Του Μανόλη Δρεττάκη
Αίσωπος των οικιών υμών εμπιπραμενων αυτοί άδετε
Στις αρχές Ιουλίου η Στατιστική Υπηρεσία της Ε.Ε. (Εurostat) έδωσε στη δημοσιότητα στοιχεία για τον πληθυσμό των κρατών-μελών της Ε.Ε. την 1η Ιανουαρίου 2019, καθώς και τις γεννήσεις και τους θανάτους στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. το έτος 2018. Με βάση τα στοιχεία αυτά και εκείνα από τη βάση δεδομένων της Υπηρεσίας, θα εξετάσουμε στο άρθρο αυτό τις επιπτώσεις των μνημονίων στο δημογραφικό –το μέγιστο εθνικό μας– πρόβλημα, τις τετραετίες:
-2011-2014 των δύο μνημονίων των κυβερνήσεων Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ,
-2015-2018 του τρίτου μνημονίου της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ., και
-συνολικά τη μνημονιακή οκταετία 2011-2018
και θα συγκρίνουμε τις μεταβολές αυτές με εκείνες στα άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Ο πληθυσμός της χώρας μας έφτασε την 1.1.2011 στα 11.123.392, το υψηλότερο επίπεδό του στην ιστορία της. Με βάση τα στοιχεία της Eurostat, ο πληθυσμός της την 1.1.2019 ήταν 10.722.300, μείωση κατά 401.092 την οκταετία 2011-2018.
Η μεγάλη αυτή μείωση οφείλεται στη φυσική μείωση του πληθυσμού, δηλαδή στη διαφορά θανάτων από τις γεννήσεις, και στη νέα μετανάστευση. Ο πίνακας δείχνει πόσο η μεταβολή των δημογραφικών αυτών παραγόντων συνέβαλε στη μείωση του πληθυσμού τις τετραετίες 2011-2014, 2015-2018 και την οκταετία 2011-2018.
Από τον πίνακα φαίνεται ότι:
-Οι γεννήσεις μειώθηκαν και οι θάνατοι αυξήθηκαν τη δεύτερη τετραετία, με αποτέλεσμα η φυσική μείωση του πληθυσμού τη δεύτερη τετραετία να είναι μεγαλύτερη από εκείνη της πρώτης. Αντίθετα,
-Η μετανάστευση τη δεύτερη τετραετία ήταν μικρότερη απ’ ό,τι την πρώτη. Η μείωση αυτή οφείλεται στην αποκλιμάκωση της εξόδου πληθυσμού και τη μετατροπή της καθαρής εξόδου την εξαετία 2011-2016 σε πολύ μικρή καθαρή είσοδο τη διετία 2016-2018.
-Η συνολική μείωση του πληθυσμού τη δεύτερη τετραετία ήταν περίπου η μισή εκείνης της πρώτης.
Η ποσοστιαία μείωση του πληθυσμού της χώρας μας την πρώτη τετραετία ήταν 2,4%, τη δεύτερη τετραετία 1,2% και την οκταετία 3,6%. Σε σχέση με τα άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε., η μείωση πληθυσμού στη χώρα μας την πρώτη τετραετία ήταν η 3η μεγαλύτερη ανάμεσα στα 11 κράτη στα οποία σημειώθηκε μείωση του πληθυσμού, ενώ στα 17 σημειώθηκε αύξηση. Τη δεύτερη τετραετία και την οκταετία η μείωση στη χώρα μας ήταν η 6η μεγαλύτερη ανάμεσα στα 10 κράτη στα οποία σημειώθηκε μείωση, ενώ στα 18 σημειώθηκε αύξηση.
Εξίσου σημαντική με την εξέταση των δημογραφικών παραγόντων στους οποίους οφείλεται η μείωση του πληθυσμού της χώρας είναι η εξέταση των μεταβολών του στις μεγάλες ομάδων ηλικιών, στις οποίες οφείλεται η μείωση αυτή. Στοιχεία για τις ομάδες αυτές στη βάση δεδομένων της Eurostat υπάρχουν μέχρι την 1.1.2018.
Η συνολική μείωση του πληθυσμού της χώρας την επταετία 2011-2017 ήταν 382.227. Η μείωση αυτή οφείλεται στη μείωση κατά 81.587 της ομάδας ηλικιών 0-14 ετών και κατά 495.089 της ομάδας ηλικιών 15-64 ετών (δηλαδή εκείνης στην οποία ανήκει το εργατικό δυναμικό της χώρας) και αύξηση κατά 194.449 της ομάδας ηλικιών 65 ετών και άνω.
Η για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μείωση κατά 401.092 του συνολικού πληθυσμού της χώρας μας και κατά 495.089 εκείνου της παραγωγικής ομάδας ηλικιών 15-64 ετών είναι μειώσεις ανάλογες σε αριθμό με εκείνες που σημειώθηκαν στη διάρκεια της Κατοχής.
Τόσο η μεγάλη φυσική μείωση του πληθυσμού όσο και η μετανάστευση προκλήθηκαν από τις επώδυνες επιπτώσεις της εφαρμογής των μέτρων των τριών μνημονίων στην πλειονότητα του πληθυσμού. Για την αντιμετώπισή τους οι μνημονιακές κυβερνήσεις, τόσο Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ όσο και ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ., περιορίζονταν σε ημίμετρα-ασπιρίνες. Δυστυχώς, όπως φαίνεται από τα όσα εξήγγειλε ο πρωθυπουργός, το ίδιο θα κάνει και η νέα κυβέρνηση της Ν.Δ.
Χωρίς καμιά τύψη για τις βαθιές «πληγές» στον πληθυσμό –και δυσοίωνες για το μέλλον– της χώρας, που προκάλεσε η πολιτική τους, τα κόμματα εξουσίας «άδουν»:
-Ο μεν ΣΥΡΙΖΑ καυχάται για την «έξοδο της χώρας από τα μνημόνια», ενώ οι θεσμοί επανήλθαν για ελέγχους και έγκριση των μέτρων της νέας κυβέρνησης
-Η δε Ν.Δ. προβλέπει επιτάχυνση της ανάπτυξης το 2020 ενώ, μέσα στην αβεβαιότητα που επικρατεί διεθνώς, ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η ανάπτυξη της Ε.Ε. για το έτος αυτό θα κυμανθεί γύρω στο 1%.
*πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ
