Προϋπολογισμός 2020: Κουρελού 9 δισ. από… 822 φοροαπαλλαγές

Άδικες ή δίκαιες, δεν παύουν να κοστίζουν σχεδόν 9 δισ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό. Για τις 822 φοροαπαλλαγές ο λόγος, οι οποίες έχουν θεσπιστεί εδώ και κάποιες δεκαετίες υπέρ κάποιας κατηγορίας φορολογουμένων ή δραστηριότητας και εφαρμόζονται για περισσότερες από μία φορολογίες. Αυτές λοιπόν τις φοροεκπτώσεις φέρνει στην επιφάνεια για ακόμη μια φορά ο προϋπολογισμός του 2020 (κατατέθηκε την Πέμπτη στη Βουλή) στον ειδικό τόμο με τις φορολογικές δαπάνες του κράτους. Τα ποσά δηλαδή των φορολογικών εσόδων που χάνει άμεσα ή έμμεσα το κράτος από τις ισχύουσες ρυθμίσεις.

Τη στιγμή που οι επιτελείς στο υπουργείο Οικονομικών ψάχνουν να βρουν χρηματοδότη για το κοινωνικό μέρισμα, έρχεται η ειδική έκδοση του προϋπολογισμού να τους ανοίξει τα μάτια…

Κατά έναν περίεργο τρόπο ο αριθμός αυτών των φοροαπαλλαγών όχι μόνο δεν μειώθηκε στα χρόνια των μνημονίων -πράγμα για το οποίο ασκούνταν ισχυρότατες πιέσεις από τους δανειστές-, αλλά αντιθέτως αυξήθηκε. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα σε έναν χρόνο τα ευνοϊκού χαρακτήρα κίνητρα ενισχύθηκαν κατά 48 (ο προϋπολογισμός του 2019 αναφερόταν σε 774 περιπτώσεις εκπτώσεων φόρου), ενώ το δημοσιονομικό κόστος αυτών που ποσοτικοποιήθηκαν φούσκωσε κατά 1,2 δισ. ευρώ τις δαπάνες του κράτους. Από τα 7,7 δισ. ευρώ που ήταν το κόστος με βάση την έκθεση του 2019, ανήλθε σε 8,9 δισ. ευρώ το 2020.

Οι εποχές πάντως που οι τόκοι στεγαστικών δανείων, οι ιατρικές δαπάνες, τα ενοίκια, τα φροντιστήρια των παιδιών, οι διατροφές μεταξύ συζύγων, οι δωρεές και οι χορηγίες φοροαπαλλάσσονταν παρήλθαν ανεπιστρεπτί για τα φυσικά πρόσωπα. Στο παρελθόν και βέβαια πριν από την περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, υπήρξαν διαστήματα αναλαμπής από τις ηγεσίες του υπουργείου Οικονομικών, για συνολική επανεξέταση των φορολογικών αυτών κινήτρων, με σκοπό την εξάλειψη από τον χάρτη αυτών που κατά γενική ομολογία είχαν κριθεί ως αναποτελεσματικές.

Τελικά η τρόικα κατάφερε να κλαδέψει αυτές που αποτελούσαν πραγματικό εργαλείο για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής – που είναι και ο πραγματικός σκοπός τους. Αλλωστε οι κυβερνήσεις καταφεύγουν στη χρήση των φορολογικών δαπανών, διότι με αυτόν τον τρόπο έχουν λιγότερο λειτουργικό κόστος σε σχέση με τις κανονικές δημόσιες δαπάνες.

Αναλυτικότερα όμως σύμφωνα με την ειδική έκθεση του προϋπολογισμού:

-Στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων ισχύουν 125 ρυθμίσεις που προβλέπουν φοροαπαλλαγές και εκπτώσεις φόρου. Το δημοσιονομικό κόστος από τις ρυθμίσεις αυτές φτάνει το 1,5 δισ. ευρώ. Ο συνολικός αριθμός των περιπτώσεων που κάνουν χρήση των ειδικών ελαφρύνσεων ανέρχεται σε 3.647.793 φορολογούμενους και ο φόρος που δεν φτάνει στα ταμεία του κράτους ανέρχεται σε 1,2 δισ. ευρώ. Από την εισφορά αλληλεγγύης και το Τέλος Επιτηδεύματος απαλλάσσονται 125.909 φορολογούμενοι που δεν έχουν υποχρέωση πληρωμής φόρου ύψους 19,8 εκατ. ευρώ.

-Στη φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων ισχύουν 123 φορολογικές απαλλαγές. Διαπιστώθηκε ότι προκαλούν απώλειες φορολογικών εσόδων συνολικού ύψους 714 εκατ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό.

-Στον ΕΝΦΙΑ περιλαμβάνονται 20 διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές. Το συνολικό δημοσιονομικό κόστος των απαλλαγών αυτών φτάνει τα 108 εκατ. ευρώ. Συνολικά στη φορολογία κεφαλαίου οι διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές ή εκπτώσεις από τον φόρο εισοδήματος κοστίζουν στον κρατικό προϋπολογισμό 3,6 δισ. ευρώ.

-Στον ΦΠΑ περιλαμβάνονται 85 διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές από τον φόρο ή εκπτώσεις φόρου. Από αυτές που έχουν ποσοτικοποιηθεί έχει διαπιστωθεί ότι κοστίζουν στον κρατικό προϋπολογισμό πάνω από 1,28 δισ. ευρώ.

-Στους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης ισχύουν σήμερα 44 διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές ή μειωμένους συντελεστές ΕΦΚ (πετρέλαιο θέρμανσης, ναυτιλιακό πετρέλαιο κ.λπ.). Οι διατάξεις αυτές κοστίζουν στον κρατικό προϋπολογισμό 1,29 δισ. ευρώ.

-Στα τέλη χαρτοσήμου περιλαμβάνονται 76 διατάξεις απαλλαγών με κόστος 76,9 εκατ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό.

-Για τα τέλη ταξινόμησης οχημάτων περιλαμβάνονται 23 ρυθμίσεις που προβλέπουν απαλλαγές από τα τέλη ή μειώσεις τελών. Το συνολικό δημοσιονομικό κόστος των ρυθμίσεων ανέρχεται σε 37,7 εκατ. ευρώ.

-Στη φορολογία πλοίων περιλαμβάνονται 37 διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές ή εκπτώσεις από τον φόρο εισοδήματος.