Μαρσέλ Προυστ: ένας από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους
Της Πολυξένης Ζαρκαδούλα
Είναι ένας από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους όλων των εποχών. Το διασημότερο έργο του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» έχει μελετηθεί αλλά και πάρα πολλές φορές εμπνεύσει παλιότερους και σύγχρονους λογοτέχνες. Το συγκεκριμένο έργο του έχει αναλυθεί από πάρα πολλούς κριτικούς.
Στις 10 Ιουλίου 1871 γεννιέται ένας από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους όλων των εποχών, ο Valentin Louis Georges Eugène Marcel Proust, σε ένα προάστιο του Παρισιού. Γεννιέται και ζει σε μια ταραγμένη περίοδο στο τέλος του Γαλλο – Πρωσικού πολέμου και η ζωή του στιγματίζεται από αυτά τα χρόνια. Η οικογένειά του είναι εύπορη και από τις δύο μεριές. Η μητέρα του (εβραϊκής καταγωγής) λάτρης της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας, βοήθησε στη μετάφραση λογοτεχνικών κειμένων τον Μαρσέλ Προυστ. Ενώ ο πατέρας του διάσημος γιατρός (παθολόγος), και καθολικός στο θρήσκευμα, ήθελε ο γιος του να ακολουθήσει μία ανάλογη καριέρα. Τελικά ο Μαρσέλ Προυστ φοιτά στη σχολή Πολιτικών Επιστημών της Σορβόννης από όπου και παίρνει τα πτυχία νομικής και φιλολογίας. Βαπτίζεται καθολικός αν και αργότερα γίνεται άθεος.
Τα πρώτα δείγματα γραφής
Από πολύ νωρίς ξεκινάει να γράφει, από το σχολείο ακόμη σε περιοδικά και εφημερίδες. Ολοκληρώνει με δυσκολία τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις (1889 – 1890) καθώς από πολύ νωρίς είχε άσθμα. Λόγω της ευκατάστατης οικονομικής του κατάστασης και του κύκλου γνωριμιών των γονιών του είναι εύκολο να εισέλθει από πολύ νωρίς στους αριστοκρατικούς κύκλους. Μάλιστα οι ευγενείς τρόποι του τον έκαναν περιζήτητο. Εκεί σε μία από τις γνωριμίες που κάνει γνωρίζει και τον διάσημο συγγραφέα και νομπελίστα Ανατόλ Φρανς. Έπειτα από δική του παρότρυνση εκδίδει το 1896 το έργο του, «Ηδονές και Μέρες». Μία συλλογή ποιημάτων και διηγημάτων και δοκιμίων. Αυτό είναι η απαρχή της συγγραφικής του δεινότητας.
Η φυλακή και η απογοήτευση
Μέσα από την περιπέτεια που είχε στην υπόθεση Ντρέιφους το 1897 – 99 κατηγορείται ως κατάσκοπος στο Νησί του Διαβόλου. Η ανάμειξή του στην υπόθεση αυτή έδειξε και την απογοήτευσή του από την τότε αριστοκρατία. Λίγα χρόνια αργότερα το 1903 χάνει τον πατέρα του από εγκεφαλικό και το 1905 τη μητέρα του που της είχε αδυναμία. Μετά τον χαμό της μητέρας του απομακρύνεται στο διαμέρισμά του. Παράλληλα κλονίζεται η υγεία του, ψυχική και σωματική, και οδηγείται σε εγκλεισμό σε σανατόριο. Ένας λόγος που βοήθησε σε αυτήν την εξέλιξη ήταν και οι ομοφυλοφιλικές του προτιμήσεις, κάτι που για τα δεδομένα της εποχής τον περιόριζαν πολύ. Κλεισμένος πια στο διαμέρισμά του το μόνο που κάνει είναι να γράφει.
«Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» και ο θάνατός του:
Το έργο του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» θεωρείται το σημαντικότερο όλων των εποχών. Αποτελεί ένα ψυχογράφημα με χαρακτήρα αλληγορικό, παίρνει τη μορφή εσωτερικού μονολόγου διανθισμένου με αυτοβιογραφικά στοιχεία και χωρίζεται σε επτά τόμους. Τα θέματα που διαπραγματεύεται είναι: τα δύσκολα παιδικά του χρόνια, ο έρωτας και η ζήλια και έχει φιλοσοφικές και κοινωνιολογικές προεκτάσεις.
Τον πρώτο τόμο από τους επτά τον εκδίδει το 1913 με τον τίτλο «Από τη μεριά του Σουάν» και αποτελεί το πρώτο μέρος. Ενώ το δεύτερο μέρος του τόμου αυτού με τον τίτλο «Ένας έρωτας του Σουάν» μπήκε το 1950 στον κατάλογο «των καλύτερων μυθιστορημάτων του πρώτου μισού του 20ου αι.». Παρομοίως με τον δεύτερο τόμο «Στον ίσκιο των ανθισμένων κοριτσιών», που εκδίδεται το 1919, κέρδισε το βραβείο Γκονγκούρ και παγκόσμια αναγνώριση καθώς έκανε ιδιαίτερη αίσθηση. Στη συνέχεια δουλεύει ακατάπαυστα για την ολοκλήρωση των επόμενων τόμων του έργου «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο». Τον τρίτο τόμο λοιπόν «Η μεριά του Γκερμάντ» τον εκδίδει σε δύο μέρη το 1920-1921 και αργότερα τον τέταρτο τόμο «Σόδομα και Γόμορρα» χωρισμένο σε δύο μέρη και αυτόν το 1921-1922.
Δυστυχώς η πορεία εκδόσεων από τον ίδιο διακόπτεται από τον θάνατό του λόγω πνευμονίας που οφείλεται στο χρόνιο άσθμα που τον ταλαιπωρεί από τη γέννησή του και στις 18 Νοεμβρίου 1922 αφήνει την τελευταία του πνοή σε ηλικία μόνο 51 ετών στο Παρίσι. Ευτυχώς προλαβαίνει να ζήσει τη διάκριση για το εκδιδόμενο έργο του. Έτσι τα επόμενα μέρη του έργου αυτού που είναι ήδη γραμμένα αλλά όχι δημοσιευμένα τα εκδίδει ο αδερφός του, Ρομπέρ Προυστ. Εκδίδει λοιπόν το επόμενο με τίτλο «Η φυλακισμένη» το 1923, αργότερα το 1925 τον έκτο τόμο και τον τιτλοφορεί «Η Αλμπερτίν αγνοούμενη». Και ο τελευταίος τόμος «Ο ανακτημένος χρόνος» εκδίδεται το 1927.
Πηγές:
- Γεωργία Αλεξάνδρου, «Μαρσέλ Προυστ: Ο ευαίσθητος συγγραφέας που γράφει για το νόημα της ζωής», 18 Νοεμβρίου 2022, https://www.maxmag.gr/afieromata/marsel-proyst/
- «Μαρσέλ Προυστ», https://www.sansimera.gr/biographies/2361
- «Μαρσέλ Προυστ: ο μυθιστοριογράφος των αναμνήσεων και των αισθήσεων», 18 Νοεμβρίου 2022 https://tvxs.gr/news/%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%89%CF%80%CE%B1/marcel-proust-%CE%BF-%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%BF%CF%82-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BC%CE%BD%CE%AE%CF%83%CE%B5%CF%89%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B1%CE%B9%CF%83%CE%B8%CE%AE%CF%83%CE%B5%CF%89%CE%BD
- Ναταλία Βουρλιωτάκη, «Μαρσέλ Προυστ: Ο σπουδαίος Γάλλος συγγραφέας μέσα από τρία κορυφαία έργα του», 10 Ιουλίου 2022, https://www.monopoli.gr/2022/07/10/books/593623/marsel-proust-o-spoudaios-gallos-syggrafeas-mesa-apo-tria-koryfaia-erga-tou/
- «Μαρσέλ Προυστ: Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», 18 Νοεμβρίου 2019, https://www.alfavita.gr/koinonia/304451_marsel-proyst-anazitontas-ton-hameno-hrono
