Η τηλεργασία είναι μεν ένα τεχνολογικό άλμα στο μέλλον, αλλά ταυτόχρονα επικαιροποιεί εργασιακές διεκδικήσεις και απαιτήσεις του παρελθόντος, σε συνθήκες εντελώς διαφορετικές από αυτές του βιομηχανικού καπιταλισμού.
«O μισθωτός θα διατηρεί τον διακριτό χώρο εργασίας στο σπίτι ήρεμο, τακτοποιημένο και χωρίς θορύβους. Ο μισθωτός συναινεί στην επιθεώρηση από τον εργοδότη κατά τη διάρκεια εργάσιμων ωρών, υπό την προϋπόθεση της έγκαιρης προειδοποίησης, του εξοπλισμού, της τήρησης των πολιτικών του εργοδότη και των διατάξεων υγιεινής και ασφάλειας…».
Αυτά προβλέπει μεταξύ πολλών άλλων η συμπληρωματική σύμβαση εργασίας που καλούνται να υπογράψουν οι εργαζόμενοι στην εταιρεία Teleperfomance που περνούν σε καθεστώς τηλεργασίας. Δεν αφορά 10-20 εργαζομένους, αλλά πάνω από 5.000 που έχουν ήδη βγει σε τηλεργασία, ίσως το μεγαλύτερο για τα ελληνικά δεδομένα αντίστοιχο εγχείρημα πέρα από τις τράπεζες στη διάρκεια του μεγάλου lockdown.
Οι εργαζόμενοι της Teleperfomance αντιμετωπίζουν με εύλογη καχυποψία ή και θυμό τις απαιτήσεις αυτής της συμπληρωματικής σύμβασης, η νομιμότητα της οποίας δεν είναι καθόλου δεδομένη. Και είναι ένα ερώτημα πώς αντιμετωπίζεται από τις αρμόδιες αρχές του υπουργείου Εργασίας μια σύμβαση που προβλέπει ακόμη και βίντεο ή φωτογράφηση του «εργασιακού χώρου», συγκεκριμένη χωροθέτησή του μέσα στο σπίτι, «μακριά από παράθυρο», ή πληρωμή από την τσέπη τους του κόστους για το ρεύμα και το ίντερνετ για όσους εργαζομένους παίρνουν κάτι παραπάνω από τον βασικό μισθό.
Για τους εργαζομένους η τηλεργασία με αυτούς τους όρους είναι πρώτα απ’ όλα μια βίαιη εισβολή στον προσωπικό τους χώρο, στην ιδιωτική τους ζωή. «Μας ζητάνε το pc να είναι σε χώρο τακτοποιημένο και χωρίς θορύβους, να μην είναι δίπλα σε παράθυρο. Ουσιαστικά μας ζητάνε να φτιάξουμε ένα κλουβί μέσα στο σπίτι μας. Μάλλον πιστεύουν ότι ζούμε σε βίλες…», λέει εργαζόμενος της εταιρείας, νέος όπως η τεράστια πλειονότητά τους, που πρέπει να βολέψει ζωή και εργασία στα 25-30 τετραγωνικά του ενοικιαζόμενου σπιτιού του.
Το βασικό ζήτημα που αναδεικνύει το παράδειγμα της Teleperformance -μιας διεθνούς εταιρείας παροχής τηλεφωνικών υπηρεσιών σε πάνω από 200 γλώσσες, με πάνω από 300.000 εργαζομένους σε όλο τον κόσμο και πάνω από 8.000 μόνο στην Ελλάδα- είναι το θόλωμα μέχρι εξαφάνισης του ορίου ανάμεσα στον εργάσιμο και τον ελεύθερο χρόνο, ανάμεσα στον εργασιακό και τον προσωπικό χώρο.
Η ίδια εταιρεία απευθύνεται κατ’ εξοχήν σε νέους ανθρώπους με καλές ψηφιακές δεξιότητες, γνώση γλωσσών και κοσμοπολίτικη διάθεση. «Work from home. The future of work starts at your home!» (Το μέλλον της εργασίας αρχίζει στο σπίτι σου) είναι το μήνυμα με το οποίο η Teleperformance προσελκύει μέσω της ιστοσελίδας της προσωπικό, με λαμπερά και γελαστά νεανικά πρόσωπα να χαίρονται την τηλεργασία περίπου σαν διακοπές ή διασκέδαση.
Αυτό το «μέλλον της εργασίας», παρότι είναι αναπόδραστο για πολλούς κλάδους της οικονομίας, ιδιαίτερα τις υπηρεσίες, που βασίζονται στην ψηφιακή επικοινωνία και μετάδοση δεδομένων, φαίνεται ότι ανακαλεί πολλά στοιχεία από το σκοτεινό παρελθόν της, όταν τα τρία οκτάρια που διεκδικούσαν οι εργάτες- 8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ελεύθερο χρόνο, 8 ώρες ύπνο- αποτελούσαν όρο επιβίωσής τους. Η τηλεργασία είναι μεν ένα τεχνολογικό άλμα στο μέλλον, αλλά ταυτόχρονα επικαιροποιεί εργασιακές διεκδικήσεις και απαιτήσεις του παρελθόντος, σε συνθήκες εντελώς διαφορετικές από αυτές του βιομηχανικού καπιταλισμού:
πώς και ποια συνδικάτα θα καλύψουν τους απομονωμένους στα σπίτια-χώρους εργασίας τηλεργαζομένους; Ποιες συλλογικές συμβάσεις θα τους καλύπτουν; Ποιες κρατικές αρχές και με ποιον τρόπο θα ελέγχουν την τήρηση των δικαιωμάτων τους και τις παραβιάσεις τους από τους εργοδότες-«μικρούς ή μεγάλους αδελφούς»;
Ολα είναι καινούργια στον «γενναίο, νέο κόσμο» της τηλεργασίας, που εκτός από ένα νέο εργατικό δίκαιο απαιτεί και μια νέου τύπου συλλογική οργάνωση των εργαζομένων η οποία θα αξιοποιεί τις ευχέρειες του ψηφιακού περιβάλλοντος, χωρίς να καταργεί την αναντικατάστατη ανθρώπινη επαφή και συλλογικότητα.
Xρηματοδοτώντας την αύξηση των ανισοτήτων μέσω SURE
Ενώ οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. που βρίσκονται σε καθεστώς «μερικής ανεργίας» -ή αναστολής συμβάσεων, κατά την ελληνική εκδοχή- πλησιάζουν τα 100 εκατομμύρια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι έχει βρει την «ιδεώδη λύση» για να αποτρέψει την εκτίναξη της ανεργίας στη μετά πανδημία εποχή: το πρόγραμμα SURE, ένα ειδικό ταμείο 100 δισ. ευρώ με το οποίο θα χρηματοδοτηθεί η βραχυχρόνια απασχόληση, δηλαδή η αναπλήρωση μέρους του μισθολογικού κόστους για εργαζομένους των οποίων θα μειωθούν οι ώρες απασχόλησης υπό τον όρο να μην απολυθούν.
Παρότι φαντάζει ως «γενναιόδωρη» λύση έκτακτης ανάγκης, είναι μια κραυγαλέα πριμοδότηση της μερικής απασχόλησης, κατά το γερμανικό μοντέλο που άλλωστε ρητά αντιγράφει. Με το μοντέλο αυτό (Kurzarbeit = μικροαπασχόληση) υποτίθεται ότι η Γερμανία κατάφερε στην κρίση του 2008 να διασώσει τουλάχιστον 1,5 εκατ. θέσεις εργασίας, αν και αυτή η «επιτυχία» μπορεί να διαβαστεί εντελώς ανάποδα, ως «μοίρασμα» της ανεργίας σε περισσότερους εργαζομένους.
Πηγή: efsyn.gr
