Κώστας Τζαβάρας: Το ξεχασμένο «Μάτι» της Ηλείας

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”96426″ img_size=”full”][vc_column_text]Η συμπλήρωση δύο ετών από την τραγωδία στο Μάτι, που στοίχισε τη ζωή σε 102 συμπολίτες μας, μας θυμίζει το ξεχασμένο «Μάτι» της Ηλείας, τις πυρκαγιές στη Ζαχάρω το 2007, όπου έχασαν τη ζωή τους 64 άνθρωποι.

Σε αντίθεση βέβαια με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, που έστησε επικοινωνιακό σόου για να καλύψει τα εγκληματικά της λάθη και τις κραυγαλέες παραλείψεις της, η τότες κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατία ανέλαβε τις ευθύνες της και από την επόμενη μέρα στάθηκε δίπλα στους πυρόπληκτους και τους ενίσχυσε οικονομικά. Ένα από τα μέτρα που ελήφθησαν από την τότε κυβέρνηση, ήταν να χορηγηθούν δάνεια με κρατική εγγύηση, γνωστά στη καθομιλουμένη και ως «πυροδάνεια», διότι το ίδιο το Ελληνικό Δημόσιο είχε αποφασίσει την οικονομική στήριξη των πυροπλήκτων, είτε γιατί έχασαν συνανθρώπους τους, είτε γιατί καταστράφηκε η περιουσία τους, είτε γιατί μειώθηκε σημαντικά ο τζίρος των επιχειρήσεών τους λόγω του κλονισμού της τοπικής οικονομίας από μια πρωτοφανή φυσική καταστροφή.

Κάτι τέτοιο άλλωστε προβλέπεται ρητά από  το άρθρο 107 της Γενικής Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο αναφέρει ότι οι κρατικές ενισχύσεις για την επανόρθωση ζημιών από θεομηνίες είναι συμβατές με την εσωτερική αγορά και εξαιρούνται από τις κρατικές ενισχύσεις. Επιπλέον, ο Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που εκδόθηκε το 2014, ορίζει με σαφήνεια ότι οι ανεξέλεγκτες πυρκαγιές από φυσικά αίτια θα πρέπει να θεωρούνται γεγονότα που συνιστούν θεομηνία, και μάλιστα με τους όρους που σχετίζονται με την επίσημη αναγνώριση από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών του χαρακτήρα του εν λόγω γεγονότος ως θεομηνίας.Υπό τα δεδομένα αυτά, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση η παροχή των κρατικών αυτών εγγυήσεων να θεωρείται ανεπίτρεπτη κρατική ενίσχυση που παραβιάζει τους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισμού.

Δυστυχώς, όμως, η οικονομική κρίση που ταλάνισε επί δεκαετία τη χώρα, όχι μόνο δεν επέτρεψε στους πυρόπληκτους επιχειρηματίες της Ηλείας να ανακάμψουν, αλλά τους οδήγησε στην αδυναμία αποπληρωμής των συγκεκριμένων δανείων. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος εκδόθηκαν υπουργικές αποφάσεις που προέβλεπαν την παράταση της αποπληρωμής τους με τελευταία την υπ. αριθμ. 2/43758/0025 (ΦΕΚ 1289/29.6.2015), η οποία έδωσε τη δυνατότητα στους επαγγελματίες να αιτηθούν την αναστολή της καταβολής δόσεων της περιόδου από 31.12.2013 έως και 31.12.2016 των εγγυημένων από το Ελληνικό Δημόσιο δανείων που έληγαν μετά την 1.1. 2017.

Παρά τις ερωτήσεις που κατέθεσα επανειλημμένως στη Βουλή για τη θέσπιση ειδικής νομοθετικής ρύθμισης για τη συγκεκριμένη κατηγορία δανείων, η προηγούμενη κυβέρνηση επέδειξε απροθυμία να αναλάβει πρωτοβουλία αντιμετώπισης του προβλήματος και  παρέπεμπε διαρκώς στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, η οποία υπέδειξε την υπαγωγή στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών του ν.4469/2017ως μοναδική προσφερόμενη λύση για τους δανειολήπτες. Είναι όμως γνωστό τοις πάσι ότι ο εξωδικαστικός μηχανισμός αποδείχθηκε ανεπαρκής και αναποτελεσματικός, όπως προκύπτει από τα δημοσιευμένα στοιχεία. Οι τράπεζες στη χώρα μας δυστυχώς ουδέποτε ανέλαβαν το μερίδιο που τους αναλογεί στις ολέθριες επιπτώσεις που είχε η οικονομική κρίση στην εισοδηματική κατάσταση των πολιτών. Αλλά και ουδέποτε κατά τη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής δυσπραγίας στην οποία έχουν βυθιστεί τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, χωρίς δικιά τους υπαιτιότητα, οι τράπεζες ανέλαβαν με τον οποιονδήποτε τρόπο την κοινωνική εταιρική τους ευθύνη.

Αντίθετα, μάλιστα, τα τραπεζικά ιδρύματα άρχισαν να επιδίδονται σε μια κοινωνικά ανάλγητη και απαράδεκτη πρακτική, αρνούμενα να προβούν σε ευνοϊκές ρυθμίσεις αυτών των δανείων, μετατρέποντας τον προνοιακό χαρακτήρα της κρατικής εγγύησης σε «θηλιά» στο λαιμό τωνδανειοληπτών.

Το πρόβλημα που προκαλείται εξαιτίας της επονείδιστης στάσης των τραπεζών, περιγράφει καθαρά η έκθεση του Συνηγόρου του Καταναλωτή για το 2018, όπου επισημαίνεται ότι  τα τραπεζικά ιδρύματα, προκειμένου να μην απολέσουν την κρατική εγγύηση, δεν προχωρούν σε ρυθμίσεις των εν λόγω δανειοδοτήσεων, παρότι το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους σε έγγραφό του αναφέρει ότι η όποια ρύθμιση-επαναδιαπραγμάτευση δανειακών όρων είναι εφικτή, αλλά χωρίς πλέον την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.

Η πίεση που άσκησε το Επιμελητήριο Ηλείας, αλλά και τα επιμελητήρια άλλων πέντε πυρόπληκτων νομών, οδήγησε τον τότε Αν. Υπουργό Οικονομικών, κ. Χουλιαράκη να εκδώσει απόφαση (ΦΕΚ Β’ 5960/31.12.2018) με την οποία έθεσε τα κριτήρια που πρέπει να τηρούν οι τράπεζες κατά την εξέταση αιτημάτων ρύθμισης των «πυροδανείων» με κυριότερα την επί ίσοις ρύθμιση για το εγγυημένο και το μη εγγυημένο τμήμα του δανείου, καθώς και την αντιμετώπισή τους με τους ίδιους όρους που ισχύουν για τα μη εγγυημένα από το Ελληνικό Δημόσιο δάνεια, σύμφωνα με τις οδηγίες της Τράπεζας της Ελλάδος (42/2014 ΠΔΤΤΕ).

Στην πράξη όμως, οι τράπεζες, παρότι ευνοήθηκαν εκ νέου τα μέγιστα κατά τη διάρκεια της πανδημίας, εξακολουθούν να αρνούνται ευνοϊκές ρυθμίσεις και χρησιμοποιούν την κρατική εγγύηση ως μοχλό πίεσης στους δανειολήπτες, αποστέλλοντας εξώδικες επιστολές με τις οποίες ενημερώνουν ότι θα καταγγείλουν τις συμβάσεις αν δεν εξοφληθεί ολόκληρο το ληξιπρόθεσμο ποσό του δανείου εντός συγκεκριμένων –και ασφυκτικών- χρονικών περιθωρίων.

Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί σήμερα, μετά και την πανδημία του κορωνοϊού, οδηγεί τις πυρόπληκτες επιχειρήσεις στο λουκέτο, διότι δεν έχουν πρόσβαση σε καμία πηγή χρηματοδότησης για να αντλήσουν ρευστότητα και ταυτόχρονα αδυνατούν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους με αποκλειστική ευθύνη των τραπεζών. Είναι αδήριτη ανάγκη  να σεβαστούμε την αξιοπρέπεια των πολιτών που δεινοπαθούν από τις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης, να τιμήσουμε τις κρατικές αποφάσεις προστασίας των πυροπλήκτων και να μετριάσουμε τα προνόμια των τραπεζών, που με αχαλίνωτο τρόπο στρέφονται ήδη εναντίον της κοινωνίας.

Η Κυβέρνηση πρέπει να εξαντλήσει κάθε περιθώριο νομοθετικής παρέμβασης, ώστε το τραπεζικό σύστημα να αναγκαστεί να ανταποκριθεί την αποστολή του αλλά και το κράτος να τιμήσειτο ρόλο του, ως προστάτη των πολιτών, στις δεινές για αυτούς περιστάσεις που προκύπτουν από θεομηνίες και φυσικές καταστροφές. Η «εγγύηση» που έδωσε το Ελληνικό Κράτος στους πυρόπληκτους της Ηλείας το 2007 δεν είχε συμβατικό-συναλλακτικό χαρακτήρα, αλλά επιβεβαίωσε σε αυτές τις κρίσιμες ώρες της μεγάλης καταστροφής την πεμπτουσία του Κράτους Προνοίας.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]