απαλλαγμένος πια από το δυσβάσταχτο βάρος της ύπαρξής σου.
Γλυκά κοιμήσου τώρα σαν παιδί, με τα κορίτσια του χωριού να σου ψιθυρίζουν τρυφερά στ’ αυτί και την κυρούλα να σου διηγείται τις πίκρες της ζωής σαν παραμύθι. Έκλαψες πολύ. Είναι η ώρα ν’ αποστάσεις. Γλυκά κοιμήσου τώρα σαν παιδί. Ο ύπνος σου είναι μεγάλος.
