Πολλές πτυχές της καθημερινής μας ζωής εξαρτώνται από το μαγνητικό πεδίο της Γης, οι «άγκυρες» του οποίου είναι ο Βόρειος και ο Νότιος Πόλος. Ηλεκτροδότηση, τηλεπικοινωνίες, ακόμα και ο προσανατολισμός πολλών ζώων εξαρτώνται από αυτό- ωστόσο, όπως γράφει στο νέο της βιβλίο «The Spinning Magnet» η Αλάνα Μίτσελ, δεν ήταν πάντα έτσι, καθώς πριν από 780.000 έλαβε χώρα αντιστροφή των πόλων, και κάποιοι επιστήμονες θεωρούν ότι αυτό θα συμβεί ξανά, με δυσμενείς επιπτώσεις για τη ζωή στον πλανήτη μας.

Μιλώντας στο National Geographic, η Μίτσελ εξηγεί πώς ακριβώς έχουν τα πράγματα: Το μαγνητικό πεδίο που προστατεύει τον πλανήτη μας από την ηλιακή και τη γαλαξιακή ακτινοβολία παράγεται στον εξώτερο πυρήνα της Γης. «Καθώς η ενέργεια ταξιδεύει διαμέσου του, παράγει ηλεκτρικό ρεύμα, που με τη σειρά του δημιουργεί μια μαγνητική ασπίδα, που φτάνει στο Διάστημα…υπάρχει μια πολύπαθη ομάδα μαγνητικών πεδίων μέσα στον πυρήνα. Έχεις τα δύο μαγνητικά πεδία των πόλων που προστατεύουν τον πλανήτη μας, τον Βόρειο και τον Νότιο Πόλο, αλλά μέσα σε αυτόν τον πυρήνα υπάρχουν όλες αυτές οι “παρατάξεις”, σαν μια τιτανομαχία, που προσπαθούν να ανατρέψουν το δίπολο. Αν τα καταφέρουν, όπως έχουν κάνει εκατοντάδες φορές στην ιστορία του πλανήτη, τότε ο Βόρειος και ο Νότιος Πόλος θα αλλάξουν θέσεις».

Στο ερώτημα πώς θα επηρεαστεί η ζωή στη Γη, απαντά τα εξής: «Επιστήμονες έχουν διαπιστώσει πως όλα τα φυτά και τα ζώα αντιδρούν στο μαγνητικό πεδίο του πλανήτη. Ας υποθέσουμε ότι είστε μια φάλαινα που προσπαθεί να φτάσει στη βόρεια Αμερική, όπου βρίσκονται τα καλά ψάρια την άνοιξη, όπου μπορείς να παχύνεις, να αναπαραχθείς και να εξαπλώσεις το DNA σου. Αν δεν μπορείς να βρεις πώς να πας εκεί, με πλοήγηση που βασίζεται στο μαγνητικό πεδίο, τότε αυτό θα επηρέαζε την αναπαραγωγική στρατηγική σου. Παρομοίως, κάποιες χελώνες πρέπει να επιστρέψουν στον ίδιο κόλπο στην Αυστραλία για να κάνουν τα αυγά τους. Ο προβληματισμός είναι πως δεν θα είναι σε θέση να βρουν αυτή την παραλία αν δεν μπορούν να πλοηγηθούν με το μαγνητικό πεδίο, και μπορεί να καταλήξουν αλλού».

Στο κατά πόσον ένα τέτοιο φαινόμενο θα έχει τόσο μεγάλη επίδραση ώστε να βλάψει τη ζωή στη Γη, η Μίτσελ απαντά πως αυτό είναι ασαφές. «Έχουμε μια κατάσταση στον πλανήτη αυτή τη στιγμή όπου περίπου το 1/3 των πλασμάτων είναι ήδη σε κίνδυνο και κάποια σε πολύ μεγάλο σε κίνδυνο. Οπότε δεν μιλάμε για μια περίοδο που είναι φυσιολογική για τη ζωή στη Γη. Το μεγάλο ερωτηματικό για την ενδεχόμενη αντιστροφή των πόλων είναι πώς θα επηρεάσει πλάσματα που έχουν ήδη πρόβλημα ως προς τη δυνατότητά τους να πάνε εκεί που πρέπει να πάνε».

Ως προς το τεχνολογικό κομμάτι τώρα, επισημαίνει πως τα ηλεκτρικά/ ηλεκτρονικά συστήματα διασυνδέονται πολύ στενά, οπότε ένα πρόβλημα σε ένα από αυτά μπορεί να προκαλέσει «ντόμινο» σε όλο τον πλανήτη. Κάτι τέτοιο, όπως σημειώνει, παραλίγο να συμβεί το 2012, σε μια πολύ μεγάλη ηλιακή καταιγίδα, που ευτυχώς εκδηλώθηκε όταν ο Ήλιος δεν «κοιτούσε» προς τη Γη. «Μία ή δύο εβδομάδες νωρίτερα, θα “έβλεπε” απευθείας προς τον πλανήτη μας και η ανάλυση υποδεικνύει ότι θα είχαμε γυρίσει πίσω στη Βικτωριανή Εποχή από άποψης ηλεκτρικών συστημάτων. Το γεγονός ότι το αποφύγαμε τόσο “παρά τρίχα” και κατεγράφη τόσο καλά από δορυφόρους επέτρεψε σε επιστήμονες να πάνε σε κυβερνήσεις και ακαδημαϊκούς και να πουν “κοιτάξτε, το αποφύγαμε στο τσακ. Θα είχε καταστρέψει εντελώς τα ηλεκτρονικά μας συστήματα, δεν θα έπρεπε να αρχίσουμε να ετοιμαζόμαστε για αυτό; Ως αποτέλεσμα μια ομάδα στη Μ. Βρετανία, ανέπτυξε έναν τρόπο εξέτασης του οικονομικού κόστους αυτών των μεγάλων ηλιακών καταιγίδων και προσπάθησε να βρει τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευτούμε. Τα κόστη θα μπορούσαν να φτάσουν τα 4,1 δισ. δολάρια την ημέρα για την αμερικανική οικονομία και μόνο από μία και μόνη καταιγίδα. Και αυτό υποθέτοντας ότι δεν θα πήγαινε πέρα από τις ΗΠΑ, που φυσικά θα συνέβαινε».

Ως προς το πότε θα μπορούσε να συμβεί μια αντιστροφή πόλων, απαντά ότι έχει συμβεί εκατοντάδες φορές, και η πιο πρόσφατη ήταν 780.000 πριν, «οπότε υπάρχουν αυτοί που λένε ότι η ώρα πλησιάζει».

«Ξέρουμε ότι ο πυρήνας γίνεται όλο και πιο ασταθής. Ο Βόρειος μαγνητικός πόλος κυριολεκτικά “τρέχει” στο βόρειο ημισφαίριο στα 55 χλμ ανά ώρα στα βορειοδυτικά. Υπάρχει μια ένδειξη ότι κάτι ασυνήθιστο συμβαίνει μέσα στον πυρήνα. Ξέρουμε ότι το δίπολο αποδυναμώνεται δραματικά. Αν δείτε εικόνες από δορυφόρους, μπορείτε να δείτε ότι μέρος του μαγνητικού πεδίου έχει ήδη αντιστραφεί στο νότιο ημισφαίριο. Αυτό είναι κάτι που αποκαλείται “Ανωμαλία Νότιου Ατλαντικού”. Ξέρουμε ότι αυτό το “reversed flux patch”, όπως το αποκαλούν οι επιστήμονες, κινείται προς τη Δύση και ότι έχει διπλασιαστεί σε μέγεθος μέσα στα τελευταία 60 χρόνια, οπότε τώρα καλύπτει περίπου 20% της επιφάνειας του πλανήτη. Μας λέει αυτό ότι έρχεται μια αντιστροφή σύντομα; Οι επιστήμονες απλά δεν έχουν αρκετές πληροφορίες για να προβούν σε αυτό το συμπέρασμα. Αυτό που λένε είναι πως είναι αδιαμφισβήτητο ότι οι πόλοι θα αντιστραφούν ξανά σε κάποια φάση. Αλλά δεν ξέρουν εάν αυτό είναι η αρχή, επειδή δεν έχουν αρκετές πληροφορίες».

Και η μοίρα μας; «Οι συνέπειες είναι δυνάμει καταστροφικές. Ένας επιστήμονας με τον οποίο μίλησα, ο Ντάνιελ Μπέικερ, του Πανεπιστημίου του Κολοράντο, που είναι ειδικός στην ηλιακή ακτινοβολία και το πώς επηρεάζει τον πλανήτη μας, λέει ότι δεν έχει αμφιβολία πως τμήματα του πλανήτη μας θα γίνουν μη κατοικήσιμα. Αλλά δεν μπορούμε να προβλέψουμε ποια θα είναι αυτά. Αυτό που εννοεί είναι ότι επιπλέον υπεριώδης ακτινοβολία η οποία είναι επιβλαβής στον ανθρώπινο ιστό και μπορεί να προκαλέσει μεταλλάξεις θα πλήξει τον πλανήτη, επειδή δεν θα έχουμε τη μαγνητική ασπίδα να μας προστατεύει».