Για όλα τα περιβαλλοντικά ζητήματα της Ηλείας μίλησε σε συνέντευξη στα γραφεία της «Πρωινής» ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και πρ. υπουργός Περ/λλοντος, Σωκρ. Φάμελλος

Τους κινδύνους για νέα πρόστιμα στον Κυπαρισσιακό Κόλπο, εξαιτίας πρωτοβουλιών αναίρεσης του Προεδρικού Διατάγματος, αναλύει σε συνέντευξή του στην «Πρωινή» ο βουλευτής Β΄Θες/νίκης του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Σωκράτης Φάμελλος, επισημαίνοντας ότι πλέον υπάρχει σαφές πλαίσιο προστασίας, εντός του οποίου πρέπει να οργανωθεί αναπτυξιακό σχέδιο. Ο κ. Φάμελλος σχολιάζει επίσης την πρόσφατη απόφαση Χατζηδάκη για τους δασικούς χάρτες, εκφράζει ανησυχία για νέα περιστατικά παρανομίας στο Κοτύχι και σε άλλες προστατευόμενες περιοχές, αναλύει την περίπτωση του εργοστασίου απορριμμάτων στην Τριανταφυλλιά και σχολιάζει τις εξελίξεις σχετικά με τις έρευνες υδρογονονανθράκων και την περίπτωση του Κατακόλου.

Το τελευταίο διάστημα έχει διατυπωθεί από αυτοδιοικητικούς φορείς αλλά και από κυβερνητικούς βουλευτές η πρόθεση κατάργησης του Προεδρικού Διατάγματος για τον Κυπαρισσιακό Κόλπο. Το υπουργείο Περιβάλλοντος μέχρι στιγμής αφήνει να εννοηθεί ότι μέσα από την εξειδίκευση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών ίσως είναι πιθανές ορισμένες τροποποιήσεις. Ποια είναι η δική σας άποψη;

Το ζήτημα του Κυπαρισσιακού Κόλπου είναι ένα μείζον περιβαλλοντικό θέμα, εθνικού επιπέδου. Δεν αφορά μόνο την περιοχή, αλλά συνολικά τη χώρα. Προσπάθεια διεύρυνσης των χρήσεων έχει γίνει ξανά στο παρελθόν, το 2014, εις βάρος των υποχρεώσεων προστασίας του περιβάλλοντος. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό. Καταλήξαμε σε καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, απόρριψη του σχεδίου Π.Δ. από  το Συμβούλιο της Επικρατείας και σοβαρότατες επιπτώσεις στην τοπική ανάπτυξη, γιατί δεν είχαμε ξεκάθαρους κανόνες, αλλά και αρνητική επίπτωση στην τουριστική αξία και στο προϊόν της περιοχής. Για τη συμμόρφωση της χώρας, για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και για να υπάρχει αναπτυξιακό σχέδιο και κανόνας, πήραμε την πρωτοβουλία σύνταξης και κύρωσης ενός νέου Προεδρικού Διατάγματος. Όμως η εκκρεμότητα απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί, γιατί εξακολουθούν να υπάρχουν συγκεκριμένες παραβάσεις,όπως προκύπτει από ελέγχους των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος(δρόμοι προς την παραλία, αυθαίρετα κτίρια, ομπρελοκαθίσματα ακόμα και τη νύχτα, φωτισμός σε μαγαζιά, κλπ.).

Υπάρχουν, λοιπόν, ακόμα ζητήματα που η χώρα οφείλει να καλύψει για να αποφύγει αφενός την καταδίκη και  αφετέρου για να μπορέσει να έχει ξεκάθαρους κανόνες, αναπτυξιακούς και προστασίας του περιβάλλοντος. Για αυτόν τον λόγο, πρωτοβουλίες αναίρεσης του Προεδρικού Διατάγματος, είτε από κοινοβουλευτική πλευρά είτε από κυβερνητική είτε από αυτοδιοικητική, είναι απαράδεκτες και σε λανθασμένη πλευρά. Η τοπική αυτοδιοίκηση και τα κόμματα οφείλουν να στηρίξουν την περιοχή, τους επαγγελματίες και τους ιδιοκτήτες ξεκαθαρίζοντας ποιοι είναι οι κανόνες ανάπτυξης, εντός του πλαισίου προστασίας.Η συζήτηση αναίρεσης του Πλαισίου προστασίας, δεν αποτελεί διέξοδο ανάπτυξης αλλά μικροκομματική εκμετάλλευση της αγωνίας. Η περιοχή έχει ανάγκη να δοθεί λύση στο αδιέξοδο της ανάπτυξης. Άρα να οργανωθεί η ανάπτυξη εντός του πλαισίου προστασίας. Θεωρώ ότι αυτή θα είναι και η τελική επιλογή του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας, διότι η χώρα είναι δεσμευμένη απέναντι σε αυτό το σχέδιο.

Η κυβέρνηση αποφάσισε να αναθεωρήσει τους δασικούς χάρτες εντάσσοντας πράξεις της διοίκησης, με το επιχείρημα ότι θα μειωθεί αισθητά ο όγκος των αντιρρήσεων. Γιατί θεωρείτε πως είναι προς τη λάθος κατεύθυνση αυτή η απόφαση;

Οι δασικοί χάρτες είναι συνταγματική υποχρέωση, συστατικό στοιχείο του κράτους δικαίου. Δίνουν γρήγορες και ασφαλείς πληροφορίες που μπορεί να γίνει μια επένδυση, μια επιχείρηση ή ένα κτίριο και προστατεύουν ταυτόχρονα το περιβάλλον από πιθανές καταπατήσεις και αυθαιρεσίες, ακόμα και από τον κίνδυνο δημιουργίας μιας πυρκαγιάς.Οι δασικοί χάρτες προβλέπονται από το Σύνταγμα εδώ και 45 χρόνια. Ο κ. Χατζηδάκης χρησιμοποιεί ως πρόφαση τις αντιρρήσεις και την ανάγκη ενσωμάτωσης πράξεων της διοίκησης στον κυρωμένο δασικό χάρτη. Υπάρχει νομοθεσία -ο νόμος 3889/2010, άρ.20- όπου προβλέπεται η διαδικασία ενσωμάτωσης πράξεων της διοίκησης ακόμα και στον κυρωμένο χάρτη. Άρα κανείς δεν εμποδίζει τον κ. Χατζηδάκη, με το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, να ενσωματώσει πράξεις της διοίκησης. Η δεύτερη δικαιολογία που χρησιμοποιούν, είναι το πλήθος των αντιρρήσεων. Πράγματι, υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις, κάτι που οφείλεται στο ότι δεν είναι στελεχωμένες οι δασικές υπηρεσίες. Το ερώτημα είναι γιατί σταμάτησε τις προσλήψεις 200 δασολόγων και δασοπόνων, εγκεκριμένες για το 2019, και θα επιτάχυναν τη διαδικασία; Μήπως για να χρησιμοποιήσει τις αντιρρήσεις ως δικαιολογία για να ακυρώσει τους χάρτες; Και πάλι οι αντιρρήσεις αναφέρονται μόνο στο 7% του συνόλου δασικών χαρτών. Για ποιο λόγο ακύρωσε το κυρωμένο 45% που δεν είχε αντιρρήσεις;

Η πραγματική αιτία -γιατί τα υπόλοιπα είναι προφάσεις- είναι πωςο κ.Χατζηδάκης, και η ΝΔ συνολικά,θέλει να αμφισβητήσει την περιβαλλοντική προστασία και το κράτος δικαίου στην ύπαιθρο. Ανοίγει τώρα ένα παράθυρο -τάχατες- αναμόρφωσης όλων των δασικών χαρτών, το οποίο δεν θα κλείσει σχεδόν ποτέ, διότι όπως έχουνε αποφανθείτο ΣτΕ και ο Συνήγορος του Πολίτη, αυτές οι διοικητικές πράξεις που θέλει να χρησιμοποιήσει είναι αμφιβόλου εγκυρότητας. Θα μπούμε ως χώρα σε ένανκυκεώνα όσον αφορά την κύρωση δασικών χαρτών, που δεν θα τελειώσει και τελικά δεν θα έχουμε χάρτες. Έτσι, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, και οι αγρότες θα είναι θιγμένοι από αυτή τη διαδικασία, διότι η Ευρώπη θα εξετάσει τη νομιμότητα των ενισχύσεων και θα έχουμε και έλλειμα στο κράτος δικαίου, εφόσον οι χάρτες απαιτούνται και για το Κτηματολόγιο. Οι μόνοι οι οποίοι μπορούν να ωφεληθούν, είναι οι πολιτευτές της ΝΔ, που για έναν χρόνο θα δίνουν ψεύτικες υποσχέσεις τους αγρότες. Αυτό όμως δεν θα βοηθήσει τη χώρα μας ούτε περιβαλλοντικά ούτε αναπτυξιακά. Για παράδειγμα, στην Ηλεία,  στον ήδη κυρωμένο δασικό χάρτη, μπορούσε ο ιδιοκτήτης, άμεσα και με απλή σφραγίδα του μηχανικού, να μη χρειαστεί πράξη χαρακτηρισμού για τις μη δασικές εκτάσεις και να προχωρήσει στην οικοδόμηση σπιτιού, ξενοδοχείου, ενοικιαζομένων δωματίων ποιμνιοστασίουκλπ. Αυτά τώρα δεν μπορούν να γίνουν. Άρα κάναμε ένα μεγάλο βήμα προς τα πίσω.

Το τελευταίο διάστημα καταγράφηκαν νέα κρούσματα παράνομων ενεργειών (λαθροθηρία, τρακτέρ στην παραλία στο Εθνικό Πάρκο Κοτυχίου-Στροφυλιάς στη Δυτική Πελοπόννησο, κάποια από τα οποία συνοδεύτηκαν κι από βίαιη επίθεση σε στέλεχος του οικολογικού κινήματος. Πώς πιστεύετε ότι μπορούν να θωρακιστούν αποτελεσματικά αυτές οι Προστατευόμενες Περιοχές;

Δυστυχώς, με τοναντι-περιβαλλοντικό νόμο 4685/2020 των Μητσοτάκη-Χατζηδάκη, που χαρακτηρίστηκε ως περιβαλλοντικό έγκλημα από όλους τους περιβαλλοντικούς φορείς της χώρας, η Ελλάδα έχει κάνει ένα βήμα πίσω ως προς την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και ιδιαίτερα των περιοχών που εντάσσονται στο δίκτυο NATURA 2000.

Με νόμο της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ τον Φεβρουάριο του 2018, είχαν συγκροτηθεί ισχυροί φορείς προστασίας του περιβάλλοντος και είχε δοθεί  η αρμοδιότητα σε τοπικούς φορείς, με τοπική συμμετοχή, να έχουν προσωπικό και χρηματοδότηση για να ασκούν και τις αρμοδιότητες της φύλαξης.

Η ΝΔ καταργεί τους φορείς, όπου συμμετείχαν Δήμοι και Περιφέρεια, με υποχρεώσεις αλλά και δικαιώματα, αλλά και οι τοπικοί παραγωγικοί φορείς, οι συνεταιρισμοί, οι επαγγελματίες, για να ενδιαφέρονται για το πώς το φυσικό περιβάλλον δίνει αξία και εισόδημα στην περιοχή.Έτσι καταργείται η συμμετοχή των τοπικών φορέων της Ηλείας και Μεσσηνίας, περίπου 350 εργαζόμενοι μένουν στον αέρα, δεν υπάρχει προϋπολογισμός,και το σημαντικότερο, από τον νόμο-έκτρωμα για το περιβάλλον, λείπει η αρμοδιότητα της φύλαξης. Άρα, χωρίς φορέα, χωρίς ενδιαφέρον των τοπικών φορέων, χωρίς αρμοδιότητα φύλαξης, δυστυχώς φοβάμαι ότι αυτά τα φαινόμενα μπορεί και να αυξηθούν στο μέλλον.

Καταλαβαίνω την αγωνία της κοινωνίας, θέλει εργασία και προϊόν, τόσο στον πρωτογενή τομέα όσο και τον τουρισμό με αξιοποίηση του περιβάλλοντος.Η μόνη λύση για να αντιμετωπιστεί και η αυθαιρεσία είναι να συμμετέχει η τοπική κοινωνία στη διοίκηση του φορέα. Αυτό το αποκεντρωμένο δημοκρατικό μοντέλο έρχεται ο κ. Χατζηδάκης και το καταργεί πλήρως. Γιατί δυστυχώς, πλέον και η Στροφυλιά και το Κοτύχικαι ο  Κυπαρισσιακός θα διοικούνται από έναν φορέα στην Αθήνα, που όλη η διοίκησή του θα είναι «γαλάζια» παιδιά του κ.Χατζηδάκη.

Για ποιο λόγο χαρακτηρίζετε στρατηγικό λάθος της ΝΔ την «εμμονή στις ΣΔΙΤ» όσον αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων στη χώρα, αφού και ο ΣΥΡΙΖΑ προώθησε ανάλογες συμπράξεις όπως π.χ. τη μονάδα στην Ηλεία;

Το 2015, όταν αναλάβαμε τη διακυβέρνηση της χώρας, η Ηλεία ήταν σε τραγική κατάσταση όσον αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων. Πολλές χωματερές, πρόστιμα εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία πληρώσαμε για την Ηλεία, ενώ ταυτόχρονα τα σκουπίδια σχημάτιζαν βουνά μέσα στην πόλη, που ξεπερνούσαν τον 1^ο όροφο των κατοικιών! Το έργο ΣΔΙΤ ήταν προκηρυγμένο από το 2012 με λανθασμένο σχεδιασμό καιείχε σταματήσει. Δεν προκήρυξε ο ΣΥΡΙΖΑ έργο ΣΔΙΤ για την Ηλεία.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έδωσε λύση όσον αφορά τα απορρίμματα, την ανακύκλωση, το κλείσιμο των χωματερών, την ενδιάμεση λύση στην Τριανταφυλλιά. Αναλάβαμε τη διαπραγμάτευση για το έργο ΣΔΙΤ, όπως μας ζήτησε όλη η αυτοδιοίκηση του νομού Ηλείας. Διορθώσαμε λανθασμένες παραμέτρους του έργου της κυβέρνησης Σαμαρά Βενιζέλου και κερδίσαμε 25% μείωση της ελάχιστης εγγυημένης ποσότητας, άρα 25% μείωση του κόστους που οι κάτοικοι της Ηλείας θα πληρώνουν σε δημοτικά τέλη. Αποφασίσαμε δε να κατασκευαστεί και μία μονάδα ανακύκλωσης, που θα κατεβάσει το κόστος λειτουργίας του ΣΔΙΤεπιπλέον 25%.

Άρα για ένα έργο, με ελλείψεις στο διαγωνισμό, καταφέραμε με διαπραγμάτευση να κατεβάσουμε σε τελικό κόστος 50% για τον πολίτη και την αυτοδιοίκηση, ενώ εξασφαλίσαμε ότι θα υπάρχει μία μονάδα ανακύκλωσης, εδώ στην Ηλεία,και δεν μεταφέρονται τα ανακυκλώσιμα στην Αχαΐα. Αυτή είναι ουσιαστικά η κληρονομιά που άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ και οφείλει η κυβέρνηση της ΝΔ να παραδώσει στο λαό της Ηλείας.

Η κυβέρνηση κάνει ένα ιδεοληπτικό στρατηγικό λάθος στα απορρίμματα. Θεωρεί ότι η ιδιωτικοποίηση των πάντων λύνει όλα τα προβλήματα. Όμως τα έργα αυτά υποτιμούν την ανακύκλωση και την ευρωπαϊκή νομοθεσία, εξυπηρετούν μόνο τον ιδιώτη ανάδοχο και όχι τον πολίτη και τους δήμους. Εμείς δεν έχουμε ιδεοληψία ως προς το μέσο χρηματοδότησης, αλλά δίνουμε προτεραιότητα στη δημόσια χρηματοδότηση και αντί να την χαρίζουμε στις ιδιώτες μεγαλοεργολάβους την δώσαμε στην αυτοδιοίκηση και ξεκίνησαν δεκάδες έργα επεξεργασίας απορριμμάτων αντίστοιχα ή και μεγαλύτερα από αυτό της Ηλείας. Η ΝΔ με τα ΣΔΙΤ υποθηκεύει τις κοινωνίες για 25 χρόνια στις επιλογές ενός ιδιώτη. Άρα δεσμεύει και εγκλωβίζει την τοπική επιχειρηματικότητα, τους δήμους και τους πολίτες, που δεν έχουν πλέον το δικαίωμα να διαχειριστούν οι ίδιοι την καλύτερη λύση για αυτούς.

Δεδομένης της κλιματικής αλλαγής και των διεθνών ενεργειακών εξελίξεων, έχει αναθεωρήσει τις απόψεις του ο ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με τις έρευνες υδρογονανθράκων σε περιοχές όπως π.χ. το Ιόνιο Πέλαγος;

Η μεγάλη μεταρρύθμιση και τομή που έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ κατά τη διακυβέρνησή του, ήταν να ενσωματώσει τις ανάγκες που δημιουργεί η κλιματική κρίση στην ανάπτυξη. Συνέταξε το πρώτο σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα,με βάση τη συμφωνία των Παρισίων, η οποία ψηφίστηκε από τη Βουλή, και ήμασταν στις 10 πρώτες χώρες της Ευρώπης που το κάναμε. Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός που δεσμεύτηκε σε Συμβούλιο Κορυφής τον Ιούνιο του 2019 για τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας. Άρα οι βάσεις για μία κλιματικά ουδέτερη και ανταγωνιστική καινοτόμα κοινωνία τέθηκαν την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό, το συνεχίζει υποχρεωτικά η κυβέρνηση της ΝΔ.Αυτή η πολιτική τομή του ΣΥΡΙΖΑ τροποποιεί το πεδίο χρήσης των υδρογονονανθράκων στην πραγματική αγορά, στην οικονομία και στην κοινωνία.

Όσον αφορά την έρευνα και την εξόρυξη των υδρογονανθράκων, βρήκαμε πολλές διακηρύξεις, αρκετές από αυτές όμως απολύτως ανώριμες. Λόγω των υποχρεώσεων της χώρας κάποιες από αυτές προφανώς και συνέχισαν. Εκεί που υπήρχε δυνατότητα από τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, όλες αυτές οι έρευνες τροποποιήθηκαν προς όφελος του περιβάλλοντος. Έτσι στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων  για το Ιόνιο εξαιρέθηκαν όλες οι περιοχές NATURA 2000, έτσι ώστε να μη γίνεται έρευνα και εξόρυξη σε Περιοχές Προστασίας της Φύσης. Και στο Ιόνιο και στη νότια Κρήτη ενσωματώσαμε και όλες τις οδηγίες σχετικά με την προστασία θαλάσσιων ειδών.

Πέρα από τα τοπικά ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος, η παγκόσμια κοινότητα σήμερα να αντιμετωπίσει ακόμα πιο καινοτόμα το θέμα της εξόρυξης υδρογονανθράκων. Με μια γενικότερη συζήτηση που θα περιλαμβάνει ακόμα και περιορισμό ή και αποτροπή των ερευνών για νέα κοιτάσματα. Όταν αποτελεί υποχρέωση επιβίωσης η κλιματικά ουδέτερη κοινωνία, εμείς δεν μπορούμε να συνεχίζουμε σαν να μην τρέχει τίποτα. Αυτή η συζήτηση  πρέπει να γίνει και σε επίπεδο Μεσογείου, με συμφωνίες που δεν θα αμφισβητούν εθνικά συμφέροντα αλλά δεν θα αμφισβητούν και το μέλλον, γιατί το μέλλον είναι συνδυασμένο με το κλίμα.

Έχετε επιφυλάξεις σχετικά με την εξόρυξη υδρογονονθράκων στο Κατάκολο;

Η γεώτρηση του Κατακόλου είναι μια πολύ προγενέστερη αδειοδότηση και σύμβαση που έχει λάβει όλα τα μέτρα προστασίας ως προς την εξόρυξη, την οποία και παρακολούθησα ως προς την υλοποίηση. Δεν έχει σχέση με τη νέα Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το Ιόνιο. Η άδεια του Κατακόλου συνδυάστηκε με το ΠΔ για τον Κυπαρισσιακό και την ίδρυση του φορέα για την περιοχή Natura 2000 για να τηρήσουμε και τις διεθνείς υποχρεώσεις. Ταυτόχρονα προχωρήσαμε σε διακρατική σύμβαση συνεργασίας με το Ισραήλ και την Κύπρο, της οποίας είχα την τιμή της υπογραφής, για την αντιμετώπιση περιστατικών θαλάσσιας ρύπανσης από πετρελαιοειδή. Παράλληλα, επί ΣΥΡΙΖΑ ψηφίστηκε νόμος για να υπάρχουν παρατηρητήρια σε περιφερειακό επίπεδο για την ασφάλεια «δραστηριοτήτων υδρογονανθράκων». Η κυβέρνηση της ΝΔ δεν το έχει υλοποιήσει, και πρέπει να αποτελεί αίτημα της τοπικής κοινωνίας η ενίσχυση της ασφάλειας.