Μια μικροϊστορία: Η χρονοταξιδιώτισσα Μελισσάνθη στα μαγειρεία
Γράφει η Έστα Παπαγεωργίου*
(Ένα «κέρασμα» για το 2ο Φεστιβάλ Οίνου & Γεύσεων Ν. Ηλείας)
Το έτος 21.. η υποψήφια Διδάκτωρ της εικονικής Ακαδημίας Γαστρονομίας Ολυμπίας Μελισσάνθη ανέλαβε την καταγραφή της διατροφής κατά τον 4ο αιώνα (Παλιά Εποχή) και τον 15ο αιώνα (Νέα εποχή).
Κατάλληλα προετοιμασμένη μπήκε στη χρονομηχανή της και προσγειώθηκε στην Αγορά της Αθήνας. Κατάπληκτη κοιτούσε τους πωλητές και τις πωλήτριες, κάτω από πλεγμένα ψαθιά ή σκηνές, που διαλαλούσαν την πραμάτεια τους ενώ δούλοι είτε μαγείρευαν είτε έδιωχναν τις μύγες με τις αλογότριχες.
Περιπλανήθηκε στα διάφορα τμήματα της ανάμεσα στους αγοραστές κυρίους με τους δούλους τους, τους Αγορανόμους και τους Περιπατητές Φιλοσόφους. Εντυπωσιάστηκε από την ποικιλία ψαριών και θαλασσινών από το Φάληρο, τα πανάκριβα χέλια, τα τυριά, τα λαχανικά και χορταρικά, τα όσπρια και τα δημητριακά, τα μπαχαρικά, τα κρεατικά και τα κυνήγια, τις ελιές και το λάδι, τα σύκα και πολλά άλλα θαυμαστά.
Δοκίμασε από τα διατηρημένα στο λάδι τρόφιμα και ενθουσιάστηκε με τα ψητά ορτύκια όπως και τα αλίπαστα. Τα ψωμιά ζεστά ήταν στημένα σαν πυραμίδες και οι αρτοπώλισσες αντάλλασαν σκωπτικές κουβέντες.
Δεν συνηθιζόταν να κυκλοφορούν γυναίκες στην Αγορά οπότε στάθηκε εκεί που «νοίκιαζαν» μαγείρους και αυλητρίδες για τα συμπόσια. Τυχαία άκουσε να μιλούν για τον μέγα Δειπνολόγο Αρχέστρατο από την Γέλα της Σικελίας. Αποφάσισε να τον επισκεφτεί για να μάθει περισσότερα. Μπήκε στην χρονομηχανή της και, αφού έφτασε στη Γέλα, αναζήτησε τον Δειπνολόγο.
Έμαθε ότι είχε εφεύρει την γαστρονομία (γαστήρ και νόμος = οι κανόνες του στομαχιού) και είχε γράψει το «Ηδυπάθεια ή Γαστρονομία» και είχε θέσει τους κανόνες του καλού μαγειρέματος, γνωστούς και στην εποχή της ήτοι:
-Αγνά υλικά για την παρασκευή φαγητού.
-Αρμονία των υλικών μεταξύ τους.
-Όχι στις βαριές σάλτσες και στα καυτερά υλικά. Καλύπτουν και δεν αναδεικνύουν τις επιμέρους γεύσεις.
-Ελαφρές σάλτσες. Βοηθούν στην απόλαυση του ουρανίσκου.
-Καρύκευμα του πιάτου με μέτρο έτσι ώστε να υπάρχει αρμονία των γεύσεων και των αρωμάτων του φαγητού.
Εντυπωσιάστηκε από τις συνταγές του όπως λαβράκι καρυκευμένο με σίλφιο και καλυμμένο με γιδοτύρι, κροκέτες τόνου πασπαλισμένες με κύμινο, βουτήγματα σκουμπριού σε άρμη, και ξιφία τυλιγμένο σε φύλο συκιάς, πάπια καλυμένη με υπόσφαγμα (κρεμώδη σάλτσα) και γλυκό πλακούντα, το οποίο αποτελούνταν από διάφορα επίπεδα ζύμης γεμισμένα με μέλι και μαλακό τυρίκαι φυσικά πολύ κρασί. Έχοντας γευτεί αυτά τα υπέροχα εδέσματα ανέβηκε στην χρονομηχανή της για τον επόμενο προορισμό της.
Στο Μιλάνο του 15ου αιώνα περιπλανήθηκε στην αγορά και αναζήτησε το παλάτι του Λουντοβίκο Σφόρτσα, δούκα της περιοχής όπου ήθελε να παρακολουθήσει την μεγαλοφυία Λεονάρδο Ντα Βίντσι να μαγειρεύει αφού εκεί είχε προσληφθεί ως μάγειρας.
Έφτασε όταν ο Λεονάρντο σχεδίαζε να οργανώσει μια λαμπρή γιορτή για τους γάμους του Σφόρτσα με την Μπεατρίς ντ’ Εστέ.
Χτυπώντας γάλα για να γίνει βούτυρο στην άκρη του μαγειρείου, η Μελισσάνθη έβλεπε στα σχέδια αποτυπωμένο το παλάτι των Σφόρτσα υπό κλίμακα ενώ πυρετώδης ήταν η προετοιμασία των τούβλων από μπισκότα γεμισμένα με αμύγδαλα και σταφίδες και καλυμμένα με πολύχρωμο γλάσσο.
Ξεκίνησαν οι εργασίες στον κήπο με τα γλυκά σαν δομικά υλικά προκειμένου να κατασκευαστεί το ομοίωμα του παλατιού. Είχαν τελειώσει το προηγούμενο βράδυ και καμάρωναν το 60μέτρο κέικ. Μόνον που δεν είχαν υπολογίσει τα ποντίκια, τα πουλιά και τα έντομα του Μιλάνου που επέλαυναν κατά την διάρκεια της νύχτας τρώγοντας τις γλυκές μικρογραφίες επίπλων και τους τοίχους.
Όσο κι αν προσπάθησαν δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν την καταστροφή και την αυγή φάνηκαν τα ερείπια του ζαχαρένιου κάστρου. Αυτό το γεγονός ήταν η αφορμή για να δημιουργηθεί από τον Λεονάρντο «Ο Μυστικός Δείπνος» αφού ο Σφόρτσα τον έστειλε να ζωγραφίσει την τραπεζαρία του μοναστηριού Σάντα Μαρία ντέλε Γκράτσιε.
Η Μελισσάνθη παρέμεινε στο μαγειρείο μελετώντας τις κατασκευές του Λεονάρντο στα μαγειρικά βοηθήματα, όπως ο πολτοποιητής ολόκληρης αγελάδας, που τελικά χρησιμοποιήθηκαν με επιτυχία ως πολεμικές μηχανές.
Η Μελισσάνθη είχε συγκεντρώσει αρκετά στοιχεία στον εγκέφαλο της και ο ενσωματωμένος επεξεργαστής ήδη τα ανέλυε.
Η επιστροφή στον χρόνο της ήταν ομαλή και όλα τα συναισθήματα που ανέπτυξε κατά την διάρκεια του ταξιδιού της ξεχάστηκαν.
*Η Έστα Παπαγεωργίου είναι συγγραφέας του βιβλίου «Μικροϊστορίες… της στιγμής», εκδόσεις «Χάρτινοι Ήρωες».
