Το ερώτημα του 1.000.000 $ και άλλα εξίσου «ακριβά» ερωτήματα
Είτε είμαστε φορείς είτε όχι, είτε νοσούμε είτε όχι, φαίνεται ότι ο COVID-19 έχει βαλθεί να νεκρώσει μία προς μία τις αισθήσεις μας. Και μέσω της νέκρωσης των αισθήσεων να μας αποκόψει από τη γνώση, από την ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο, το περιβάλλον, τον εαυτό μας με την εμπειρία. Και το κάνει αυτό ο κορονοϊός όχι μόνο ως βιολογικός εισβολέας στα σώματά μας, αλλά και ως αόρατος κοινωνικός ολετήρας.
Οι θεωρίες συνομωσίας δίνουν και παίρνουν αυτήν την περίοδο. Αναμενόμενο, οι απανταχού συνομωσιολόγοι οργίαζαν σε καιρούς ειρηνικούς, δεν θα οργιάσουν τώρα, στην εποχή του πολέμου. Την ώρα που κράτη ολόκληρα έχουν παραλύσει και δισεκατομμύρια πολίτες βρίσκονται κλεισμένοι στα σπίτια τους, ενώ χιλιάδες ξεψυχούν αβοήθητοι, εντός και εκτός νοσοκομείων; Αλίμονο… Είτε όμως κάποιοι λίγοι ισχυροί ή γνώστες γνώριζαν, είτε όχι, το αποτέλεσμα για τις πλατιές μάζες παραμένει το ίδιο, εφόσον όλους μάς μαστίζει τόσο η δυσκολία να επεξεργαστούμε τα νέα δεδομένα, όσο και η αδυναμία να προβλέψουμε τα επόμενα.
Ξαφνικά –ή λιγότερο ξαφνικά για όποιον αξιολογούσε σωστά την κατάσταση στην Κίνα και τα όσα τραγικά εκτυλίσσονταν το τελευταίο δίμηνο– βρεθήκαμε ταμπουρωμένοι στα σπίτια μας, ως υπεύθυνοι πολίτες, οι οποίοι παρακολουθούν ανήμποροι τον φόβο και την αβεβαιότητα να κατακλύζει τις πολιτείες και τα χωριά. Κάτι χάσαμε στην πορεία, και δυστυχώς δεν ήταν μόνο ένα. Αρχικά χάσαμε την γη κάτω από τα πόδια μας. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της εκμηδένισης των αποστάσεων, κανείς ή σχεδόν κανείς εκτός τους ίδιους τους «συνωμότες» (;) δεν υπολόγισε πόσο γρήγορα θα μπορούσε να εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη ένας φονικός ιός, διαπερνώντας με χαρακτηριστική ευκολία έθνη, φυλές, τάξεις, ηλικίες κλπ.
Κάθε μέρα που περνά παρακολουθούμε όλοι τα «νούμερα», την πρόοδο της διασποράς και τις στατιστικές του θανάτου στη χώρα, αλλά κυρίως το συλλογικό μας βλέμμα αποκλίνει και κοιτάζει στη Δύση, στην Ιταλία, την Ισπανία και την Γαλλία, όπου ο ιός θερίζει. Λυπούμαστε και απελπιζόμαστε με τις απώλειες των γειτόνων μας, αλλά ταυτόχρονα, δεν είναι ντροπή να παραδεχθούμε ότι ο κύριος φόβος των Ελλήνων είναι να μην γίνει η Ελλάδα μία νέα Ιταλία. Θα ζήσουμε μέρα όπου θα θρηνήσουμε εκατοντάδες νεκρούς;
Ανεξάρτητα από την απάντηση, ένα άλλο μεγάλο ερώτημα είναι ο χρόνος που θα χρειαστεί προκειμένου να τελειώσει αυτός ο όλεθρος για την Ευρώπη και τον κόσμο. Και κάπως έτσι, τελείως φυσικά, αναρωτιέται κανείς, τι θα πει τέλος; Πως ορίζεται; Δηλαδή σε δύο μήνες θα είμαστε όλοι έξω, χαρούμενοι που επιστρέψαμε στη ζωή που μας στέρησε ο ιός; Αυτό είναι το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου δολαρίων, όπως συνηθίζουν να λένε οι Αμερικανοί, και εξ’ αυτού, προκύπτουν άλλα, εξίσου «ακριβά» ερωτήματα.
Γιατί σε αυτήν την περίπτωση θα έχουμε κοιμηθεί σε έναν κόσμο και θα έχουμε ξυπνήσει σε έναν άλλον. Πως θα είναι η ζωή σε έναν τέτοιο κόσμο; Πως θα είναι η κοινωνία, που σε κάθε περίπτωση θα έχει απωλέσει ένα διόλου ευκαταφρόνητο κομμάτι του εισοδήματός της; Πως θα είναι η πολιτική; Σε τι κατάσταση θα βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, που για πολλοστή φορά μέσα σε λίγα χρόνια δοκιμάζεται έντονα η συνοχή της αλλά και η ίδια η υπαρξιακή της σύσταση; Τι στάση θα έχουν υιοθετήσει οι πολιτικοί ηγέτες τότε, αυτοί οι οποίοι μέχρι σήμερα έχουν παραχωρήσει υπερβολικό χώρο στην οικονομία; Κι ακόμη ένα τελευταίο ερώτημα: Πως θα είμαστε εμείς; Θα έχουμε μάθει κάτι, από όλη αυτήν την ιδιότυπη κρίση; Θα έχουμε συνειδητοποιήσει ότι ο σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον δεν είναι επιλογή αλλά μονόδρομος; Θα έχουμε αντιληφθεί επιτέλους ότι ο νεοφιλελευθερισμός συνιστά μία από τις μεγαλύτερες ιδεολογικές απάτες -ωστόσο με πολύ πραγματικές συνέπειες- όλων των εποχών; Ποιος ξέρει; Ποιος ξέρει, τι θα φέρει το αύριο;
Ταπεινή συμβουλή: Όσο μπορούμε να κρατήσουμε ζωντανές και σε πλήρη χρήση τις αισθήσεις μας -εξωτερικές κι εσωτερικές- πριν τις νεκρώσουν τα ψηφιακά και τα απολυμαντικά υποκατάστατα. Για να σκορπίζουν τόσο γενναιόδωρα χρήμα από το ελικόπτερο οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες του κόσμου, κάτι σημαντικό παίζεται εδώ. Για να έχουν λατρέψει τόσο πολύ το κράτος οι αγορές που τόσο το μίσησαν, κάτι μεγάλο διακυβεύεται. Την επομενη μερα πρέπει να είμαστε παρόντες. Και με όλες τις αισθήσεις ενεργές.
